Tuyệt tác cuối đời của Lev Tolstoy ( WISE THOUGHTS FOR EVERY DAY) Đỗ Tư Nghĩa dịch theo bản Anh ngữ của Peter Serikin
.
49. LAO
ĐỘNG & NHÀN RỖI
* Không có ǵ ngăn trở cuộc đời của con người
nhiều hơn là việc buộc người khác làm như ta muốn, bằng cách dùng
bạo lực [160]. Một ngày sẽ đến, khi mà người ta sẽ hiểu rằng, có
một quy luật chung, không phải quy luật của bạo động, mà là của t́nh
yêu đại đồng, trong quan hệ với nhau. [160] Ở đây, Tolstoy chỉ trích dẫn từ một nhà tư tưởng khác. Nhưng chính Tolstoy cũng rất chú trọng việc giáo dục bằng t́nh yêu thương, và tránh việc áp đặt, bạo động.
|
50. CHÂN LƯ
____________ [161] Phải rất trung thực, th́ mới có thể nhận ra và nói lên những điều như thế này. Cũng cần lưu ư, Tolstoy được giáo dục theo tín ngưỡng Kytô giáo Chính Thống. Do vậy, có lẽ chữ “những kẻ ngoại đạo” ở đây chỉ tín đồ của những tôn giáo khác, ngoài Kytô giáo. [162] Chữ “tôn giáo” thường có nội hàm không rơ ràng. Nó có thể dùng để chỉ a/ Phần giáo lư nguyên thủy b/ Phần giáo hội [có tổ chức, đẳng trật]. Đa phần những sai lầm đều nằm ở giáo hội. Và lịch sử cho thấy, các giáo hội thường làm “méo mó” các giáo lư nguyên thủy của các vị giáo chủ của chúng. Do vậy, muốn nắm bắt được “tinh hoa” của các tôn giáo, ta không nên nh́n vào các giáo hội, mà phải t́m về cái nguồn suối nguyên thủy, tinh tuyền của chúng. Và, một điều rất đáng buồn, là các giáo hội thường đi ngược lại những lời dạy cao cả của các vị giáo chủ của chúng. [163] Sect. [164] Practical criticism. [165] Chúng ta biết, I. Kant (1724 – 1804) đă xuất bản 3 cuốn “phê phán” – đó là : “Phê phán Lư Tính Thuần Túy,” “ Phê Phán Lư Tính Thực Hành,” và “ Phê Phán về sự Phán Đoán.” Cả 3 cuốn này đều đă có bản dịch tiếng Việt và cước chú rất công phu của Bùi Văn Sơn Nam. Tolstoy sinh năm 1828, sau khi Kant đă mất 24 năm.
[166]
Như vậy, hẳn các
giáo hội thời đó, cũng khó ḷng chấp nhận Kant ! |
51. KHOA HỌC SAI LẦM
Loài
cú có thể nh́n thấy trong bóng tối, nhưng trở nên mù ḷa trong ánh
sáng. Đối với nhiều học giả, th́ cũng đúng y như vậy. Họ biết nhiều
kiến thức lặt vặt [167], “từ chương,” nhưng không biết, hay không
muốn biết cái khoa học quan trọng nhất, cần thiết cho cuộc sống – ta
nên sống như thế nào trên thế gian này. [168] _________________ [167] Trifles. [168] Khi nh́n kỹ lại ḿnh, chúng ta sẽ thấy: đôi khi ḿnh đang sống trong cơn “mộng du” : chúng ta đang sống, v́ chúng ta phải sống – và, hầu như ít ai chịu khó ngồi lại và tự hỏi: “ Ḿnh nên sống như thế nào?” Với sự phổ biến của Internet, con người hiện nay “ biết” rất nhiều cái, nhưng không ít trong số đó chỉ là… rác rưởi! [169] Hiện nay dường như chúng ta “biết” quá nhiều điều không mấy quan thiết tới đời ḿnh. Nếu không khéo, chúng ta có thể bị “đè chết” bởi cái gánh nặng kiến thức của bản thân. Cái “nan giải” nằm ở chỗ: nếu ta thiếu kiến thức, ta có nguy cơ trở thành kẻ ngu dốt. Nhưng, nếu ta có quá nhiều kiến thức, th́ ta có nguy cơ bị “chết ch́m” giữa cái biển kiến thức của chính ḿnh. Thêm nữa, giữa một mớ “tạp pí lù” của kiến thức, vàng thau lẫn lộn, thật khó để nhận ra đâu là chân lư, và đâu là sự lừa dối !
|