|
Thuở ấy tôi là một bé gái ngây thơ tuổi đời chỉ vừa đủ tạo nên vầng trăng thượng tuần treo lơ lững trên nền trời đêm. Mái tóc chấm ngang vai đă bị mẹ luôn bắt cột túm thành h́nh đuôi ngựa. Khi mỗi mùa xuân về, mẹ dẫn ra chợ mua sắm tết mà cơi ḷng luôn ngập những xôn xao… Chợ Đông Ba sau binh biến kinh đô thất thủ, đă chuyển ra ngoài dại và kể từ dạo ấy luôn tấp nập kẻ bán người mua…tạo nên những âm vang sôi động bên ḍng sông thơ êm đềm. Mẹ dẫn tôi chen chúc trong ḍng người đông kịt để t́m vào khu bán áo quần tận nơi lầu chuông của chợ. Mẹ chọn mua cho con cái áo đầm xoè màu vàng dịu của màu nắng mùa thu. Mặc ướm vào người, ḷng thấy quá thích, con không muốn cởi ra. Nhưng đành phải cởi v́ mẹ c̣n mặc cả chưa xong. Khi người bán hàng gói chiếc áo, trao tôi cầm tay…tôi đă khao khát mong thời gian trôi nhanh, trôi nhanh để kịp bay nhanh đến ngày đầu năm mới, để được mặc chiếc áo sắc vàng lộng lẩy, để được hănh diện chạy khoe khắp bạn bè lối xóm trong tiếng pháo mừng xuân râm ran nổ khắp vùng. Nhưng thời gian, dù tôi đă từng lột lịch để ăn gian hay đă vặn kim đồng hồ chạy thật nhanh… vẫn chưa thể trôi ngay đến buổi giao thừa. Phải chờ mẹ rim xong những thau mứt mà hương thơm, vị ngọt bay ngạt ngào. Mẹ in xong những cái bánh in khô ḍn gói trong sắc xanh đỏ vàng lộng lẩy của những tấm giấy kính ngũ sắc… Thế là tôi lại chế ngự niềm khát khao mặc áo mới để vùi ngay vào niềm khao khát khác của trẻ con: Ngồi bên mẹ xem rim mứt để chỉ chờ mẹ cho cái thau mứt c̣n đọng lại những lớp bột đường trắng phau ngọt lịm. Thế là lại những ngày lẩn quẩn bên mẹ chờ xem từng thao tác một. Mẹ luộc gừng cho bớt vị cay, ngâm khoai vào nước vôi cho săn lại, rang từng mẻ bột, sú nước đường sên rồi đem phơi một hai sương cho bột thấm sương đêm… Rồi bên ngọn lửa riu riu… kiên nhẫn ngồi rim, sậy… từng món một. Tôi cũng kiên nhẫn ngồi đợi chờ để được lănh cái thau khi mứt vừa khô ráo. Một tay cầm thau, một tay cầm th́a, mấy chị em tôi dành nhau cạo rột rột vào thau để lấy ra lớp đường bột mang hương vị của từng loại mứt. Đường từ thau mứt dừa vị ngọt thơm béo, mứt khoai vị ngọt bùi, mứt gừng vừa ngọt vừa cay… Chia đường bột vào từng túi ni lông nhỏ, gói túm lại, đem đến trường sẻ chia cho mấy con bạn thân cùng chấm mút trong giờ ra chơi. Những vị ngọt, thơm lạ lùng ấy cứ mỗi độ xuân về lại làm ngây ngất ḷng tôi. Làm môi lũ con trẻ thấm thêm vị ngọt ngào, má bầy trẻ đỏ rần thêm bởi những rẻo gừng cay… Đó là cái đẹp mà hương vị mùa xuân trên quê tôi đem lại, cho tôi vào những tháng ngày ấu thơ sống trong ṿng tay của mẹ. Mứt, bánh mẹ làm xong, sấy thật khô ḍn, cho vào thẩu thủy tinh đậy kín để chờ dâng cúng trong buổi giao thừa, sau đó bầy con trẻ mới được cấp ăn. Mẹ vẫn dạy rằng ăn hổn miếng ăn trước ông bà là có tội. Nhưng cạo cái thau với những lớp đường thừa lại không sao. Thế là khi chúa xuân chưa giáng xuống trần, tôi đă tận hưởng được cái hương vị ngọt ngào của mùa xuân. Mẹ lại dẫn tôi về quê một vài ngày sau đó. Về để mua lá chuối, đậu xanh, gạo nếp… chuẩn bị gói nồi bánh tét đón xuân; Về để đặt cọc trước vài chục lọn nem hay vài đ̣n chả làm món nhắm cho ngày xuân thêm đủ vị. Đường về quê những ngày cuối năm cảnh quang hai bên đường cũng y hệt bài thơ năm nào tôi đă học:
Dải mây trắng đỏ dần trên đỉnh núi Vâng, đường về quê tôi là thế! Khi dừng chân nơi cây đa đầu làng mà phía xa xa hiện thấp thoáng cơ sở chế biến nem chả nổi tiếng nức vùng, tai tôi đă nghe vẳng lại tiếng chày giă thậm thịch thậm thịch… Và âm vang của tiếng thậm thịch ấy vang ra từ những cối thịt đầy ắp mà bên vành cối hai người thợ đang trần trụi với mồ hôi nhễ nhại đổ ra theo thao tác nhấc chày…Đó là giọt mồ hôi lao động. Và mẹ dạy tôi hay mỗi miếng ăn ngon đều phải thấm giọt mồ hôi của người làm nên nó. Chiều về, mẹ lại dạy con cách ngâm đậu xanh, lọc lá chuối Sứ…cho ngày mai gói chiếc bánh tét ngày xuân. Cái bánh chưng cổ truyền mang t́nh hiếu thảo của Lang Liêu, đă đi theo bàn chân mở cơi phương nam của người Việt, khi đến quê tôi, biến dạng thành đ̣n bánh tét dài ṭn teng. Trăi lớp lá ngoài, thêm lớp lá trong, mẹ cho gạo nếp, nhân đậu, thịt mỡ. .. thành dung dài trên lá, rồi gói lại, cột chặt bằng dây lạt, lăn lại thành đ̣n. Tôi ngồi chồm hổm bên mẹ để chờ mong chút nguyên liệu thừa.Và mẹ đă cho tôi tự tập tành gói chiếc bánh nhỏ vụng về đầu tay. Cái bánh méo xẹo đầu to đuôi tóp, nhưng chủ nhân sáng tạo th́ vểnh mặt tự hào. Đêm về bên nồi bánh, tôi bồi hồi mong đợi ..Gió lạnh cuối đông lùa về nơi vườn cây nghe xao xác, thổi rít từng cơn làm bùng thêm ngọn lửa. Ngọn lửa bập bùng ấy đă nấu chín dần để gạo nếp mềm tơi thành lớp bánh khoanh nếp tṛn nhân đậu, mà trong buổi xuân sang không thể thiếu trong hương vị đầu năm. Cả nhà đang quây quần bên hơi lửa ấm áp. Cha mẹ uống trà nóng hổi mà ấm nước đă đựơc kê ké bên bếp đỏ hồng, bàn luận chuyện làm ăn của người lớn. Lũ con trẻ chúng tôi chỉ háu chờ chiếc bánh tẻo teo.Có hôm cao hứng mẹ c̣n mua cho mấy củ khoai lang để lùi ăn khi canh bánh. Khi bánh chín, đă được vớt lên, tôi đeo ṭn ten cái bánh dáng h́nh kỳ dị của ḿnh chạy khoe xóm giềng. Ngày cuối năm mẹ làm mâm cơm cúng rước ông bà. Nghèo th́ nghèo, nhưng món ăn không thiếu vị. Mùi thức ăn bay nức cả mũi. Tôi lại thấy tḥm thèm muốn được ăn ngay. Nhưng mẹ chỉ cho ăn khi hương cúng đă tàn Trước cúng cho ông bà, sau cấp cho con cháu. Thế là đứa cháu thơ lại háo hức đứng nh́n dơi theo từng cây hương đang tàn dần, tàn dần… Rồi cuối cùng giây phút khi giao thừa đă đến, Mẹ dọn mâm hoa quả cúng đất trời, Cha cho treo phong pháo trước hiên nhà, đốt hương trầm làm dậy cái không khí ngây ngất. Tôi được mặc áo mới, xúng xính trong cái áo đầm vàng rực rở, bẻn lẽn sắp hàng chờ cha mẹ phát phong tiền màu đỏ mừng tuổi đầu năm. Ôi những đồng tiền mừng tuổi đă từng đem đến cho tôi bao lần hạnh phúc trong đời! Tiếng pháo nổ báo hiệu xuân sang. Chúa xuân đang giáng trần trong ánh mắt nụ cười… Và mẹ cũng bắt đầu phát lộc đầu năm. Những tiếng chúc tụng ngọt ngào, những lời cảm ơn thành kính, tiếng pháo nổ khi gần, khi xa…tạo thành bản hoà ca mang đậm sắc thái quê hương… “ Chúng con kính chúc ba mẹ một năm mới hạnh phúc!” “ Ba mẹ mừng cu Tí, cu Ti, Bê chị, Bê em… thêm một tuổi. Chúc các con ăn no chóng lớn và học giỏi để ba mẹ mừng…” Khi đêm sâu đă vơi tiếng pháo, cô bé ngây thơ cũng đă ngủ say với chiếc áo mới trên người không chịu cởi, tay nắm chặt phong b́ tiền mừng tuổi đầu năm…
***
Giờ đây một mùa xuân nữa đang trở về… Năm
tháng đă làm đổi thay những khát khao trong mỗi cuộc đời.
Tóc tôi không c̣n cột đuôi ngựa. Tóc tôi đă có sợi đổi màu.
Tôi đă lớn, đă già... không c̣n những khát khao của con trẻ.
Nhưng ḷng tôi vẫn bồi hồi ao ước giá ḿnh được nhỏ lại như
những ngày xưa!
|
