BA ĐIỀU LUẬT VỀ ROBOT HỌC
Gregory Powell cau mày, tay vân vê bộ râu màu nâu, nh́n con robot QT-1 và nói một cách chậm răi: - Một tuần trước đây, Donovan và tôi đă chế tạo ra chú mầy đó. Trong văn pḥng của Trạm liên hành tinh 5, một sự im lặng bao trùm. Con robot QT-1 đứng im. Thân h́nh bằng kim loại của nó sáng bóng và đôi mắt quang điện màu đỏ đang tập trung về phía người đàn ông ở bên kia bàn. Powell cảm giác một nỗi sợ hăi bất thần ập đến. Những robot nầy có một bộ óc đặc biệt. Ba điều luật cho robot đă có –không cần phải bàn căi ǵ về chuyện đó. V́ vậy, QT-1 khá an toàn. Thêm nữa, nó là con robot đầu tiên thuộc loại nầy. Cuối cùng, con robot nói bằng cái giọng kim loại lạnh lẽo : - Powell, ông có nhận thức rơ tính chất quan trọng trong nhận xét của ông không ? - Chuyện ǵ khiến mầy nói vậy, Cutie? –Powell nói –Mầy phải thừa nhận là trí nhớ của mày chỉ bắt đầu có một tuần lễ nay. Tao đang giải thích cho mầy hiểu. Donovan và tao đă chế tạo ra mầy, có sử dụng những bộ phận mà trái đất đă gửi lên cho chúng tao. Cutie khởi động những ngón tay dài đầy năng lực của nó : - Có những lời giải thích tốt hơn thế. Chuyện các ông là kẻ chế tạo ra tôi chẳng có thực đâu. Tôi có ư muốn khám phá ra ai là người đă chế tạo ra tôi. Nếu tôi dùng lư trí suy luận, thế nào tôi cũng khám phá ra được sự thực. Powell đứng lên và đặt tay lên bờ vai kim loại của Cutie. Nó lạnh lẽo và cứng. - Cutie này, tao sẽ cố gắng giải thích đôi điều với mày. Mày là thế hệ robot đầu tiên biết ṭ ṃ về bản thân ḿnh – và về cả thế giới xung quanh. Hăy đi theo tao. Con robot đứng dậy một cách dễ dàng và nhẹ nhàng đi theo Powell. Powell nhấn nút. Một khoảng vuông vức trên tường mở ra. Qua tấm kính trong và dày họ thấy một khoảng không gian với hàng trăm ngôi sao. Cutie nói : - Tôi đă thấy cảnh nầy khi nh́n qua cửa sổ trong pḥng kỹ thuật. Powell hỏi : - Vậy, mày nghĩ sao ? - Một vật chất đen với những đốm sáng nhỏ trên đó. Tôi biết rằng giám đốc của chúng ta đă gởi những tín hiệu đến một số những chấm nhấp nháy kia, những chấm ấy luôn luôn giống nhau và cũng có những chấm di động. - Giỏi lắm. –Powell nói – Cái nền đen đó không phải là vật chất, nó là khoảng trống không khổng lồ, và những điểm li ti màu bạc kia rất to lớn, một số chúng cách chúng ta hàng triệu cây số. Chúng trông có vẻ nhỏ xíu bởi chúng cách chúng ta quá xa. Cutie tiếp tục ngắm qua cửa sổ. - Cái chấm nào là trái đất ? Powell t́m kiếm. - Đó, nó đó, cái chấm sáng trong góc kia. Đó là trái đất. Có ba tỷ người sống ở đó. Tuần sau tôi sẽ trở về đó với họ. - Nhưng ông đâu có giải thích ǵ về tôi, Powell? - Chuyện đơn giản, những trạm mặt trời, như trạm của chúng ta, cung cấp năng lượng mặt trời cho trái đất và các hành tinh khác. Chúng ta chế tạo năng lượng từ mặt trời và gửi nó về trái đất những chùm năng lượng có cường độ mạnh. Lẽ dĩ nhiên, con người có nhiều khó khăn khi làm việc trên những trạm mặt trời bởi v́ ở đấy lạnh quá và cũng v́ những cơn băo điện từ. Do vậy các robot được phát triển để làm việc thay người, và hiện tại chỉ cần hai người cho mỗi trạm. Hiện nay chúng tôi cố gắng phát triển những robot có thể làm việc thay hai người đó. Mày là loại robot cao cấp nhất đă được chế tạo, và nếu mày có thể điều khiển trạm nầy một cách độc lập, th́ không có ai cần thiết phải trở lại đây ngoại trừ khi phải mang đến những thiết bị để tu sửa. Đôi mắt đỏ của robot hướng về phía Powell: - Ông mong tôi tin vào những lời giải thích rắc rối đó của ông hay sao ? Vùng trống rổng khổng lồ ! Ba tỷ người ! Xin lỗi nhé, Powell, tôi không tin đâu. Nói xong, nó quay đi và ra khỏi pḥng. Nó đi ngang qua Donovan đang đứng ở cửa chính mà chẳng thèm nói lời nào. Donovan ṿ mái tóc hung đỏ của ḿnh, hỏi Powell : - Nó không tin tưởng cái ǵ mới được chứ ? Powell vân vê bộ râu mép : - Nó không tin là chúng ta đă chế tạo ra nó. Nó không tin rằng có những ngôi sao và những hành tinh và không gian. Nó sẽ tự ḿnh điều tra mọi việc. Donovan bực bội nói : - Được lắm, tớ hy vọng nó sẽ giải thích được tất cả chuyện đó. Tớ không ưa nó tí nào, hoàn toàn không ưa. Nó đặt quá nhiều câu hỏi.
- Ông Powell có ở đây không ? Mike đang ăn một miếng sandwich gà, ngồm ngoàm nói : - Cậu ấy đang thu thập thông tin – Chúng tôi cho rằng ḿnh đang di chuyển vào một cơn băo điện từ. Vừa lúc ấy Powell bước vào văn pḥng : - Đúng vậy, tôi cho rằng một cơn băo đang trên đường đi. Nhưng những thông tin không chính xác lắm và tôi không biết những ǵ chờ đợi chúng ta. Ồ, chào Cutie, tao tưởng rằng mày đang làm việc trên bảng điều khiển mới. - Xong rồi – Con robot nói nhanh - v́ vậy tôi đến để nói chuyện với ông. Tôi đă suy nghĩ trong hai ngày về chuyện ai là kẻ chế tạo ra tôi. Tôi không tin rằng hai ông chế tạo ra tôi. Donovan quay người một cách giận dữ về phía Cutie, nhưng Powell giữ tay anh ta lại. - Cutie, tại sao mày nói như vậy ? Cutie cười, một nụ cười không giống người mà sắc lạnh và không thay đổi. - Cứ nh́n xem. Những vật chất cấu tạo nên các ông mềm và yếu. Các ông c̣n phải phụ thuộc vào thứ thực phẩm như thứ đó –Nó chỉ vào miếng sandwich Donovan đang ăn – để có năng lượng. Mỗi ngày các ông cần phải ngủ và khi ngủ th́ không làm được việc ǵ. C̣n nếu nhiệt độ thay đổi quá nhiều, các ông cũng không thể làm việc. Các ông là một thiết bị có đời sống quá ngắn ngủi và hoàn toàn không hiệu quả. Con robot dừng lại một chút rồi nói tiếp : - Tôi, về một phương diện khác là một bộ máy hiệu quả và hoàn hảo. Tôi dùng năng lượng điện tử một cách trực tiếp. Người tôi làm bằng kim loại cứng. Tôi chẳng bao giờ ngủ. Và tôi có thể làm việc trong bất cứ nhiệt độ nào. Các ông không thể là kẻ làm ra tôi, điều đó thật vô lư. Không hợp lư khi mà một người có thể chế tạo một người khác với chất lượng cao hơn bản thân ḿnh. Donovan nhảy dựng lên : - Đủ rồi, cái miếng kim loại kia, nếu tụi tao không làm ra mầy th́ ai làm nào ? - Tuyệt lắm, Donovan – Cutie nói một cách nghiêm trang –Mọi vấn đề nằm trong những nghi vấn sau đây. Người chế tạo ra tôi phải là người có sức mạnh hơn tôi và v́ vậy chỉ có thể là một người có tiềm năng. Donovan và Powell nh́n nhau bối rối. Cutie tiếp tục nói : - Trung tâm của những trạm mặt trời là ǵ ? Tất cả chúng ta phục vụ cho cái ǵ ? Donovan nh́n Powell ngạc nhiên : - Tớ nghĩ là cái thỏi thép điên rồ nầy nói về hệ thống biến đổi năng lượng. - Tôi đang nói về ông chủ. Tiếng trả lời sắc lạnh vang lên. Donovan và Powell cùng cười ồ. Cutie đứng dậy và đôi mắt đỏ của hắn hướng về phía họ. - Các ông không ở đây lâu hơn đâu. Ban đầu, ông chủ tạo ra con người, là loại thấp kém nhất, rồi đến robot, và cuối cùng ông ta đă tạo ra tôi, thế vào chỗ những con người cuối cùng. Từ bây giờ, tôi phục vụ ông chủ. - Ồ, không, mày không được. -Powell nói một cách gay gắt- Mày phải làm theo lệnh của tao và hăy im lặng cho đến khi chúng tao tin chắc được là mầy có thể điều khiển hệ thống đổi điện nầy. Hệ thống biến đổi năng lượng, chứ không phải ông chủ. Cutie rời pḥng mà không nói thêm lời nào khác. Donovan ngồi xuống ghế trở lại và đưa tay ṿ tóc. - Có chuyện chẳng lành với con robot nầy. Nó điên rồi.
*
- Những tín hiệu của trạm mặt trời 4 truyền đến hỏa tinh đúng giờ. Powell gật đầu : - Tôi rất lo khi nh́n những sơ đồ này. Chúng ta đang ở vị trí xấu nhất đối với một cơn băo từ. Nó có thể chạy thẳng vào trong đường dẫn tín hiệu của trái đất. Mike, cậu thử đi xuống pḥng máy kiểm tra xem Cutie có ổn không. - Được. Donovan bước vào thang máy đi xuống pḥng máy. Ở đây, những tiếng ồn vang ra từ những máy móc khổng lồ càng lớn hơn. Từ trên bục cao ở phía sau căn pḥng, Donovan nh́n thấy những con robot đang câm lặng làm việc. Th́nh ĺnh, tất cả bọn chúng ngừng lại và quỳ xuống thành một hàng trước cổ máy đổi điện. Cutie chậm răi bước vào hàng. Donovan la lên một tiếng lớn rồi chạy vội xuống những bậc thang hẹp. - Tụi bây làm ǵ vậy, mấy cái thanh sắt đần độn kia ? Không một robot nào động đậy. Cutie vẫn im lặng, đôi mắt của nó như dán vào cái hệ thống biến đổi năng lượng khổng lồ. Donovan nắm lấy con robot gần nhất hét lên : - Đứng dậy. Con robot trả lời chậm răi : - Chỉ có một ông chủ và Cutie là sứ giả. Các con robot khác cũng lập lại : - Chỉ có một ông chủ và Cutie là sứ giả. - Sai rồi – Donovan giận giữ nói - Hăy để tao nói cho tụi bây nghe. Chẳng có bất kỳ một ông chủ nào cả. Tao mới là người ra lịnh ở đây Hiểu chưa ? Bây giờ đi ra. - Tôi chỉ vâng lời ông chủ. - Vô lư. Donovan kêu lên. Anh quay đầu và vỗ vào cổ máy nói : - Vật này chỉ là một cổ máy. Không có bất kỳ ông chủ nào ở đây. Và cũng không có sứ giả nào cả. Tụi bây phải nghe lời tao. Những robot yên lặng và những đôi mắt đỏ của chúng hướng về phía Donovan. - Tôi thách ông phỉ nhổ vào ông chủ đấy. Cutie rít lên. Nó di động về phía trước, chậm răi mà quả quyết. Donovan cảm thấy một nổi sợ hăi dâng tràn. Một con robot không thể có cảm giác tức giận –nên nh́n đôi mắt của Cutie cũng không thể biết chuyện ǵ được. Con robot nói : - Donovan, tôi xin lỗi, nhưng sau những chuyện đă xảy ra ông không thể ở đây được. Ông và ông Powell không thể ở lâu hơn trong pḥng điều khiển và pḥng máy. Bàn tay của Cutie nhẹ nhàng ra hiệu. Trong phút chốc, hai con robot đă nhấc bổng Donovan lên khỏi sàn và vác anh xuống những bậc thang.
- Những con robot nầy phải vâng lịnh chúng ta. Đó là điều luật thứ hai mà. - Nhưng chúng đă không c̣n vâng lời chúng ta. -Powell nói –Rồi chuyện ǵ sẽ xảy ra khi cơn băo từ đổ ập đến? Cậu có biết rằng nó đang di chuyển thẳng đến đường truyền về trái đất không ? Tôi vừa mới kết thúc việc kiểm tra các sơ đồ. Chỉ có Cutie ở những trạm điều khiển. Xin Chúa cứu giúp trái đất và chúng ta ! Chúng ta sẽ phải trở lại hầm mỏ sao Thủy trong ṿng hai mươi năm nữa. Th́nh ĺnh Cutie bước vào pḥng và nhẹ nhàng đóng cửa lại. - Làm ơn đừng có buồn phiền như vậy. Cho đến khi tôi thích nghi được với công việc, ông hăy làm theo lời Ông chủ. Ông phải phục vụ ông ta thật tốt và phải luôn luôn ghi nhớ những điều đó. Tôi sẽ cung cấp cho ông mọi thứ ông cần trong khi ông sống ở đây. Nhưng ông không được bén mảng đến pḥng chỉ huy và pḥng máy. Họ cố gắng thuyết phục nó, nhưng Cutie tin rằng chỉ có những lời giải thích của nó là đúng. Khi năng lượng được chuyển về trái đất, những lời giải thích của nó rất đơn giản :” Đó là do ông chủ muốn như vậy. Chúng tôi không được thắc mắc. “ Một lát sau, Powell ngồi xuống và úp mặt vào ḷng hai bàn tay : - Hăy ra khỏi đây Cutie. Hăy ra khỏi đây và để tôi yên. -Tôi sẽ cho mang thực phẩm đến. Cutie tử tế nói rồi ra khỏi pḥng. Donovan rít lên : - Greg, hăy tống khứ nó đi bằng bất cứ giá nào. Đốt sạch các mạch điện của nó hoặc. . Powell lắc đầu : - Chúng ta không bao giờ có cơ hội ở gần nó đủ để làm chuyện đó. Phải kiên tŕ thuyết phục nó và phải trở lại pḥng điều khiển trước ngày mai. Th́nh ĺnh Donovan bật cười lớn : - Tại sao phải thuyết phục nhỉ ? Tôi sẽ làm cho nó hiểu. Hăy để tôi chế tạo một con robot khác. Khi nh́n tận mắt chuyện này, nó có thể thay đổi ư kiến. Cutie đồng ư đến pḥng chế tạo máy với họ. Ở đó có chứa các bộ phận của robot đă được trái đất gửi lên. Đấy là một việc làm khó khăn và phức tạp. Trong ṿng ba tiếng đồng hồ, Cutie ngồi im lặng và cứng đơ, nh́n Donovan và Powell chế tạo một robot đơn giản. - Bây giờ hăy lắp bộ năo vào, Mike. Cẩn thận, Donovan kiểm tra lại bộ năo positron trong thùng chứa. Bộ năo được ráp thật chính xác vào đầu con robot. Một miếng thép đậy lên trên. Đôi mắt quang điện được gắn vào và che phủ bởi một tấm màn bằng nhựa mỏng. Powell dừng tay nói : - Bây giờ hăy nh́n đây Cutie, nh́n thật kỹ nhé. Powel ấn vào nút điện và con robot bắt đầu di động. - Tôi muốn bắt tay vào việc. Tôi phải đi đâu đây ? Con robot hỏi một cách chậm răi. Donovan mở cửa : - Hăy đi xuống những bậc thang đó rồi mày sẽ được bảo phải làm ǵ. Con robot đi rồi, Donovan và Powell quay sang Cutie. - Thế nào ?- Powell mỉm cười hỏi - bây giờ mày có tin rằng tụi tao chế tạo ra mày không ? Câu trả lời của Cutie ngắn và dứt khoát : - Không. Ông lắp ráp những con robot, nhưng ông không chế tạo ra những bộ phận của chúng. Chính ông chủ mới chế tạo ra những bộ phận đó. Donovan há hốc mồm. - Hăy nghe đây. -Anh gào lên -Những bộ phận này được làm từ trái đất và gửi lên đây. Nếu mày đọc những cuốn sách trong thư viện th́ khắc sẽ biết. - Tôi đă đọc, đọc hết tất cả. Những cuốn sách cũng vậy, chúng do ông chủ tạo ra, và ông ta có ư định dành cho ông chứ không phải cho tôi. Chúng ta không cần bàn căi. Bộ óc của ông chắc là quá yếu ớt để hiểu được sự thật này. Nhưng ông chủ nhớ đến các ông, những con người tội nghiệp, và người sẽ quan tâm đến các ông nếu các ông làm tốt bổn phận của ḿnh. Nói xong, Cutie lẳng lặng rời pḥng với sự b́nh tỉnh, tự tin rằng hắn đem đến cho họ sự hiểu biết về một sự thực. C̣n hai con người chỉ c̣n biết đưa mắt nh́n nhau.
Mười hai tiếng đồng hồ sau, cơn băo đến. Không có được sự giúp đỡ nào. Gương mặt tái nhợt v́ lo âu, Donovan và Powell nh́n ra ngoài cửa sổ. Những ánh sáng chớp lóe từng hồi do những điện tích có vận tốc lớn chạm vào đường dẫn năng lượng. Đường dẫn có vẻ thẳng nhưng họ biết rằng bất kỳ một thay đổi trực tiếp nào, thậm chí chỉ là một phần của triệu giây – không thể nh́n thấy được – cũng phá hoại hàng trăm km trên trái đất. C̣n những con robot, kẻ chẳng chú ư ǵ đến trái đất hoặc mục đích của đường dẫn hoặc bất kỳ cái ǵ ngoại trừ ông chủ của nó, th́ lại đang ở những pḥng điều khiển. Nhiều giờ trôi qua, Con người chờ đợi một cách lặng lẽ, và rồi những điểm phát sáng từ từ biến mất. Cơn băo đă chấm dứt. Powell thốt ra nhẹ nhơm : - Nó đă đi qua rồi. Cutie đi vào nói : - Các ông có thích xem một vài sơ đồ mà chúng tôi nhận được hôm nay không ? Thẫn thờ và buồn bực, Powell nhận thức được rằng con robot đang cố gắng tỏ ra thân thiện. Anh nhận tờ giấy từ tay Cutie và xem chúng một cách máy móc. Anh xem đi, xem lại lần nữa. Rồi th́ anh chồm lên, tờ giấy rơi xuống sàn.
- Mike, hắn đă làm được. Hắn đă giữ cho đường truyền xuyên thẳng qua cơn
băo. - Mày làm được chuyện này. Mày đă hướng thẳng tia dẫn một cách chính xác tới trạm nhận ở trái đất. Cutie quay đi bực bội. - Nói toàn chuyện vô lư. Tôi chỉ giữ cho cái máy hoàn toàn chính xác v́ lẽ đó là ư muốn của ông chủ. Cutie rời khỏi pḥng một cách cứng nhắc. Hai người đàn ông nh́n nhau. Donovan hỏi : - Bây giờ chúng ta phải làm ǵ. - Không làm ǵ cả. Hắn có thể điều khiển trạm mặt trời một cách hoàn hảo. Tớ chưa bao giờ thấy một cơn băo được quản lư tốt như vậy. Hắn bắt chúng ta ra khỏi pḥng điều khiển bởi hắn biết rằng hắn t́m ra được hệ thống và đường dẫn năng lượng tốt hơn chúng ta. - Nhưng chúng ta không thể để hắn tiếp tục câu chuyện vô lư về ông chủ. - Tại sao không ? Hắn có thể điều khiển trạm th́ việc nó tin tưởng vào cái ǵ có c̣n là vấn đề không ?
Powell và Donovan trở về trái đất. Đi cùng con tàu đến đón họ có hai người mới là Frank Miller và Sam Evans. - Trái đất thế nào ? Powell hỏi.
- Vẫn quay – Miller nói – Trung tâm robot US vừa chế tạo ra một con
robot mới - Một con robot chủ điều khiển 6 con robot khác. Các cậu sẽ
kiểm tra nó. Tôi nghe nói thế. Powell nhăn mặt : - Chúng tớ cần một kỳ nghĩ phép. - Ồ. sẽ có thôi. Hai tuần. H́nh như vậy. Powell càng nhăn mặt hơn : - Chỉ chừng đó thôi sao ? Miller lại mỉm cười. - Anh ta có vẽ khoái cái chuyện ḿnh chỉ được nghỉ có mấy phép ít ỏi. -Powell thầm nghĩ . Miller đưa cho họ bộ quần áo không gian. - Những con robot mới này thế nào ? Tớ hy vọng là nó tốt, hoặc tớ không cho phép nó sờ vào pḥng điều khiển. Powell dừng lại. Anh nh́n Miller, nh́n mái tóc gọn gàng và nét mặt cứng nhắc của anh ta. Bất chợt, ḷng cảm thấy vui vui, anh nói chậm răi : - Con robot nầy hầu như hoàn hảo –Cậu không cần phí nhiều thời gian trong pḥng điều khiển đâu.
Anh mỉm cưới và đi vào trong con tàu không gian. Miller sẽ phải ở lại
đây vài tuần.
|