|
Đặng Tiến
NHỚ THƯƠNG VƠ
PHIẾN ( 1925-2015)
B́nh Định có câu ca dao hay :
Ai về Bồ địch Giếng vuông Bồ địch là tên một xóm quê, nơi Vơ Phiến sinh ra, năm 1925, thuộc làng Trà Bồng, huyện Phù Mỹ, tỉnh B́nh Định. Giếng vuông là di tích của người Chăm, cách thôn Bồ địch non cây số, nơi có nghề dệt chiếu nổi tiếng. Nhà văn tên thật là Đoàn Thế Nhơn, đinh cư tại Hoa Kỳ từ cuối tháng 3-1975, đă tạ thế tại Los Angeles, Hoa Kỳ, lúc 17 giờ ngày 28-9-2015, một ngày thu mà từ 1993 ông đă linh cảm :
Mai kia ta đi mất… Ông là tác giả của 25 đầu sách in tại Miền Nam trước 1975, 19 cuốn in tại Hoa Kỳ sau này, tác phẩm in lại thành 10 cuốn trong bộ Toàn Tập Vơ Phiến phân chia theo thể loại : 2 tập tùy bút, 2 tập tiểu thuyết, 2 tập truyện ngắn,phần c̣n lại là tiểu luận, tạp luận, tạp bút và đàm thoại. Ngoài ra, c̣n có một Tuyển Tập in hai lần, lần tái bản có bổ sung. Như vậy, Vơ Phiến là tác giả sản xuất đều tay, dù cảnh sống có thay đổi lớn. Nói chung, những sáng tác tiêu biểu đă ra đời trước 1975. Khi ra nước ngoài, ông viết « lai rai », thường là những bài ngắn và nhận xét về cuộc sống, nhưng đă có công lớn trong công cuộc sưu tầm, tập hợp, b́nh luận các tác phẩm in ấn dưới chế độ Việt Nam Cộng Ḥa, chia ra theo thể loại : truyện (ba cuốn), kư, tùy bút và kịch, thơ, mỗi loại một cuốn, rất tiện dụng cho độc giả. Và bảo tồn được một nền văn học mà tác giả cho là « bất hạnh ». Dĩ nhiên là c̣n phải ghi nhận công tŕnh biên khảo Văn học Miền Nam Tổng quan, nguồn tư liệu cần yếu cho cả văn học và xă hội học một thời. Vơ Phiến là một tài năng lớn lao, một tấm ḷng với đất nước, tận tụy với văn học. Và một phong cách có một không hai. Khi sức khỏe suy yếu, ông đă cho in tác phẩm có tên Cuối Cùng, 2009, có một truyện ngắn bắt đầu bằng câu : « Ở khu phố tôi trưa trưa thường có chim bay… » Ư tứ không có ǵ đặc sắc, nhưng người đọc nhận ra ngay phong cách Vơ Phiến. V́ không ai viết văn như thế.
Và v́ viết như thế, phải là nhà văn lớn.
Vơ Phiến và tác giả, sông Loiret 1986
|
