Ư thơ Nguyễn Tất Nhiên (1952-1992)
Phạm Ngọc Lân đàn và hát
Nguyễn Tất Nhiên, tên thật
là Nguyễn Hoàng Hải, sinh năm 1952 tại Biên Ḥa, học trường
trung học Ngô Quyền, làm thơ từ khi bắt đầu lên trung học,
và đến 17 tuổi đă được chú ư qua những bài thơ với nét độc
đáo riêng. Và Nguyễn Tất Nhiên được công chúng biết đến khi
Phạm Duy phổ nhạc một loạt bài thơ của anh với các tựa đề
gây chú ư như “Cô Bắc Kỳ nho nhỏ”, “Em hiền như ma sơ”, “Thà
là giọt mưa rớt trên tượng đá”, v.v… hoặc “V́ tôi là linh
mục” do Nguyễn Đức Quang phổ nhạc.
Nguyễn Tất Nhiên yêu một cô gái tên Duyên, một người Bắc di
cư. Mối t́nh một chiều này đă là nguồn cảm hứng nhiều bài
thơ của Nguyễn Tất Nhiên thời đó.
Tôi gặp Nguyễn Tất Nhiên tại Paris khi qua Pháp năm 1980,
cùng đi làm văn nghệ chung trong các buổi tŕnh diễn cho
đồng bào tị nạn thời đó. Tôi vẫn giữ h́nh ảnh một chàng trai
cao mảnh khảnh, luôn tươi cười, không có vẻ ǵ là một người
chán đời cả. Sau đó Nguyễn Tất Nhiên cùng vợ con sang định
cư bên Mỹ, và tôi t́nh cờ gặp lại trong một bữa tiệc do báo
Người Việt ở California khoản đăi. Tôi cố ư ngồi cạnh Nguyễn
Tất Nhiên ôn lại kỷ niệm xưa ở Paris, nhưng anh chỉ ừ hử như
người mất hồn. Vài tuần sau, được tin anh tự kết liễu đời
ḿnh, ngày 3 tháng 8 năm 1992.
Thà là giọt mưa
rớt trên tượng đá
ĐK:
Thà như giọt mưa vỡ trên
tượng đá
Thà như giọt mưa khô trên tượng đá
Thà như mưa gió đến ôm tượng đá
Có c̣n hơn không, có c̣n hơn không
Có c̣n hơn không, có c̣n hơn không.
1. Người từ trăm năm về ngang sông rộng
Người từ trăm năm về ngang sông rộng
Ta ngoắc ṃn tay, ta ngoắc ṃn tay
Chỉ thấy sông lồng lộng, chỉ thấy sông chập chùng
2. Người từ trăm năm về khơi t́nh động
Người từ trăm năm về khơi t́nh động
Ta chạy ṿng ṿng ta chạy ṃn chân
Nào có hay đời cạn, nào có hay cạn đời
3. Người từ trăm năm về như dao nhọn
Người từ trăm năm về như dao nhọn
Dao vết ngọt đâm ta chết trầm ngâm
Ḍng máu chưa kịp tràn, ḍng máu chưa kịp tràn
4. Người từ trăm năm về phai tóc nhuộm
Người từ trăm năm về phai tóc nhuộm
Ta chạy mù đời ta chạy tàn hơi
Quỵ té trên đường rồi, sợi tóc vương chân người.
5. Người từ trăm năm về ngang trường Luật
Người từ trăm năm về ngang trường Luật
Ta hỏng Tú Tài, ta đợi ngày đi
Đau ḷng ta muốn khóc, đau ḷng ta muốn khóc
[Coda:] Thà là giọt mưa vỡ trên mặt em
Thà là giọt mưa khô trên mặt Duyên
Để ta nghe thoáng tiếng mưa vội đến
Những giọt run run ướt ngọn lông măng
Những giọt run run ướt ngọn lông măng
Khiến người trăm năm đau khổ ăn năn
Khiến người tên Duyên đau khổ muôn niên
***
Bài thơ nguyên thủy của Nguyễn Tất Nhiên có tựa đề
Khúc Buồn T́nh:
1
người từ trăm năm
về qua sông rộng
ta ngoắc ṃn tay
trùng trùng gió lộng
(thà như giọt mưa
vỡ trên tượng đá
thà như giọt mưa
khô trên tượng đá
có c̣n hơn không
mưa ôm tượng đá)
người từ trăm năm
về khơi t́nh động
ta chạy ṿng ṿng
ta chạy ṃn chân
nào hay đời cạn
(thà như giọt mưa
...)
người từ trăm năm
về như dao nhọn
ngọt ngào vết đâm
ta chết âm thầm
máu chưa kịp đổ
(thà như giọt mưa
...)
2
thà như giọt mưa
gieo xuống mặt người
vỡ tan vỡ tan
nào ta ân hận
bởi c̣n kịp nghe
nhịp run vồi vội
trên ngọn lông măng
(người từ trăm năm
v́ ta phải khổ)
1970