hồ đình nghiêm

TA (chưa) VỀ

Hồ Đình Nghiêm - tản mạn

- Hỡi mẫu thân Hà Thanh, mẫu thân tên thật là gì?
- Tên thật của tao là Lục Hà.
- Hỡi mẫu thân Lục Hà! Lúc mẫu thân đẻ con ra đời, mẫu thân cảm thấy thế nào?
- Tao cảm thấy rất đau lòng.
- Tại sao đau lòng?
- Vừa mới sinh mày ra đời, mày đã già nua đến thế, làm sao tao còn có thể ẵm mày vào lòng cho mày bú, hử con!

Bùi Giáng là tác giả những đối thoại trên, người có công dựng nên triết thuyết Vui-thôi-mà. Nhân vật chính được thi sĩ bẩm thưa mẫu thân là ca sĩ Hà Thanh.

Bùi Giáng, Hà Thanh có liên hệ xa gần ở mặt văn chương, tình cảm với nhà văn Mai Thảo. Người từng sát vai ngồi uống rượu, nói mông lung cho tôi nghe về người thiếu nữ có nhan sắc, có tiếng hát mượt mà. Chữ duyên nợ thoáng qua và câu chuyện chấm dứt bằng dấu chấm choáng váng: Xứ Huế của cậu nhà quê bỏ mẹ! Tôi, đứa nhà quê nhăn răng cười. Nghiêm chỉnh cười. Tử tế cười.

Bùi Giáng đã ngậm cười nơi chín suối. Mai Thảo đã khuất núi. Hà Thanh vừa tới cõi vĩnh hằng. Trước đó đôi ba ngày, giữa hoạt cảnh bàng giao cũ mới, bên cột mốc 2013-2014 tinh khôi là Việt Dzũng bất ngờ làm cánh diều rơi cho vực thẳm buồn thêm (TCS). Việt Dzũng của ai oán nát lòng: "Gửi về cho cha vài viên thuốc ngủ, cha ru cuộc đời trong tử tù chung thân".

"Tiểu đội ta những ai còn, ai mất?
Không ai còn ai mất, chỉ chết cả mà thôi".

Nhà thơ Hoàng Cầm từng điểm danh để đáp trả là tiếng hú vô vọng, trần trụi của chữ Tử. Không ai cầm lòng cho đậu trước một cái chết. Nó thế thân cho thứ định luật, bất biến. Vẫn xót dạ, dù biết sự thật là sắc xám (A. Gide).

Tuệ Sỹ nói:

"Đá mòn phơi nẻo tà dương
nằm nghe nước lũ khóc chừng cuộc chơi".

Bùi Giáng nói:

"Đất hoa khóc vĩnh biệt người,
ngàn cây cố quận đôi lời sương thu".

Đinh Hùng nói:

"Thương nhau gói trọn hồn trong áo,
mất nhau từ trong tà lụa bay".

Nguyễn Bắc Sơn nói:

"Một mai anh chết tự nhiên,
mỉm cười thương tiếc cõi miền nhân gian".

Tới Tú Xương, nghe được lời an ủi, uỷ lạo tinh thần:

"Ông khóc làm chi thế hỡi ông?
cười lên một tiếng có hơn không?
người ta sống được bao nhiêu nả
mà nỡ ăn vòi với hoá công!"

Bùi Giáng bổ túc, thậm hóm hỉnh:

"Một lời chẳng nghĩa là bao,
dẫu lời không tiếng lẽ nào không nghe?"

Tuệ Sỹ viết:

"Anh đi mãi/ thềm rêu vơi mỏng.
bởi nắng mòn/ cỏ dại ven sông".

Phạm Công Thiện viết:

"Nhà thơ là một chuyến tàu xa
mọi người đều tới muộn sân ga".

Christian Bobin viết:

"J'ecris depuis que tu me lis,
les mots sont en retard sur nos vies".

Tuyệt!

Cái chết là một chuyến đi, khép đóng một chu kỳ tựa lá rụng về cội. Ông Bảo Sinh khôi hài:

"Cuối cùng tất cả chúng ta,
đều lên nóc tủ ngắm gà khoả thân".

Ông Winston Churchill đốc thúc: "If you're going through hell, keep going!"

Được rồi. Đi chớ, có sao đâu. No star where! (What the Hell...) Dù nghe tới địa ngục lòng những nhuốm ngậm ngùi! Cảnh quang trong bài thơ TA VỀ của thi sĩ Tô Thuỳ Yên cũng gợn thứ tranh sáng tranh tối của địa ngục:

"Chỉ có thế. Trời câm đất nín,
Đời im lìm đóng váng xanh xao.
........
Ai gọi ai đi ngoài quãng vắng?
Phải, ôi vàng đá nhắn quan san?"

Khi chưa giỏi chân về miền cực lạc (hay cực khủng?). Khi đang sắp hàng chầu chực (tợ Black Friday) tới phiên nhận chén cháo lú for free biếu không, xin còn được thưa thốt đôi điều: Cám ơn tên tuổi của quý vị mà tôi lỡ "làm phiền" nhắc tới trong bài viết này. Nhờ quý vị mà trần gian này còn có cớ để hát khúc hoan ca, tôn vinh một vẻ đẹp hằng cửu của nghệ thuật.

Xin nguyện cầu "mẫu thân Hà Thanh" thanh thản quay lưng khi cánh cửa đời vừa sập đóng, thảng thốt. Những ngày cuối năm âm lịch, gió tuyết Montréal lạnh căm, tôi ngồi sưởi lòng bởi tiếng hát chị dịu dàng, xa vắng. Cảnh sắc một Huế- không- nhà- quê hiện ra, choáng ngộp, ngập nặng lòng tôi. Vĩnh biệt chị!

Hồ Đình Nghiêm

 

art2all.net