hồ đình nghiêm

THÌ THẦM THÁNG TƯ

Tôi quen chị đã mấy năm? Không nhớ rõ.
Tôi đọc những gì chị viết, đã bao lần?
Làm sao đếm xong những nắng, mưa?

Người ta bảo: “Vắng mợ chợ vẫn đông”, lắm người đồng tình nhưng tôi mãi cho điều ấy có chút gì không ổn. Bởi chữ vắng, cái khiếm khuyết nọ vốn bày ra một khoảng trống. Dù gì sự tròn đầy nghe vẫn an tâm. Có mợ thì chợ sầm uất. Sửa vậy có gì sai?

Tôi thường ghé thăm chị ấy, dù bước vào một vuông sân ảo. Tôi đã lắm phen cất lên tiếng chào. Có lời thăm hỏi, chị đón nhận. Có lời bông lơn, chị bỏ ngoài tai. Chị hiểu và thông cảm sự “thêm mắm dặm muối” của hắn ta. Hắn quả là một đầu bếp vụng, tuỳ tiện việc pha chế vào cái thực đơn vốn đòi hỏi chân chất một lòng thành.

Chị dùng chữ thì thầm, làm ngăn làm hộc để gom thơ vào trong ấy. Kéo ra, nghe đủ cung bậc của tiếng lòng xao động qua con chữ cô đọng đi hết bao thăng trầm.

Văn khác thơ ở chỗ không thể thầm thì? Chẳng đúng như rứa mô! Ai răng tôi không biết chứ với người mang tên Đặng Lệ Khánh, tôi xem đó là tiếng thở dài. Nhẹ, kín đáo. Khơi dậy một nỗi buồn đồng thời cố nuốt xuống tiếng than van.

Tôi mang chữ thì thầm ra dùng tựa là vay mượn từ chị. Và tháng Tư, biết nói sao cho cùng tận về tháng khởi đầu mùa Xuân nọ? Nghe tới Xuân ta nghĩ ngay tới hình ảnh cây cỏ hoa lá rùng mình nẩy mầm trút bỏ hàn khí. Một sự thức giấc vươn vai qua giấc ngủ đông. Vui thú, hồi sinh, mới mẻ, chan hoà màu nắng vàng, hy vọng… Nhưng tháng Tư, nói gì xa xôi và dài dòng, chính phủ Canada vừa đồng thuận: “Tháng ấy đánh dấu niềm đau thương khó phôi pha của cộng đồng người Việt”. Canada, nơi chốn tôi định cư, trước sau vẫn là “người hơi bị tử tế”.

Vết thương dường như chưa thành sẹo, hằng năm cứ đến thời điểm này ta lại phải đọc những nỗi muộn phiền nhắc tới cơn băng giá chưa tan, hoa ủ dột trong vườn lộng gió chướng. “Vắng mợ chợ vẫn đông lời kinh khổ”.

Tôi ghé thăm chị hôm qua, chị vắng nhà nhưng treo ở cửa một “Cây Vĩ Cầm” và chính nó, khiến hôm nay tôi lại vào bếp, cố gia giảm hương liệu để xào nấu một món gọi tên là Cảm Hoài. Trong vô vàn những bài viết về tháng Tư, ít khi tôi đọc phải một đoản văn cảm động như thế. Chỉ thuật lại một kỷ niệm, rất đỗi nhẹ nhàng, rất tinh tế, rất cô đọng. Thiếu hẳn thất thoát, gào la, bi thương, cùng khổ, chia lìa thông tục. Ngược lại có đủ nụ cười, có hát hò, có đàn ca và trên hết là mênh mông một tình người. Thứ hành trang khẩn thiết, lớn lao làm lực đẩy quan trọng khi khởi sự đặt chân ra ngoài cảnh giới lạ.

Bạn đồng hành với cây đàn ân tình kia là “Bốn Mươi Năm, Dễ Sợ Chưa Tề?” có kèm gửi theo những tư liệu quý. Mấy-mươi-năm-dễ-sợ-chưa-tề tôi mới được xem ảnh gia đình chị có chú thích tháng 7, 1975. Cho tôi dại khờ làm một phép toán: 1980 trừ 1975, số thành là 5. Chỉ khác biệt ngần ấy năm, tôi lẻo đẻo theo sau, cõi viết giữa hai người quả có hố sâu. Nếu chị ở lại, chung ghe cùng tôi vượt biển tới Hong Kong chắc lòng chị chẳng “êm ả” dường ấy. Tôi giống chị ở chỗ, không thích nói tới những đau thương nhưng xui xẻo cho tôi, ấy là muốn giữ cho trang văn một nụ cười e bất khả. Có khi tôi đâm ra ganh tị, có khi tôi xem đó là “tiền lời” dắt lưng đi cho hết cuộc lữ. Cũng dễ hiểu, chúng ta buộc phải khác nhau để yêu lấy thứ mà mình không có. Vấn đề là: Tôi yêu nụ cười của chị, vậy chị có thương cho giọt nước mắt tôi?

Người viết Đặng Lệ Khánh có chú thích, buồn làm mình thêm oải, sao mình không viết tới nụ cười? Điều ấy thật đáng xiển dương, nhưng chị đâu biết, khi đọc xong “Cây Vĩ Cầm”, thú thật lòng tôi đang thổn thức.. Tôi chẳng biết nói gì, “khi vui muốn khóc buồn tênh lại cười”, hèn chi một vài tác giả đã cẩn thận in trang đầu cuốn truyện: “Mọi trùng hợp hoặc gây ngộ nhận là ngoài ý muốn của người viết nên”.

Lâu không ghé thăm chị, được chị đãi cho món ngon-chưa-tề. Biết nói làm răng cho hết đây. Xin chép tặng chị bốn câu thơ cuối trong bài “Bên Này” của thi sĩ Bùi Giáng, để “ăn” với những giãi bày trên:

Em có khóc? Ta xin em đừng khóc
Em nhìn ta? Lệ chảy có vui gì
Trang phượng mở giữa nguồn em hãy đọc
Nước xuôi dòng ngàn thu hận tan đi.

Hẹn khi nào lòng nhú mầm hoan lạc lại vui chân tá túc nhà chị dăm hôm. “Người ở lại ta về ngả sáu, nhìn cuộc đời qua mấy nẻo chia phôi…”

Hồ Đình Nghiêm
16 tháng Tư, hai ngàn 16.

art2all.net