hồ đình nghiêm

LÁNG GIỀNG XƯA

         Tôi nói láng giềng xưa vì trước đây nhà tôi ở cạnh nhà ông. Đất ở đó khô cằn nên không có được một dậu mồng tơi xanh dờn ngăn chia. Chỉ có hàng rào kẽm gai, chỉ có cỏ dại sum suê và vô vàn hoa mắc cỡ. Cây gì kỳ cục, chân lại gần chưa đụng tới là chúng run bắn thân cành đồng loạt nhắm mắt. Hổ ngươi một cách quá đáng.

Ông lớn hơn tôi gần cả con giáp, tôi đoán vậy vì lối xóm chẳng ai tường tên tuổi thật của ông. Cán bộ mà, ai cũng sắm riêng cho mình một bí danh, phủ che một bí mật. Hơi sức đâu đi dọ hỏi rước phiền toái, ai kêu sao ta kêu vậy: Ông Tài phó giám đốc. Cơ quan nào? Bù trất. Công ăn việc làm coi bộ thong dong vì giờ hành chánh tôi luôn phát hiện ông, dáng to cao, loay hoay lui tới trên sân, địa phận phía bên kia lằn ranh. Thảng hoặc bắt gặp ông ngó chùng vụng sang biên giới, đặt để đôi mắt vào tấm tồn rỉ sét tôi án che làm chỗ tiêu tiểu rửa ráy. Đôi mắt ông sáng và linh hoạt đến lạ. Dẫu có vật che chắn nhưng tôi ngỡ như ông trông rõ một phần da thịt sởn ốc của tôi, nhột nhạt, nổi hột. Nghe thấy trên báo đài quen dùng thuật ngữ vòng một vòng hai vòng ba, dân dã như tôi thì hoang mang thắc thỏm không biết ôn hàng xóm rắn mắt nớ có chộ rõ bụ rõ khu của tôi không? Thiệt ốt dột!

Tôi đã có chồng và một đứa con. Nhờ trời chúng tôi đắp đổi cũng sống qua ngày, hơi bị xấc bấc xang bang chút đỉnh. Chẳng bữa đói bữa no vì chúng tôi biết cách chia đều lưng chén mỗi bận. Rứa mới động não chớ, mới phát huy chức năng của chất xám chớ. Câu nói “thà một phút huy hoàng rồi chợt tắt còn hơn le lói suốt năm canh” là thành ngữ tầm bậy tầm bạ của bọn chuyên ăn quàng nói xiên. Ăn dè ăn xẻn chớ ai lại nhẫn tâm đớp hít cố xá, tộng vô họng cho đã nư rồi mai thẫn thờ ngồi bức tóc dậm chưn than cha trách mạ. Tôi hay nói cho con nghe như rứa, như kiểu tưới nước lên cây bông, chui vô lỗ tai được chút mô hay chút nớ, trường kỳ giáo dục.

Ông Tài hàng xóm sát nách lại khác, đỏ da thắm thịt ngon cơm thấy rõ. Cứ nhìn cái nhà hoành tráng diêm dúa màu mè án trước xóm là biết. Mạ ơi, cán bộ mà, lẽ tất nhiên họ phải khác mình chớ. Khác tự cơ bản. Từ cách đi cách nói cách ăn cách mặc, cách gì đi nữa cũng tố cáo họ đẳng cấp hơn mình. Nói nào ngay, con mắt ông phóng qua hàng rào liếc ngang dòm dọc cũng khác thường, ngó chị em phụ nữ đi đái mà mãi trân tráo tỉnh như ruồi, không chịu noi gương bụi cây mắc cỡ dưới chân.

Rồi một bữa giông bão kéo về thịnh nộ khiến cả xóm chộn rộn, cả xóm chới với. Sét đánh ngang tai lùng bùng, xớn xác ù ù cạc cạc khi nghe tin ở trên ban xuống. Khu vực này nằm trong diện quy hoạch, cần phải giải toả để nâng cấp dựng xây hiện đại hoá thành phố. Đền bồi chút đỉnh tiền, nội trong vòng ba tháng, đồ đoàn mạnh ai nấy lo mà cuốn gói tức thì tức lệnh. Trên đã ra chỉ thị, đinh đóng cột chắc như bắp quyết không lung lay chuyển đổi mô tề. Đúng như rứa không anh Tài hèo? Bà con đi hỏi ông cán bộ Tài, phó giám đốc mặt cũng xuống sắc cà lăm cà cặp chẳng thốt nên lời. Có là tài thánh! Mô được như trong truyện chưởng của Cổ Long đẻ ra nhân vật ăn nói ngược ngạo coi trời bằng vung: “Nếu giết người mà khiến cho căn nhà nàng giữ được sự nguyên vẹn, ta nguyện giết cả thiên hạ!” Ui, con cái nhà ai mà không biết phép tắc rứa bây! Độc Cô Cầu Bại đó hỉ?

Ba tháng, thời gian đủ để trời đất thay đổi khí hậu, mơn mởn hay héo hon mùa màng, xóm cũ giờ ni chổng chơ bình địa ngó tàn canh gió lạnh tợ một nghĩa trang. Nhưng trong nhãn mục bình thường của đứa thiếu suy luận vẫn ngó ra một cái dằm chọc thốn vào con ngươi. Xốn xang. Ủa, cớ sao căn nhà của ông Tài vẫn sừng sửng mà đứng giữa trời thách đố dư luận. Ông có bí kíp thượng thừa võ học đầy mình chăng? Ông sắp sửa động thủ để giết cả thiên hạ chăng?

Tôi lạc hồn buồn chân trở lại đường xưa lối cũ. Những công ty có ký hợp đồng thi công dựng xây đang chây lười lao động trở ngại sự cố. Giữa mênh mông lọt thỏm nguyên vẹn ngôi nhà của ông Tài. Vì lẻ loi nên nó to lớn ra bội phần. Nó vĩ đại nhưng nó trơ trẽn với tất cả đường nét phản mỹ thuật vây bọc.

Ủa, rứa em đi mô đó? Ông Tài chắp tay sau đít đứng với cô quạnh bủa vây, đơn thân nên lộ ra mừng tủi khi ngó ra tôi.

Tui nhớ cây ớt bỏ quên sau hè nên lộn lui bứng nó về trồng đất mới.

Chao, em cũng tình nghĩa gớm hè, có một cây ớt cũng không đành đoạn dứt áo ra đi. Hay em thể hiện đúng theo câu thơ của Trần Huy Sao: “Huế mình lên núi qua đèo, vượt truông trấn ải cũng khoèo ớt theo”.

Tui rất lấy làm ngạc nhiên.

Chớ chuyện chi rứa? Ờ, mà anh hiểu, em muốn biết vì răng mà thằng Tài ni hắn liều mạng quá thể. Đúng rứa không? Có rảnh thì vô nhà ngồi nói chuyện dông dài, mình thì thầm to nhỏ ở đây khiến chúng thừa hơi đoán non đoán già suy luận lung tung beng thêm rách việc. Sẵn, anh kiếm dụng cụ để xắn đào bứng cây ớt lên cho. Dễ như ăn ớt.

Vợ con anh đi mô mà không thấy?

Lâu ni chuyện di dời căn nhà căng quá nên mụ đi về làng xả xì-trét. Thằng con anh thì việc cơ quan chôn tới cổ, làm ngày không đủ tranh thủ làm đêm. Mà anh ưa như ri hơn, gặp mặt hắn thế nào cũng sinh ra cãi cọ, tư duy hắn đã đổi, coi ba hắn không ra kí lô mô cả. Tổ cha cái thằng bất hiếu.

Bà con lối xóm răm rắp thực thi ra đi chẳng hẹn ngày về mà anh cứ bình chân như vại. Lý ra khi làm cán bộ anh phải tập gương mẫu cho bà con noi theo.

Ui chao, răng em có cái luận điệu rập khuôn như thằng con anh. Nói em nghe, vì anh gương mẫu nên anh đã chịu biết bao thiệt thòi. Lo uốn nắn theo cái gương mẫu nên anh mới cực như ri đây.

Rứa còn tai tiếng?

Chao ôi, anh sợ chi chuyện nớ em. Anh thông hiểu vấn đề luật pháp cho nên anh sẽ cãi cho tới khi mô lẽ phải thuộc về anh. Họ bồi thường cho gia đình em được bao nhiêu?

Chút chút, gãi không đã ngứa, chuyện nớ thì anh dư biết. Còn anh?

Anh nói đưa tui 150 triệu thì họ ngậm câm, ổn thoả ngay từ đầu thì mô có lôi thôi như giờ chừ. Biểu anh hy sinh phần nào à? Còn lâu a, suốt cả đời làm phó giám đốc mần răng anh bòn cho ra 150 triệu, hỉ? Nì, làm miếng nước cho thông cái cần cổ. Chuyện chi cũng còn có đó. Đôi khi phải tập điếc không sợ súng nếu muốn sống.

Ông Tài lấy từ tủ lạnh ra chai nước trà sâm ướp lạnh của Hàn quốc mời tôi. Tôi ngồi trên cái ghế gỗ đen bóng chạm trổ cầu kỳ có khảm xà cừ ở lưng. Đồ vật trong nhà đều có giá trị, tuy vậy chúng không hài hoà khi đứng kề bên nhau, chúng chửi nhau đốp chát sang sảng. Ông Tài thôi đề cập chuyện kiện tụng nhà cửa đất đai, ông ngó tôi:

Rứa em về chỗ mới có gặp vấn đề chi nan giải không? Nì, họ nói “gái một con trông mòn con mắt” mô có sai trật hè. Hiện thân em là một đáp án hùng hồn nhứt. Đời anh nói năng ít khi thiếu cơ sở, em tin không?

Tin chi được. Em cũng biết tranh thủ mà cầm gương lên soi chớ bộ. Thời buổi khác, đối tượng khác chứ thời điểm ni em mô còn nước nôi chi nữa, mà tát cạn mà sóng sánh chảy tràn.

Không ngờ, tôi đã nốc cạn chai trà sâm nước ngọt lừ đâm chích vị giác. Mặt tôi tê, đánh mất dần những biểu cảm. Tôi đang vọc súng ống với hai lỗ tai điếc đặc. Kệ cha mệ nội, ba vạn cũng bỏ, coi thử canh bạc đỏ đen tới ngang mô.

Anh nói cái ni, mất lòng trước được lòng sau, dù gì thì chúng ta cũng bạn chòm xóm láng giềng xưa cũ. Hiện anh có nửa triệu giắt lưng, chừng mô kiện tụng xong xuôi ôm nạm tiền lớn anh san sẻ thêm cho em để giúp kinh qua gian khó. Hiểu ý anh nói không?

Nửa triệu, ông Tài nói không sai. Tôi nhẫm đếm theo ông khi ông bỏ vô lại phong bì. Tôi sẽ nhét nó trong lưng quần sau khi lột lỗ ra trên cái giường vợ chồng lạnh lẽo của người đàn ông háu đói ưa mua dâm. Ông mua không chỉ một lần, ngựa sẽ theo đường cũ và tôi sẵn lòng bịt mắt để sải vó câu trên sạn đạo. Tôi đã mưu toan lựa chọn con đường ngắn nhất và xét ra, ông Tài có đủ điều kiện để làm gã nài ngựa. Tôi quen không nhiều, đàn ông tôi biết đều thuộc loại xác xơ như chồng tôi. Mang một cây ớt hiểm về nhà chỉ là vở kịch tôi tự biên tự diễn. Nguỵ tạo ra cái cớ để mạnh miệng trả lời, để làm an lòng ai đó luôn ngờ vực, an lòng ngay cả bản thân tôi.


Tôi còn giữ cái ruột tượng của mạ tôi để lại. Tôi dấu nó ở một nơi chỉ riêng tôi xác định ra vị trí. Tôi đếm những tờ giấy bạc xếp có thứ lớp sắp mãi lực từ nhỏ tới lớn. Đếm lui đếm tới vẫn chưa đủ năm triệu. Mấy hôm trước, con tôi đưa cái hoá đơn tính tiền học phí từ trường về. Tờ giấy liệt kê 12 mục mà cái đúc kết bên dưới hiện ra con số cần phải thanh toán: 5 triệu đồng. Sao vô lý quá, thu nhập của chúng tôi rất thấp mà tiền ăn học của con… Mắt nó đỏ hoe. Ba nói: Mi nghỉ học họn cho rồi, chớ cắp sách tới trường kiểu ni thêm báo hại cả một tập thể. Mi thấy đó, ba mạ thiệt sự không có đất mà cạp, rã họng cả nhà ngóng đợi cho mi học thành tài à. Ôn mệ ơi, mồ tao cỏ héo ba đời e mi cũng chưa xong bậc trung học mô.

Điệu ni coi như con đành phải ở nhà, tập cắp rỗ ra chợ học khôn vặt học thủ đoạn giảo hoạt với người ta, mạ hỉ. Không có tiền đóng học phí thì thứ hai đầu tuần trước khi chào cờ thầy hiệu trưởng đọc tên ra để bêu rếu đó mạ nờ. Cất đầu không lên mô tề. Tủi hổ lắm lận!

Tôi ngó mái đầu xanh của con, tôi ngó hai bàn tay non dại cứ xoắn lấy nhau, bức rức, vặn vẹo. Không con ạ. Mạ sẽ lên trường đóng học phí cho con, mạ sẽ thưa với thầy những khó khăn mà mình gặp phải, chẳng hạn chuyện mặc đồng phục với bảng tên các thứ, đâu nhất thiết phải sắm cái mới. Ông bà nói: Liệu cơm gắp mắm. Thầy là người của bộ giáo dục đào tạo ra thì chắc thầy sẽ thông hiểu. Mạ nói thì mạ giữ lời, cố nuôi con ăn học tới ngang lớp mô tốt lớp nớ. Cứ còn nước còn tát, con hiểu không? Con nó ôm siết lấy người tôi mà không thể mở miệng, thân nó run lên và ngực tôi ướt sũng nước mắt.

Khuya, tôi đạp xe về xóm cũ. Tôi đứng lặng thầm trước căn nhà ngoan cố cản bước giải toả của ông láng giềng xưa Độc cô cầu bại. Bóng tối vây bọc thân tôi, thấy lạnh. Khi khổng khi không trong đầu tôi chợt hiện hai câu thơ của Thâm Tâm trong bài Hoa Gạo:

“Lòng ai bầm tím, ai buồn tối
Cũng tại rừng đời lạc lối ra”.

Và rồi ngọn đèn hắt ra sân, cắt vuông đất đen lem nhem gạch đá. Và rồi tôi vội vàng lách người qua khung cửa hẹp. Bỏ quên bên ngoài tiếng dế rỉ rả than trong đêm thâu.

Hồ Đình Nghiêm
 

art2all.net