|
TRĂNG XE DUYÊN CHỊ
Ở quê tôi, duyên nợ của những đôi trai gái thường bắt đầu từ những đêm trăng . Những đêm trăng sáng là cơ hội cho bao cậu trai quê, bao cô gái mùa t́m đến bên nhau sau một ngày đồng áng cực nhọc. Giờ trăng lên là phút giây hồi hộp ấp e của cô gái quê mười sáu lần đầu tiên ḥ hẹn. Giờ trăng tàn là lúc đôi lứa phải bịn rịn chia tay, dù chỉ đến đêm trăng hôm sau lại gặp. Trăng soi tỏ bao gót chân trần của trai gái quê tôi sóng bước bên nhau. Ánh trăng mơn man những mái tóc xanh mới gội làm duyên hồi chiều bằng hương bồ kết. Và cứ thế, trăng là chứng nhân của bao lời ước nguyền thề non hẹn biển. Rồi những mối t́nh nên thơ, những chuyện t́nh bi hận cũng được thêu dệt từ những đêm trăng huyền ảo soi tỏ khắp các nẻo đường làng. Duyên t́nh chị tôi cũng như vậy đấy, kết thành từ những đêm trăng. Ánh trăng là sợi tơ hồng, mặt trăng tṛn vành vạnh kia là nguyệt lăo xe nên duyên chị. - Tối ni, chị cho em đi coi văn nghệ với nghe chị ! - Ừ, th́ chút nữa đi với chị. Chị Khanh nói. Chị Khanh là con gái thứ hai trong số ngũ long công chúa của cha mạ tôi. So với cả nhà, chị duyên dáng nhất. Chị có thân h́nh mảnh mai, mái tóc đen dày, thường kẹp làm duyên bằng chiếc kẹp bảng bằng nhôm sáng trắng. Đẹp nhất là đôi mắt to đen hạt huyền ít người có được. Tôi nghe người làng nói về chị như vậy. Hồi chiều, chị Thi và chị Khôi đă loay hoay làm cây đuốc lồ ô, dù biết đêm nay mười bốn có trăng. Chị Duyên th́ có chân trong đội văn nghệ của gia đ́nh phật tử thôn nên đă vội vội vă vă đi ngay sau khi ăn cơm chiều. Buổi văn nghệ lửa trại do khuôn hội phật giáo thôn tổ chức mừng ngày Phật đản tại sân chùa làng. Chập choạng tối, chị lựa bộ đồ coi được nhất mặc vào, chải đầu soi gương rồi dắt tay tôi đi dự hội. Ánh trăng soi bóng chị em chúng tôi vui vẻ bước trên đường thôn loang loáng bóng tre lay. Thú thật, khi nắm tay bước lững thững theo chị, tôi chẳng biết sẽ coi cái ǵ, ngoài việc nh́n những cây đèn lồng bánh ú treo xen kẻ những lá cờ năm màu rực rỡ hai bên cổng vào và cảnh đám đông háo hức chen lấn quanh đống lửa trại cháy bập bùng. V́ thế, sau khi chờ xem xong tiết mục múa “về thôn xưa” có chị Khôi nhảy nhảy múa múa đến buồn cười, tôi bắt đầu tựa vào chị tôi mà ngủ gật. - O Khanh ơi ! Cho thằng Vĩnh en nó ngồi trên bót-ba-ga xe tui mà ngủ ń. Anh ấy khéo léo nài nỉ để lấy ḷng chị tôi. - Thôi, tui đem hắn về ngủ chừ. Rứa mà hồi chiều cứ nằng nặc đ̣i đi dữ lắm ! Chị tôi trả lời. - Coi chán rồi, e tui cũng về luôn ! Anh ấy tiếp lời. Không biết hai người trao qua đổi lại với nhau những chuyện trời trăng mây gió ǵ nữa. Chỉ biết rằng sau đó tôi được đặt ngồi lặt lẻo trên xe anh, rồi anh chị cứ như vậy dắt bộ đưa tôi về nhà. Bóng hai người đổ xuống mặt đường loang lổ ánh trăng, đè lên bóng tôi ngồi trên chiếc xe đạp lắc lư trông thật ngộ nghĩnh. Mạ tôi chạy ra đón, bồng tôi vào phản, vừa đi vừa hỏi vọng ra sân: - Thằng Thành không coi nữa hay răng mà vô sớm rứa? - Dạ thưa bác, con cũng có coi hết mấy màn rồi mới vô! - Chị trên nhà có khỏe không con ? - Dạ khỏe ! Mạ con cũng c̣n ngồi bán quán được. Rồi tôi thấy mạ tôi cẩn thận chỉ cây cau trước nhà, dặn ḍ để giữ thân đứa con gái ở tuổi đang th́ : - Ừ, ngồi chơi đi, trăng lên tới đọt cơn* ( cây ) cau ni th́ về mà ngủ đó nghe! Thành là tên của anh ấy, người làng ai mà chẳng biết nhau. Anh đẹp mă, oai phong lắm. Dáng vóc cao to, khuôn mặt vuông vắn, cương nghị. Anh lại nói năng điềm đạm, ra vẻ trí thức, người trong làng ai cũng nể. Nhưng tôi mê nhất là chiếc xe đạp đuy-ra của anh. Vào thời đó, có chiếc xe đạp tốt như xe anh là sở hữu một báu vật hiếm hoi, con nhà giàu mới sắm được. Chính chiếc xe đạp này khiến t́nh cảm anh em chúng tôi trở nên gắn bó nhanh như xe đạp chạy. Nói rơ hơn là tôi rất thật ḷng mong đợi những đêm trăng anh ấy về chơi để chúng tôi tha hồ mượn xe mà tập đạp. Người yêu của chị gái thường rất hào phóng với em út, nhất là với em trai cưng như tôi. Tôi trở thành đứa trẻ con biết đạp xe sớm nhất lũ nhóc trong xóm, dù chiều cao chưa đủ để leo lên ngồi trên yên xe, chỉ nằm ẹp trên sườn xe hoặc đứng trên pê-đan mà đạp chạy ḷng ṿng. Tháng ngày dần trôi, không biết bao nhiêu lần trăng tṛn, trăng khuyết chứng kiến các buổi hẹn ḥ. Chỉ biết rằng khi tôi đă đạp xe một cách vững chải th́ t́nh cảm giữa anh chị tôi đă gắn bó lắm rồi. Có những hôm anh về chơi, buổi trưa nhà nghèo, cha mạ đi vắng, nhà không có ǵ làm thức ăn. Chị tôi bảo nhỏ tôi đạp xe ra quán Bác Xạ mua thiếu mấy quả trứng vịt, ống ḿ sợi hiệu ông Phật, mấy đồng ruốc, mấy đồng bột ngọt để làm cơm đăi khách. Tôi nhanh nhẩu đạp xe chạy ù đi, mặt vênh váo lướt qua lũ bạn nhóc đang trố mắt nh́n. Chiếc xe đạp biến tôi thành đứa siêng năng dễ bảo biết bao.
* * * Thêm mấy tuần trăng nữa trôi qua, h́nh như vào mùa Thu năm đó, cha mạ tôi đồng ư gă chị tôi cho anh Thành. Tôi không nhớ ǵ nhiều về những lễ nghi này nọ trong ngày cưới của chị. Thế mà, không hiểu tại sao trong kí ức tôi lại hằn lên rơ như in sắc thắm của hai chiếc áo cưới trong mâm lễ vật mà nhà trai mang đến. Một chiếc áo dài màu hồng và một chiếc màu xanh da trời. Hôm đám cưới ấy, người ta bảo chị tôi mặc cả đôi áo, chiếc áo màu hồng lồng bên ngoài chiếc áo màu xanh. Ông nội, cha mạ tôi dặn ḍ chị những ǵ trước khi về nhà chồng tôi không c̣n nhớ. Tôi chỉ mang máng nhớ hôm đó tôi rất buồn. Suốt buổi sáng, tôi cứ bịn rịn quẩn quanh đứng gần chị. Gần giờ rước dâu, chị bỗng khóc sướt mướt, nước mắt ràn rụa. Tôi níu áo chị và không hiểu sao lại thảng thốt nói thật to : - Thôi chị đừng đi nữa, chị ở nhà với cha mạ cho rồi! H́nh như mọi người nh́n tôi cười vui vẻ lắm. Chị Hoàng - bạn thân chị tôi – vội vă ôm tôi lại : - Vĩnh en bậy quá, để chị mi đi lấy chồng cho suông sẻ chơ!
Thế là chị tôi đi lấy chồng. Chị mặc áo
hồng đoan trang cúi đầu bước qua cửa trước, đoàn người đưa
dâu theo sau khá đông, áo xống đủ màu. Tuy nhiên, trong tâm
thức tôi bấy giờ, chỉ riêng ḿnh chị đẹp như tiên nga. Người
ra xem, ai cũng trầm trồ khen duyên chị đẹp đôi lắm, ít
người ganh tị. Vào buổi chợ chiều, chị đi sớm, đón đường bà con hỏi mua gom mớ đậu, rổ khoai, bó kiệu để sáng hôm sau theo xe lam chú Minh về Đông Ba bỏ mối. Sau đó, chị lại mua hành ng̣, su su, bắp cải ǵ ǵ đó mang về chợ làng bán lại. Ai cũng khen chị đẹp người, đẹp nết lại giỏi giang. Anh rể tôi, nhờ có học, được gọi vào làm công chức tận trong Quy Nhơn. Nghe nói anh làm việc nước, lănh lương tiền khá lắm. Thỉnh thoảng anh được nghỉ phép về thăm quê. Mỗi lần anh về, tôi lại được anh cho những món quà mà trong mơ tôi cũng chẳng hề mong ước. Thời gian này, anh chị lại sinh được cháu Minh Huy bụ bẫm trông rất dễ thương. Tôi nhớ rất rơ mỗi khi có ai hỏi cha mi ở mô, cháu Huy trả lời ngay : - Cha em làm việc ở trong “Quy Nương” lận đó. Hạnh phúc ngập đầy gia đ́nh nhỏ bé của chị kéo dài được khoảng ba bốn năm. Tại sao niềm hạnh phúc giản đơn kia không tiếp tục đậu lại với cái không gian nhỏ nhoi xinh xắn ấy suốt đời ? như vầng trăng vời vợi măi hiện hữu trên bầu trời làng quê bát ngát hằng đêm ? * * * Một sáng mùa xuân, anh chị tôi dắt cháu Minh Huy về chơi. Tôi ngạc nhiên vô cùng khi thấy anh rể bước xuống xe với đôi chân khập khiễng. Tôi h́nh dung điều ǵ đó chẳng lành đang đến với gia đ́nh chị. Qua chuyện tṛ với cha mạ, tôi biết rơ anh đang bị bệnh viêm khớp, hiện giờ không c̣n đi lại b́nh thường như trước nữa. Anh thưa với cha tôi rất lễ phép : - Cha ơi, chừ con không c̣n làm trong Quy Nhơn nữa. Con về làng ở luôn rồi! Cha tôi an ủi : - Ừ, về làng cũng được, gần vợ gần con, loay hoay chi trong vườn cũng có ăn, lo chi con nờ ! - Con chỉ sợ thua chúng thua bạn đồng trang đồng lứa thôi! - Ba thằng Hùng đừng có lo. Có tui buôn bán cũng dư sống rồi. Chị tôi nói. Tôi lại cảm thấy yên tâm khi nghe câu chuyện giữa mọi người trong nhà. Chị Khôi nách cháu Hùng đi ngồi lê nhà hàng xóm. Tôi lại mượn xe anh đạp đi chơi thỏa thích. Chiếc xe bây giờ không c̣n mới toanh ngon lành như trước nữa, nhưng vẫn chạy êm ru trên con đường làng mát rượi bóng tre. Tháng giêng, rồi tháng hai đang dần trôi qua, nhàn hạ, êm đềm. * * * Một sớm, không biết từ đâu, người ta kéo nhau về nhà tôi xây ṣng đánh bài, trong đó có cả anh rể tôi. Điều đáng nói là trong đám con bạc kia, ngoài những người thật thà ham vui, tôi thấy có cả những tay sừng sỏ bài bạc nổi tiếng trong làng. Nể mặt con rễ hiền lành xưa nay, cha tôi cho đám bạc trải chiếu ở nhà trên chơi bài. Có những hôm, tôi thực sự vui mừng khi anh tôi thắng, cho mỗi đứa vài đồng, hoặc đăi cả nhà ăn cái ǵ đó. Cũng có lần anh tôi thua bạc, mặt mày thất thần. Có khi tôi xót ruột đỏ bừng mặt mỗi lần thấy anh đen đủi đánh thua các ván bạc lớn. Thật tội nghiệp cho anh, vốn bản tính hiền lành, sợ người nhà lo lắng, anh vẫn cố gượng cười gượng nói, làm ra vẻ như không có vấn đề ǵ. Tôi đâu có biết, một đôi lần đánh bài ở nhà tôi chỉ là sự tiếp nối của chuỗi ngày dài anh lao vào ṿng mê muội do bọn cờ gian bạc lận kia giăng bẫy. Họ đă đánh hơi biết anh có dành dụm được một số tiền kha khá trong thời gian làm việc trong Quy Nhơn. Ban đầu, họ giả vờ mời anh chơi vài ván cho vui, chơi để giải sầu. Riết rồi, một thời gian sau, anh lọt vào cạm bẩy u mê kia lúc nào chẳng hay. Mẹ anh đă già yếu đâu có biết ǵ, chị tôi th́ ham mua bán, rất tin tưởng anh nên cũng rất ít quan tâm đến chuyện ăn thua. Chị thật thà nghĩ rằng chồng bệnh tật, anh em bạn bè rủ chơi cho đỡ buồn thôi, ăn thua không bao nhiêu. Một bữa trưa nọ, chú Nhớn trên phường nam về chơi, tiết lộ cho nhà tôi biết: - Tui nghe nói thằng Thành đánh thua nhiều lắm. Có viết giấy mắc nợ chú Chút đến mấy ngàn bạc. Dù c̣n bé xíu, tôi cũng chết điếng cơi ḷng khi nghe được cái tin chẳng lành kia. * * * Chập choạng tối của một đêm trăng non treo cuối trời, chị tôi hớt hơ hớt hải bồng thằng Hùng chạy ùa về nhà, dí cháu vào tay chị Khôi, miệng mếu máo khóc : - Mạ ơi, cha ơi, ba thằng Hùng chết rồi ! Nói chưa hết câu, chị bỏ thằng Hùng lại đó rồi vụt chạy về nhà chồng. Cả nhà tôi cùng chết lặng theo chị. Mạ tôi mặt mày bỗng trở nên xanh mét, tốc tả khoác áo chạy theo. Cha tôi run run dặn ḍ mấy chị em tôi ǵ đó rồi cũng lật đật chạy lên nhà anh, tận trên phường Nam. Tôi đứng thẩn thờ giữa khoảnh sân tối nh́n theo bóng trăng leo lắt phía trời tây. Nơi ấy có một mái nhà đang rối bời tang tóc. Tôi h́nh dung tiếng chị tôi than khóc, kêu gào quằn quại trước nỗi đau khủng khiếp vừa bất ngờ ập đến. Sau này, nghe người lớn kể, do thua bạc nhiều quá, anh rể tôi đă cầm cố cả giấy tờ trích lục đất đai cho người ta. Không c̣n cơ hội nào để lấy lại những ǵ đă mất. Không c̣n chịu đựng nổi sự dằn xé tột cùng của lương tri, anh đă buông tay dùng thuốc độc từ giă cơi đời. * * * Ba bốn ngày sau anh bỏ chị mà đi, chị em nhà chồng quái ác lo sợ chị tôi tiếp tục sống ở nhà chồng, chiếm mảnh đất hương hỏa nhà họ Lư, họ đặt điều chưởi mắng chị tôi. - Mày là đứa sát phu, mày là đứa làm tan gia bại sản nhà tao, mày là … Sau khi cúng bốn mươi chín ngày cho vong hồn anh, vào một đêm trăng lạnh lẽo, chị lặng lẽ dắt cháu Huy và cái thai hai ba tháng tuổi về lại nhà xưa, nơi mái tranh nghèo mà từ đó chị hănh diện khoác chiếc áo hồng rạng rỡ đi lấy chồng năm ấy. Cháu Minh Đan ra đời. Chị tôi tiếp tục tảo tần nuôi hai đứa con trai, hai giọt máu mà anh để lại, c̣n phụ giúp cha mạ tôi nuôi chúng tôi ăn học. Nhiều năm sau nữa, khi đă b́nh tâm, mỗi lần kể xong nỗi đau mất chồng trong ngày giỗ anh, chị thường kết luận: - Con gái họ Nguyễn làng mền mười người chết chồng hết mười một rồi.
Bà Rịa, 2013 Nguyên B́nh
|
