NGUYỄN  ƯỚC

Ngôn Sứ

 

(The Prophet)

Kahlil Gibran

Nguyễn Ước dịch

 

 

 

Lời người dịch:

 

Kahlil Gibran (1883-1931), thi sĩ và họa sĩ người gốc Li-băng, được xem như một trong các đạo sư vĩ đại của thế kỷ 20. Các tác phẩm của ông chứa đựng thông điệp cao cả, nhất quán và vượt thời gian về một thế giới đại đồng, tôn giáo ḥa đồng, loài người huynh đệ và một t́nh yêu hằng cửu nối kết con người với nhau trong t́nh yêu Thượng đế, giữa một trần gian hiệp nhất với không gian.

            Ngôn sứ (The Prophet), là tác phẩm chủ yếu và tuyệt vời nhất trong cả chục tác phẩm bằng tiếng Anh và tiếng A Rập của ông. Ngôn sứ được xuất bản lần đầu năm 1923, và cho đến nay, đă tái bản hàng trăm lần cùng dịch ra trên bốn chục thứ tiếng. Chỉ riêng với tác phẩm này, Kahlil Gibran được giới xuất bản đánh giá là một trong các tác giả được đọc rộng răi nhất, có lẽ chỉ sau Shakespeare và Lăo Tử.

            Ngôn sứ gồm 26 đáp từ bằng lối nói đầy chất thơ chuyên chở những cái nh́n thấu suốt, ứng xử với các chủ đề lớn của cuộc đời trên nền tảng chân thiện mỹ, như hạnh phúc và đau khổ, t́nh yêu và cái chết, lao động và của cải, hôn nhân và con cái, t́nh bằng hữu và luật pháp, thiện ác và tôn giáo, ăn mặc và cầu nguyện, v.v.

            Tác phẩm này cũng đă được ít nhất năm người dịch sang tiếng Việt, trong đó có Phạm Bích Thủy, Trùng Dương, Giải Nghiêm, Châu Diên, v.v. với nhan đề thường xoay quanh chữ "tiên tri". Trong bản dịch này, tôi dùng chữ "ngôn sứ".

            Ngôn sứ (prophet), được hiểu như một sứ giả chuyển giao một thông điệp bằng ngôn từ. Ngôn sứ có mặt trong các tôn giáo lớn như Do Thái giáo, Kitô giáo, Hồi giáo, Bái Hỏa giáo, Hi Lạp cổ đại, v.v. Ngôn sứ tự xem ḿnh hoặc được xem như kẻ có giao tiếp với các hữu thể thiêng liêng hoặc siêu phàm, như Thượng đế hay thần linh. Thông điệp mà họ trung chuyển cho con người thường được gọi là sứ điệp hay lời tiên tri (prophecy), có lẽ v́ thế nhiều người thường dịch chữ Prophet là Nhà tiên tri, theo ư nghĩa kẻ biết trước và nói lên con đường tất yếu trong tương lai nếu người đương thời nhất định đi theo chân lư hoặc vẫn không thể từ bỏ những đọa lạc hiện tại.

            Hiểu một cách tích cực, ngôn sứ là kẻ cống hiến những cái nh́n thấu suốt cho thời đại, vừa là người quyết liệt phê phán hiện trạng, cất cao lời cảnh tỉnh người đương thời, nhắc lại các giá trị tinh thần bất biến, và vừa là kẻ sẵn sàng hiến thân để làm nhân chứng cho chân lư và bảo chứng cho sứ điệp.

            Như thế, về mặt truyền thống, ngôn sứ không phải là kẻ đưa ra lời tiên đoán biến cố hoặc giải đáp cụ thể và tức thời các bí ẩn. Ngôn sứ là kẻ hiện đại hóa bằng ngôn từ nội hàm của chân lư muôn thuở, đưa lời cảnh báo cấp thiết, và được xem là người tích cực cổ vũ cho những đổi thay trong cá thể mỗi người và quần thể xă hội, mang tính tâm linh và cách mạng tận gốc, trong quá tŕnh trở về với cội nguồn uyên nguyên của con người.

H́nh ảnh Ngôn sứ Almustafa được thể hiện trong bản dịch này – mà chúng tôi cố làm cho gần gủi với h́nh ảnh vừa cách biêt vừa thân ái trong nguyên tác của Kahlil Gibran – là một con người b́nh thường tiềm ẩn trong mỗi chúng ta, được thăng hoa nhờ các trải nghiệm của một quá tŕnh chiêm nghiệm trong cô đơn và thấu suốt, rồi phát biểu với chúng sinh bằng tất cả ư thức trách nhiệm, từ tốn và chân t́nh... Một h́nh ảnh thường được nghĩ tới như một chức năng hay một kỳ vọng của giới văn nghệ sĩ, triết gia, tăng lữ, nhà giáo dục, v.v., những trí thức chân chính nói chung và kẻ làm nghệ thuật nói riêng.

 

~~o))((o~~

 

Toàn văn:

Ngôn sứ

 

Con tàu đang tới

           

            Almustafa, người được chọn và là người được yêu thương, kẻ là b́nh minh mỗi ngày của đời ḿnh, đă từ mười hai năm nay tại thành Orphalese chờ đợi con tàu quay lại đón rước ông quay về ḥn đảo nhỏ nơi ông chào đời.

            Tới năm thứ mười hai, vào ngày mồng bảy tháng Ielool mùa thu hoạch, ông leo lên ngọn đồi bên ngoài thành. Đưa mắt nh́n về hướng biển, ông thấy giữa mù sương đang đi tới con tàu của ḿnh.

            Lúc ấy, tâm hồn Almustafa mở tung mọi cánh cổng, niềm vui soăi cánh tung bay ra khơi. Khép đôi mắt, ông cầu nguyện trong trùng trùng im lặng của linh hồn.

 

            Thế nhưng khi bước xuống đồi, một cơn buồn chợt đến khiến Almustafa thầm nghĩ:

            Làm sao ḿnh ra đi với tâm hồn thanh thản chẳng chút đớn đau? Không những thế, làm sao ḿnh rời thành này với tinh thần không một vết thương.

            Bên trong ṿng thành kia ḿnh đă trải qua những ngày dài khổ sở cùng những đêm dài quạnh quẽ, và kẻ nào có thể từ chốn đau đớn và cô liêu của hắn ra đi không chút tiếc nuối?

            Trên các đường phố kia ḿnh đă tung văi rất nhiều mảnh vụn của linh hồn, và trên những ngọn đồi này rất nhiều đứa con của khát vọng ḿnh đang bước đi trần trụi khiến ḿnh chẳng thể xa ĺa tất cả mà ḷng không khỏi cảm thấy buốt nhói và nặng trỉu.

            Hôm nay, không phải ḿnh cởi bỏ y phục nhưng đang tự lột da bằng chính bàn tay ḿnh.

            Không phải ḿnh để lại đằng sau một ư nghĩ mà là một trái tim đă ngày càng dịu ngọt nhờ những cơn đói và những cơn khát.

 

            Thế nhưng ḿnh chẳng thể nấn ná lâu hơn.

            Biển vốn gọi mọi vật quay về, đang cất tiếng gọi ḿnh, và ḿnh phải lên tàu.

            V́ ở lại - cho dẫu thời giờ vẫn cháy bỏng trong đêm - là đông cứng và cô kết, là bị ràng buộc vào khuôn khổ.

            Ḷng ḿnh rất muốn mang theo mọi thứ nơi đây, nhưng làm sao có thể?

            Giọng nói không thể mang lưỡi đi theo và môi không thể cho nó đôi cánh. Nó phải tự một ḿnh t́m kiếm thinh không.

            Và chim đại bàng tự một ḿnh, không tổ ấm, mới bay ngang vầng mặt trời.

 

            Lúc này, khi xuống tới chân đồi, Almustafa lại hướng ḿnh ra biển và thấy con tàu đến đón đang tiến vào cảng cùng các thủy thủ đồng hương trên mũi tàu.

            Linh hồn ông cất tiếng gọi họ, và ông nói:

            Hỡi các con trai của bà mẹ cổ đại, hỡi những kẻ cưỡi lên sóng biển,

            Đă bao nhiêu lần các bạn dong buồm trong giấc chiêm bao của tôi. Và giờ đây các bạn đến khi tôi đang tỉnh thức, cái vốn là một giấc mộng thẳm sâu hơn.

            Tôi sẵn sàng ra đi, ḷng tôi nôn nao theo những cánh buồm trương sẵn chờ cơn gió đến.

            Tôi sẽ chỉ c̣n thở thêm một hơi thở nữa thôi trong không khí tỉnh lặng này, và tôi cũng sẽ chỉ c̣n một ngoái mắt nh́n lui đầy yêu thương nữa thôi.

            Rồi tôi sẽ đứng giữa các bạn, làm một người đi biển trong muôn vàn người đi biển.

            Và ngươi, hỡi đại dương bao la, bà mẹ đang ngủ yên,

            Chỉ một ḿnh ngươi là yên lành và tự do cho sông cùng suối.

            Chỉ một khúc quanh suối lượn nữa thôi, chỉ một tiếng th́ thầm trong trảng cỏ nữa thôi,

            Rồi lúc ấy ta sẽ đến với ngươi, làm một giọt nước vô biên hoà vào đại dương vô tận.

           

            Và trong khi bước đi Almustafa thấy từ đằng xa, đàn ông cùng đàn bà rời ruộng nương rời vườn nho, kéo nhau tuôn về cổng thành.

            Ông nghe tiếng họ gọi lớn tên ông cùng thét bảo nhau từ cánh đồng này sang cánh đồng nọ rằng con tàu của ông đang tới.

            Và ông tự nhủ:

            Có phải ngày chia tay là ngày sum họp?

            Có nên nói rằng buổi tối hôm trước của tôi mới thật là rạng sáng hôm sau của tôi?

            Và tôi sẽ trao ǵ cho kẻ vừa buông tay cày giữa luống cày kia, hay kẻ vừa ngừng tay quay máy ép rượu kia?

            Không biết tâm hồn tôi có trở thành cây trỉu quả để hái đem tặng họ?

            Và không biết các khát vọng của tôi có tuôn trào như nguồn nước để có thể rót đầy ly của họ?

            Tôi có là cây đàn để bàn tay của Đấng toàn năng có thể chạm tới, hoặc ống sáo để làn hơi của Ngài có thể thổi qua?

            Tôi có là hành giả của lớp lớp thinh lặng, và trong cơi đó tôi đă t́m thấy kho báu nào để có thể với ḷng tự tin đem phân chia cho mọi người?

            Nếu đây là ngày gặt hái của tôi, trong cánh đồng nào tôi đă gieo hạt và vào những mùa không nhớ nổi nào?

            Nếu đây quả thật là giờ tôi đưa cao chiếc đèn lồng của ḿnh th́ bên trong không đang đốt ngọn lửa của tôi.

            Tôi sẽ nâng lên chiếc đèn lồng ấy, khô cạn và tối tăm.

            Và người canh đêm sẽ rót đầy dầu cùng thắp sáng nó.

 

            Almustafa nói những lời ấy thành tiếng. Nhưng trong ḷng ông vẫn c̣n rất nhiều điều không nói. V́ bản thân ông không thể nói lên bí mật thăm thẳm của ḿnh.

 

            Khi ông vào thành, toàn thể dân chúng đến gặp ông, và họ chung một lượt cất tiếng gọi ông

            Các trưởng lăo trong thành cùng nhau đứng lên và nói:

            Xin chớ vội ĺa xa chúng tôi.

            Thầy là ban trưa trong trời chiều sắp tà của chúng tôi, và tuổi thanh xuân của thầy cho chúng tôi những giấc mơ để mộng.

            Ở giữa chúng tôi thầy không là người lạ cũng chẳng phải khách, mà là con trai và người rất yêu thương của chúng tôi.

            Đừng khiến cho đôi mắt chúng tôi sẽ phải khổ sở v́ đói khát khuôn mặt thầy.

 

            Các nam tư tế cùng nữ tư tế thưa với ông:

            Lúc này, xin đừng để cho sóng biển chia cách chúng ta, và xin đừng để những năm tháng thầy trải qua giữa chúng tôi trở thành kư ức.

            Thầy đi giữa chúng tôi như một thần linh, chiếc bóng của thầy là ánh sáng trên khuôn mặt chúng tôi.

            Chúng tôi quá đổi yêu thương thầy nhưng t́nh yêu ấy chẳng nói ra lời và bị khuất sau những chiếc mạng.

            Và giờ đây nó cất tiếng gọi thầy và nó đứng trước mặt thầy, không chút giấu che.

            Và phải chăng tới giờ ly biệt t́nh yêu mới biết hết các chiều sâu của nó.

 

            Và những người khác cũng đến khẩn nài Almustafa. Nhưng ông không trả lời họ. Ông chỉ gục đầu; và những kẻ đứng gần thấy nước mắt tuôn chảy ướt đẫm ngực ông.

            Rồi ông cùng dân chúng đi tới quảng trường lớn trước Đền thờ.

            Và từ nơi linh địa ấy bước ra một người nữ tên là Almitra. Và bà là một nhà thấu thị.

            Ông nh́n bà với ánh mắt rất đổi dịu dàng v́ bà chính là người đầu tiên nhận ra và tin vào ông khi ông vừa đến thành này chỉ mới một ngày.

            Và bà cất tiếng chào ông rằng:

            Hỡi Ngôn sứ của Thượng đế, trong cuộc truy tầm cái vô cùng, thầy đă từ lâu t́m kiếm con tàu của ḿnh ở những chốn xa xăm.

            Và giờ đây con tàu của thầy đang đến, và thầy nhất thiết phải đi.

            Thăm thẳm thay ḷng thầy khát khao miền đất muôn trùng kư ức và chốn cư ngụ những khát vọng vô cùng cao cả của thầy; và t́nh yêu của chúng tôi sẽ không ràng buộc thầy cũng như những thiếu thốn của chúng tôi sẽ không níu bước chân thầy.

            Tuy thế, chúng tôi yêu cầu trước khi rời xa xin thầy hăy nói và trao cho chúng tôi chân lư của thầy.

            Và chúng tôi sẽ trao nó cho con cái của ḿnh, rồi chúng sẽ trao nó cho con cái của chúng, và chân lư ấy không bao giờ mai một.

            Vậy giờ đây, xin thầy bộc lộ bản thân cho chúng tôi và nói cho chúng tôi mọi điều được vén lộ cho thầy về những ǵ giữa cơi tử sinh.

            Và ông trả lời:

            Hỡi dân thành Orphalese, tôi có thể nói điều ǵ đây ngoài những điều lúc này đang chuyển động trong linh hồn các bạn?

 

 

Về T́nh yêu

 

            Lúc ấy, Almitra thưa, Hăy nói cho chúng tôi về T́nh yêu.

            Và ông ngước mặt lên nh́n dân chúng, im lặng bao phủ mọi người. Với giọng cao cả ông nói:

            Khi t́nh yêu vẫy gọi các bạn, hăy đi theo nó,

            Dù lối nó đi trắc trở gập ghềnh

            Khi đôi cánh t́nh yêu cuốn lấy các bạn, hăy qui thuận nó,

            Dù trong lông cánh ấy giấu thanh gươm có thể làm các bạn bị thương.

            Và khi t́nh yêu nói với các bạn, hăy tin vào nó,

            Dù giọng nói của t́nh yêu có thể làm tan tác các giấc mộng như gió bấc tàn phá khu vườn.

           

            V́ cho dẫu được t́nh yêu tấn phong lên ngai cao, nó sẽ đóng đinh các bạn trên thập giá. Cho dẫu được t́nh yêu làm cho lớn lên, nó sẽ khiến các bạn bị tỉa lá xén cành.

            Cho dẫu t́nh yêu leo lên chót vót ngọn cây của các bạn và mơn trớn lá cành rung rinh trong nắng,

            Nó sẽ tuột xuống tận gốc, lay động mọi rễ cái rễ con đang níu chặt ḷng đất.

            T́nh yêu gom các bạn vào ḷng như những bó lúa,

            Và đập cho các bạn tróc vảy.

            T́nh yêu sàng sảy cho các bạn ra khỏi vỏ trấu.

            T́nh yêu xay xát cho các bạn sạch bóng.

            T́nh yêu nhào nặn cho các bạn mềm dẻo;

            Và rồi t́nh yêu trao phó các bạn cho ngọn lửa thiêng của nó để các bạn có thể thành bánh thánh trong bữa tiệc thiêng liêng của Thượng đế.

           

            T́nh yêu sẽ làm mọi điều ấy để các bạn có thể thấu hiểu bí mật của trái tim ḿnh, và trong thấu hiểu đó, được trở thành một mảnh trái tim của Thượng đế.

 

            Nhưng nếu trong sợ hăi các bạn chỉ t́m kiếm yên b́nh hay lạc thú của t́nh yêu,

            Lúc đó, nên che lên sự trần trụi của ḿnh và bước ra khỏi sân đập lúa của t́nh yêu,

            Rồi vào một thế giới không mùa, nơi các bạn sẽ cười nhưng không trọn tiếng cười và khóc nhưng không trọn nước mắt.

 

            T́nh yêu chẳng cho ǵ ngoài chính nó và chỉ lấy những thứ từ bản thân nó.

            T́nh yêu không chiếm hữu cũng chẳng bị chiếm hữu.

            V́ t́nh yêu là đủ cho t́nh yêu.

 

            Khi yêu các bạn chớ nói, 'Thượng đế đang ở trong ḷng tôi,' nhưng hăy nói, 'Tôi đang ở trong ḷng Thượng đế.'

            Và chớ tưởng rằng các bạn có thể định hướng ḍng chảy của t́nh yêu, v́ nếu t́nh yêu thấy các bạn xứng đáng, nó sẽ điều khiển diễn tiến của các bạn.

 

            T́nh yêu chẳng có khát vọng nào ngoài khát vọng tự viên thành nó. Nhưng nếu các bạn đang yêu và nhất thiết phải có khát vọng, nên khát vọng các điều này:

            Được tan chảy và như con suối chảy đang hát lên giai điệu của ḿnh cho đêm.

            Được biết đau khổ của sự quá đổi dịu êm.

            Được bị thương bởi sự thấu hiểu của ḿnh về t́nh yêu;

            Và được nhỏ máu trong tự nguyện và hân hoan.

            Được thức dậy lúc rạng sáng với con tim chắp cánh, đưa lời cám ơn v́ có thêm một ngày yêu đương nữa.

            Được nghỉ ngơi ban trưa và chiêm ngắm cơn ngất ngây t́nh yêu;

            Được về nhà lúc chiều hôm với ḷng thâm tạ;

            Và được ngủ với lời cầu nguyện trong ḷng cho người yêu dấu cùng khúc tụng ca trên môi.

 

 

Về Hôn nhân

           

            Lúc ấy Almitra lại cất tiếng nói, Và thưa thầy, Hôn nhân là ǵ?

            Và ông trả lời rằng:

            Các bạn được sinh ra cùng nhau và sẽ ở cùng nhau măi măi.

            Các bạn sẽ ở cùng nhau khi đôi cánh trắng của thần chết quạt tan tác ngày đời của ḿnh.

            Đúng thế, các bạn sẽ ở cùng nhau cả trong kư ức im lặng của Thượng đế.

            Nhưng hăy để trong nơi các bạn đang ở cùng nhau có các khoảng cách.

            Và hăy để gió các tầng trời nhảy múa giữa các bạn.

           

            Hăy yêu nhau nhưng đừng biến t́nh yêu thành dây ràng buộc;

            Mà t́nh yêu nên là đại dương chuyển động giữa đôi bờ của hai linh hồn.

            Hăy rót đầy ly nhau nhưng đừng uống chung ly.

            Hăy cho nhau bánh nhưng đừng ăn chung chiếc bánh.

            Hăy cùng nhau mừng vui ca múa nhưng nên để mỗi kẻ một ḿnh,

            Như dây đàn đứng riêng dù rung chung điệu nhạc.

 

            Hăy cho nhau trái tim nhưng đừng giao nhau cất giữ.

            V́ chỉ bàn tay của Cuộc đời mới có thể chứa đựng trái tim các bạn.

            Và hăy đứng cùng nhau nhưng đừng quá sát vào nhau:

            V́ các cột đền thờ đều đứng một ḿnh,

            Và cây sồi với cây hạnh đào không lớn lên trong chiếc bóng của nhau.

 

 

Về Con cái

           

            Và ôm trong ḷng ḿnh hài nhi một phụ nữ thưa, Hăy nói với chúng tôi về Con cái.

            Và ông nói:

            Con cái của các bạn không là con cái của các bạn.

            Chúng là con trai và con gái của Cuộc đời trong nỗi khát khao cho chính nó.

            Chúng đến qua ngả các bạn nhưng không xuất phát từ các bạn,

            Và chúng dù ở với các bạn nhưng không thuộc về các bạn.

 

            Các bạn có thể cho chúng t́nh yêu nhưng không thể cho ư nghĩ của ḿnh.

            V́ chúng có ư nghĩ của riêng chúng.

            Các bạn có thể cung cấp nơi ở cho thể xác nhưng không thể cho chúng linh hồn.

            V́ linh hồn chúng ở trong ngôi nhà của ngày mai, nơi các bạn chẳng thể ghé thăm dù trong giấc mộng.

            Các bạn có thể ra sức để giống như chúng nhưng đừng t́m cách làm cho chúng giống như ḿnh.

            V́ cuộc đời không đi lùi cũng chẳng lần lữa với hôm qua.

            Các bạn là cây cung từ đó con cái là mũi tên sống động được bắn ra.

            Cung thủ ấy thấy tiêu điểm trên lối đi tới vô cùng, với sức mạnh của Ngài, kéo cong các bạn để mũi tên của Ngài có thể đi nhanh và đi xa.

            Hăy hân hạnh uốn cong ḿnh trong bàn tay Cung thủ.

            V́ dù yêu mũi tên đang bay Ngài yêu cả cây cung vững chắc.

 

 

Về Cho

 

            Lúc ấy, một người giàu thưa, Hăy nói cho chúng tôi về Cho.

            Và ông trả lời:

            Các bạn cho rất ít khi chỉ cho những vật ḿnh sở hữu.

            Chính khi cho đi bản thân các bạn mới thật sự cho.

            V́ những vật sở hữu là ǵ ngoài những cái các bạn đang canh giữ bởi sợ ngày mai có thể cần tới chúng.

            Và ngày mai, cái ǵ ngày mai sẽ mang lại cho con chó quá thận trọng đang vùi xương dưới cát không dấu vết khi nó đi theo người hành hương tới thành thánh?

            Và sợ túng thiếu là ǵ nếu không phải chính là sự túng thiếu.

            Há chẳng phải sợ khát khi giếng của ḿnh đầy nước th́ cơn khát không thể nào nguôi?

            Có những kẻ cho rất ít trong rất nhiều cái họ có - họ cho để được công nhận - và ḷng ham muốn thầm kín ấy biến cái họ cho thành của độc.

            Và có những kẻ có rất ít nhưng đem cho tất cả.

            Những kẻ ấy là người tin vào cuộc đời, vào sự dư dật của cuộc đời và rương của họ không bao giờ rỗng.

            Có những kẻ cho với ḷng hoan hỉ, và niềm vui ấy là phần thưởng của họ.

            Và có những kẻ cho với ḷng đau đớn, và nỗi đau ấy là lễ thanh tẩy của họ.

            Và có những kẻ khi cho ḷng không cảm thấy đau đớn hoặc không t́m kiếm hoan hỉ, cũng không cho với sự lưu tâm tới công quả;

            Họ cho như cây hoa mia tỏa hương vào không gian trong thung lũng đằng xa.

            Qua bàn tay họ Thượng đế lên tiếng, và từ đằng sau đôi mắt họ Thượng đế mỉm cười nơi trần thế.

           

            Thật tốt lành khi cho lúc được hỏi tới nhưng nên cho lúc không được yêu cầu, cho qua ḷng hiểu biết.

            Và với kẻ mở rộng bàn tay, việc kiếm người nhận là niềm vui lớn lao hơn việc cho.

            Liệu có cái ǵ các bạn nên giữ lại?

            Tới một ngày nào đó mọi cái các bạn đang có sẽ bị cho đi;

            Vậy hăy cho ngay lúc này để mùa cho có thể là của ḿnh chứ không của kẻ thừa kế chúng.

 

            Các bạn thường nói, 'Tôi sẽ cho nhưng chỉ cho người xứng đáng.'

            Trong vườn ăn quả của các bạn, cây cối không nói như thế, và cũng không nói như thế đàn súc vật trên đồng cỏ.

            Chúng cho để sống v́ giữ lại là sắp diệt vong.

            Chắc chắn kẻ xứng đáng nhận ngày ngày và đêm đêm của hắn th́ xứng đáng với mọi thứ khác đến từ bạn.

            Và kẻ xứng đáng uống nước biển lớn cuộc đời th́ xứng đáng được rót đầy ly từ con suối nhỏ nhoi của các bạn.

            Và có xứng đáng nào cao cả hơn cái ở trong ḷng can đảm và tự tin - hơn cả ḷng từ thiện - của việc nhận?

            Và các bạn là ai mà loài người nên phanh lồng ngực ra, lột chiếc mạng kiêu hănh, để các bạn có thể thấy giá trị của họ bị phơi trần và ḷng tự hào của họ không bị nao núng?

            Trước tiên các bạn hăy thấy rằng bản thân ḿnh xứng đáng là người cho và là khí cụ của việc cho.

            V́ thật ra chính cuộc đời cho cuộc đời - trong khi các bạn, kẻ xem ḿnh là người cho, chỉ là người chứng.

 

            Và các bạn những người nhận - và tất cả đều là người nhận - đừng gánh lấy sức nặng biết ơn để khỏi đặt chiếc ách lên ḿnh và lên người cho,

            Mà hăy cùng với người cho vươn lên trên các tặng phẩm của họ như trên đôi cánh;

            V́ quá băn khoăn về món nợ ấy của ḿnh tức là ngờ vực sự quảng đại của kẻ có đất bao dung làm mẹ và Thượng đế làm cha.

 

 

Về Ăn và Uống

 

            Lúc ấy, một người già chủ quán trọ thưa, Hăy nói cho chúng tôi về Ăn và Uống.

            Và ông nói:

            Ước ǵ các bạn có thể sống bằng hương của đất, và như loài cây gió được kéo dài nhờ ánh sáng.

            Nhưng v́ các bạn phải sát sinh để ăn và phải cướp lấy sữa mẹ của thú vật sơ sinh cho nguôi cơn khát, thế th́ hăy để cho hành động ấy như một cử chỉ phụng thờ.

            Và hăy để bàn ăn thành một bàn thờ trên đó tiến dâng sự thanh khiết và mộc mạc của rừng rú và đồng cỏ cho cái thanh khiết hơn và mộc mạc hơn trong con người.

           

            Khi giết một con vật, trong ḷng các bạn hăy nói với nó rằng:

            'Bởi cũng một quyền năng đang giết ngươi, ta cũng sẽ bị giết; và ta cũng sẽ bị tiêu dùng.

            V́ qui luật trao ngươi vào bàn tay ta cũng sẽ trao ta vào bàn tay mạnh mẽ hơn.

            Máu ngươi và máu ta không là ǵ cả, chỉ là nhựa nuôi dưỡng cây thiên đường.'

 

            Khi nhai nhuyển một quả táo trên răng ḿnh, trong ḷng các bạn hăy nói với nó rằng:

            'Mầm của ngươi sẽ sống trong thể xác ta,

            Và nụ của ngày mai ngươi sẽ nở hoa trong tâm hồn ta,

            Và mùi hương của ngươi sẽ là hơi thở ta,

            Và chúng ta sẽ cùng nhau vui hưởng mọi mùa.'

 

            Vào mùa thu, khi hái quả vườn nho đem về ép rượu, trong ḷng các bạn hăy nói rằng:

            'Ta cũng là vườn nho và quả của ta sẽ được hái để ép thành rượu.

            Và như rượu mới, ta sẽ được giữ trong chiếc b́nh vĩnh cửu.'

 

            Vào mùa đông, khi rót rượu, hăy có trong ḷng ḿnh một khúc hát cho mỗi ly.

            Và hăy có trong khúc hát ấy sự tưởng nhớ tới mùa thu, tới vườn nho và tới máy ép rượu.

 

 

Về Lao động

 

            Lúc ấy, một người thợ cày thưa, Hăy nói cho chúng tôi về Lao động

            Và ông trả lời rằng:

            Các bạn lao động để bản thân có thể chung nhịp với quả đất và linh hồn của đất.

            V́ ở không là thành kẻ xa lạ với các mùa và ra khỏi đám rước cuộc đời đang tiến bước về vô cùng trong uy nghi và tuân phục đầy kiêu hănh.

            Khi lao động, các bạn là cây sáo, qua ḷng ống ấy, tiếng thời gian th́ thầm thành âm nhạc.

            Có ai trong các bạn muốn làm cây sáo lặng câm khi mọi người vang tiếng hát đồng ca?

           

            Các bạn hằng được bảo rằng lao động là một nguyền rủa và công việc là một bất hạnh.

            C̣n tôi, tôi nói rằng khi lao động các bạn hoàn thành một phần giấc mơ trần thế thẳm sâu nhất, được trao cho khi nó mới nảy sinh.

            Và khi ḥa ḿnh vào công việc, các bạn thật sự yêu thương cuộc đời.

            Và yêu thương cuộc đời qua lao động là thân cận với cái ẩn mật sâu kín nhất của sự sống.

 

            Nhưng nếu trong cơn quặn đau các bạn gọi sinh nở là hoạn nạn và nuôi dưỡng nhục thể là lời nguyền rủa viết trên lông mày của con người th́ tôi, tôi trả lời rằng chỉ có mồ hôi trên lông mày các bạn mới rửa sạch nổi hàng chữ ấy.

 

            Các bạn cũng hằng được bảo rằng cuộc đời này tối tăm, và trong cơn mệt nhoài, các bạn lặp lại đúng lời kẻ mệt nhoài thường nói.

            C̣n tôi, tôi nói với các bạn rằng cuộc đời quả thật tối tăm nếu không có giục giă.

            Và mọi giục giă đều mù ḷa nếu không có am hiểu.

            Và mọi am hiểu đều vô ích nếu không có lao động.

            Và mọi lao động đều trống rỗng nếu không có t́nh yêu.

            Và khi lao động với t́nh yêu, các bạn nối liền ḿnh vào bản thân, vào người khác và vào Thượng đế.

 

            Và thế nào là lao động với t́nh yêu?

            Là dệt vải với những sợi chỉ rút từ con tim như thể người ḿnh yêu dấu sẽ mặc tấm vải đó.

            Là làm nhà với ḷng thương cảm như thể người ḿnh yêu dấu sẽ ở trong ngôi nhà đó.

            Là gieo hạt với dịu dàng và gặt hái với hân hoan như thể người ḿnh yêu dấu sẽ ăn hoa trái đó.

            Và hà hơi thở của linh hồn vào mọi cái ḿnh làm ra.

            Và biết rằng hết thảy những kẻ đă chết được ân phúc đều đang đứng chung quanh dơi mắt nh́n ḿnh.

 

            Có phải tôi thường nghe các bạn phát biểu, như đang nói trong cơn ngủ mê rằng, 'Kẻ tạc tượng cẩm thạch, t́m thấy h́nh bóng của hồn người trong đá th́ cao nhă hơn kẻ cày xới đất đai.

            Kẻ thâu bắt cầu vồng, đặt nó lên mặt vải thành mắt môi con người th́ hơn kẻ đóng giày đan dép cho bàn chân chúng ta.'

            Nhưng tôi, tôi nói không trong cơn ngủ mê nhưng trong giờ ban trưa rất tỉnh táo rằng gió không cất tiếng dịu dàng với cây sồi to lớn hơn với cọng cỏ nhỏ bé nhất trong mọi cọng cỏ;

            Và chỉ vĩ đại kẻ nào bằng t́nh yêu của ḿnh, biến tiếng gió thành bài hát dịu êm.

 

            Lao động là t́nh yêu được làm cho trông thấy trước mắt.

            Và nếu không thể lao động với t́nh yêu, mà chỉ với ḷng chán ghét, các bạn nên bỏ rơi công việc, tới ngồi trước cổng đền thờ nhận đồ bố thí của kẻ đang lao động với niềm vui.

            V́ nếu làm bánh với ḷng thờ ơ, các bạn làm thành chiếc bánh đắng chỉ có thể nguôi môät nửa cơn đói của con người.

            Và nếu nghiền nho với ḷng miễn cưỡng, sự bất đắc dĩ của các bạn nhỏ chất độc vào rượu.

            Và nếu ca hát như thiên thần mà trong ḷng không yêu việc hát ca, các bạn đang bịt tai con người trước tiếng nói của ngày và tiếng nói của đêm.

 

 

Về Hân hoan và Phiền muộn

 

            Lúc ấy, một người đàn bà thưa, Hăy nói cho chúng tôi về Hân hoan và Phiền muộn.

            Và ông trả lời:

            Hân hoan là Phiền muộn lộ chân tướng.

            Và cùng một giếng ấy, nơi trổi lên tiếng cười cũng thường chứa đầy nước mắt của các bạn.

            Và biết làm sao hơn?

            Càng bị phiền muộn khắc sâu vào hữu thể, các bạn càng có thêm khả năng chứa đựng hân hoan.

            Chẳng phải cái chén đựng rượu cũng chính là cái chén bị nung trong ḷ gốm sao?

            Và chẳng phải cây hạc cầm xoa dịu tinh thần cũng chính là khúc gỗ bị khoét bằng dao sao?

            Khi hân hoan, các bạn hăy nh́n sâu vào ḷng ḿnh, sẽ thấy cái từng khiến ḿnh phiền muộn cũng chính là cái đang làm ḿnh hân hoan.

            Khi phiền muộn, các bạn hăy lần nữa nh́n sâu vào ḷng ḿnh, sẽ thấy quả thật ḿnh đang khóc cho cái từng là hân hoan của ḿnh.

 

            Một số bạn nói, 'Hân hoan cao cả hơn phiền muộn,' và những bạn khác nói, 'Không, phiền muộn cao cả hơn.'

            C̣n tôi, tôi nói với các bạn rằng cả hai chẳng thể rời nhau.

            Chúng đến cùng nhau, và khi cái này ngồi một ḿnh với các bạn bên bàn ăn, đừng quên cái kia đang trong giường ngủ của các bạn.

 

            Quả thật các bạn như bàn cân treo chênh vênh giữa hân hoan và phiền muộn của ḷng ḿnh.

            Chỉ khi ḷng trống không, các bạn mới đứng yên và thăng bằng.

            Và khi đấng giữ kho báu nâng các bạn lên để cân vàng bạc của ngài, lúc đó hân hoan và phiền muộn của mỗi người mới cần phải lên cao hoặc xuống thấp.

 

 

Về Nhà cửa

 

            Lúc ấy, một người thợ nề bước ra thưa, Hăy nói cho chúng tôi về Nhà cửa.

            Và ông trả lời rằng:

            Hăy xây bằng mộng tưởng một căn nhà nghỉ mát ngoài hoang mạc trước khi xây ngôi nhà của ḿnh trong ṿng thành đô thị.

            V́ cùng chung bước trở về nhà lúc trời chiều bảng lảng là kẻ lang thang ở trong các bạn, kẻ luôn luôn cô đơn xa cách.

            Nhà là thân xác rộng lớn hơn của các bạn.

            Nó mọc lên trong ánh sáng mặt trời, ngủ trong tĩnh mịch ban đêm và chẳng phải không mộng mị. Phải chăng ngôi nhà không nằm mộng? Và trong chiêm bao, nó rời thành phố để vào khu rừng nhỏ hay lên đỉnh đồi?

 

            Ước ǵ tôi có thể gom nhà cửa các bạn trong bàn tay ḿnh, và y hệt người gieo hạt, tung văi chúng trong rừng cây và ngoài đồng nội.

            Ước ǵ các thung lũng là đường phố và các lối ṃn xanh biếc là ngơ hẻm để các bạn có thể t́m nhau băng qua vườn nho và tới với nhau mang theo trong y phục ḿnh mùi hương của đất.

            Nhưng những điều ấy chưa thành hiện thực.

            Trong sợ hăi, tổ tiên đă tập trung các bạn ở quá gần nhau. Và sợ hăi ấy sẽ kéo dài ít lâu nữa. Cũng ít lâu nữa ṿng thành đô thị vẫn c̣n chia cách tổ ấm của các bạn với cánh đồng.

 

            Và hỡi dân thành Orphalese, nói cho tôi biết các bạn đang có cái ǵ trong nhà ḿnh? Và với cánh cửa khép chặt, các bạn đang canh giữ điều ǵ?

            Có phải các bạn có b́nh an, một thôi thúc trầm lặng bộc lộ sức mạnh của các bạn?

            Có phải các bạn có hoài niệm, những nhịp mờ ảo bắc cầu các đỉnh cao trong tâm trí?

            Có phải các bạn có cái đẹp, dẫn dắt tâm hồn từ những vật làm bằng gỗ đá lên núi thánh?

            Nói cho tôi biết, có phải các bạn có những cái ấy trong nhà ḿnh?

            Hay các bạn chỉ có tiện nghi, và ḷng ham muốn tiện nghi khiến cho thứ thập tḥ đó vào nhà làm khách rồi thành kẻ tiếp khách rồi thành chủ nhân.

            Thật vậy, hắn trở thành kẻ dạy thú với móc câu và roi vọt, biến các khát vọng cao cả hơn của các bạn thành những con rối.

            Dù bàn tay hắn bọc nhung nhưng trái tim làm bằng sắt.

            Hắn ru các bạn ngủ chỉ để đứng bên giường chế giễu chân giá trị của thân xác.

            Hắn nhạo báng các giác quan lành mạnh của các bạn, đặt chúng vào mớ bông g̣n phất phơ theo gió như những chiếc b́nh mỏng manh.

            Quả thật, ḷng ham muốn tiện nghi giết chết đam mê của linh hồn và rồi bước đi trong đám ma ấy với tiếng cười ngạo nghễ.

 

            Nhưng các bạn, con cái của không gian, kẻ dù nghỉ ngơi vẫn trăn trở, sẽ không mắc bẫy hay bị thuần hóa.

            Nhà của các bạn không phải mỏ neo mà là cột buồm.

            Nó không phải lớp màng lấp lánh che đậy vết thương nhưng là lông mi canh giữ con mắt.

            Các bạn sẽ không xếp đôi cánh lại để qua lọt khung cửa, cũng chẳng cúi thấp đầu để khỏi đụng trần, cũng chẳng ngại không dám thở e vách nhà rạn nứt đổ sập.

            Các bạn sẽ không ở trong ngôi mộ được kẻ đă chết làm cho người đang sống.

            Và cho dù nguy nga lộng lẫy, ngôi nhà không giữ nổi bí mật của các bạn cũng không là nơi ẩn náu cho khát vọng của các bạn.

            V́ cái vô biên vô tận trong các bạn đang ở trong lâu đài trên trời cao với cửa lớn là sương mù ban mai và cửa sổ là những bài ca và lớp lớp thinh lặng ban đêm.

 

 

Về Quần áo

 

            Và một người thợ dệt thưa, Hăy nói cho chúng tôi về Quần áo.

            Và ông trả lời:

            Quần áo che phần lớn vẻ đẹp của các bạn tuy không giấu nổi vẻ không đẹp.

            Nhưng dù t́m nơi quần áo sự tự do riêng tư, các bạn cũng có thể thấy trong chúng có xích xiềng cương toả.

            Ước ǵ da các bạn đến với nhiều nắng gió và ít vải vóc hơn.

            V́ hơi thở sự sống ở trong nắng và bàn tay sự sống nằm trong gió.

           

            Trong các bạn, một số người nói, 'Chính gió bấc dệt nên quần áo chúng ta mặc.'

            Và tôi nói, Đúng thế, chính gió bấc.

            Nhưng hổ thẹn là khung cửi và nhu nhược của đường gân là sợi chỉ của nó.

            Và sau khi làm xong việc ấy, nó cười thành tiếng ở trong rừng.

            Đừng quên rằng khiêm tốn chỉ là chiếc mộc che mắt kẻ ô uế.

            Và khi không c̣n kẻ ô uế, khiêm tốn chỉ là chiếc c̣ng và là hành động kinh tởm của tâm trí.

            Đừng quên rằng đất sướng vui khi cảm giác bàn chân trần và gió khao khát nô đùa với tóc của các bạn.

 

 

Về Mua và Bán

 

            Và một thương gia thưa, Hăy nói cho chúng tôi về việc Mua và Bán.

            Và ông nói:

            Đối với các bạn, đất sinh hoa trái và các bạn sẽ chẳng màng nếu không biết cách làm đầy hai bàn tay ḿnh.

            Chính trong việc trao đổi tặng phẩm của đất các bạn mới t́m thấy sự dư dật và được toại nguyện.

            Nhưng nếu sự trao đổi ấy không diễn ra trong yêu thương và công b́nh tử tế, chỉ khiến một số người sinh ḷng tham và những kẻ khác lâm cơn đói khát.

           

            Ở giữa chợ, khi người lao nhọc trên biển và nơi đồng ruộng gặp người thợ dệt, thợ gốm và kẻ thu thập hương liệu,

            Lúc đó hăy cầu khẩn thần đất hiện lên giữa mọi người, thánh hóa cái cân và việc đong đếm để những đo lường giá trị không ngược với giá cả.

            Và đừng để dự phần thương lượng giao dịch những kẻ bàn tay trống trơn, đem lời nói đổi lấy công lao khó nhọc của các bạn.

            Các bạn nên bảo họ rằng:

            'Hăy đến với chúng tôi nơi đồng ruộng, hăy đi với người anh em của chúng tôi ra biển cả và hăy tung chiếc lưới của các ngươi;

            'V́ đất cùng biển sẽ hào phóng với các ngươi chẳng kém với chúng tôi.'

           

            Và nếu có đến những người ca hát, người thổi sáo và người nhảy múa - các bạn hăy mua luôn tặng phẩm của họ.

            V́ họ cũng là kẻ thu thập hoa trái và hương trầm, những cái họ mang đến - được tạo thành từ các giấc mơ - là y trang và lương thực cho linh hồn các bạn.

           

            Và trước khi rời chợ, các bạn đừng để có kẻ ra về với hai bàn tay không.

            V́ thần đất sẽ chẳng ngự b́nh an trên gió nếu kẻ có nhu cầu tối thiểu không được toại nguyện.

 

 

Về Tội ác và Trừng phạt

 

            Lúc ấy, một thẩm phán trong thành đứng ra thưa, Hăy nói cho chúng tôi về Tội ác và Trừng phạt.

            Và ông đáp lại rằng:

            Chính khi tinh thần các bạn đi lang thang theo gió,

            Khiến các bạn lẻ loi trơ vơ, phạm điều lầm lỗi với người khác, và do đó với bản thân ḿnh.

            Và v́ điều lỗi lầm đă phạm các bạn phải gơ cửa rồi chờ một lúc, chẳng ai đoái hoài, tại cổng của kẻ được ân phúc.

 

            Y hệt biển, thần ngă nội tại của các bạn,

            Vẫn tinh khiết như tự bao giờ.

            Và y hệt thanh khí, nó chỉ nâng lên cái được chắp cánh.

            Thần ngă nội tại của các bạn cũng y hệt mặt trời,

            Nó không biết tới ngách chuột cũng chẳng t́m nơi hang rắn.

            Nhưng trong hữu thể của các bạn thần ngă nội tại không ở một ḿnh.

            Trong bản thân các bạn, có nhiều cái vẫn là con người và có nhiều cái chưa là con người.

            Nhưng yêu tinh nội tại không h́nh thù của các bạn đi ngái ngủ trong sương mù đang t́m cách thức dậy,

            Và con người ấy trong các bạn mà lúc này tôi muốn nói tới.

            V́ chính hắn, chứ chẳng phải thần ngă nội tại cũng chẳng phải yêu tinh nội tại, chính hắn mới là kẻ biết tới tội ác và biết tới h́nh phạt phải đền.

           

            Tôi thường nghe các bạn nói tới kẻ phạm lỗi lầm như thể hắn không là một người trong các bạn mà là kẻ lạ đối với các bạn và là kẻ xâm nhập thế giới của các bạn.

            C̣n tôi, tôi nói rằng ngay cả người thánh thiện và công chính cũng không thể vươn lên quá mức cao nhất có trong mỗi người các bạn.

            Như thế, kẻ độc dữ và kẻ yếu đuối cũng không thể rơi xuống thấp hơn mức thấp nhất cũng có trong mỗi người các bạn.

            Và như chiếc lá đơn lẻ không ngă màu vàng nếu không có sự am hiểu thầm lặng của tất cả cây,

            Cũng thế, người sai phạm không thể làm điều lầm lỗi nếu không có ư muốn thầm kín của tất cả các bạn.

            Như một đám rước, các bạn đi cùng nhau về phía thần ngă nội tại của ḿnh.

            Các bạn là đường đi và là kẻ đi đường.

            Và khi một kẻ trong các bạn ngă xuống, hắn ngă cho những kẻ đi đằng sau hắn, một lời cảnh báo về ḥn đá va vấp.

           

            Và c̣n nữa, dù lời này làm nặng trỉu tâm hồn các bạn:

            Người bị giết không phải không chịu trách nhiệm về vụ giết ḿnh,

            Và người bị cướp không phải không đáng bị qui trách trong việc bị cướp.

            Người công chính không phải vô tội đối với hành động của kẻ độc dữ,

            Và người bàn tay sạch không sạch trước những việc làm của kẻ phạm tội.

            Đúng thế, thông thường kẻ có tội là nạn nhân của người bị làm hại.

            Và thông thường nữa, kẻ bị kết án là kẻ mang gánh nặng cho người không có tội và người không bị qui trách.

            Các bạn không thể tách riêng người đúng với kẻ sai, người thiện với kẻ ác.

            V́ họ cùng đứng với nhau trước vầng mặt trời, như sợi chỉ đen cùng sợi chỉ trắng được dệt quyện vào nhau.

            Và khi sợi chỉ đen đứt, thợ dệt sẽ xem tất cả khúc vải và đồng thời rà soát khắp cả khung cửi.

            Nếu có ai trong các bạn muốn đem xét xử một người vợ bất trung,

            Kẻ đó cũng nên đặt trái tim của chồng nàng trên bàn cân và đo lường kích thước của linh hồn hắn.

            Và hăy để người muốn đánh đ̣n kẻ phạm tội nh́n vào linh hồn của người bị xúc phạm.

            Và nếu có ai trong các bạn muốn nhân danh công chính mà trừng phạt và đặt lưỡi cưa lên thân cây độc dữ, hăy để kẻ đó xem các rễ cây,

            Và quả thật, hắn sẽ thấy rễ của thiện và ác, của sum sê và cằn cổi, tất cả quyện vào nhau trong ḷng đất im lặng.

            Và các bạn thẩm phán, những kẻ hẳn đúng.

            Các bạn sẽ tuyên lời phán quyết nào trên người tuy lương thiện trong thể xác nhưng là kẻ cắp trong tinh thần?

            Các bạn sẽ ra h́nh phạt nào cho kẻ giết người trong thể xác nhưng là người bị giết trong tinh thần?

            Và làm thế nào các bạn truy tố kẻ là một tên dối trá và là một gă áp bức đang hoạt động,

            Nhưng lại là một người khổ sở và bị sỉ nhục?

 

            Và làm thế nào các bạn trừng phạt kẻ mà sám hối đă lớn lao hơn hành động xấu xa của hắn?

            Chẳng phải sám hối là công lư, cái được thực thi bởi chính luật pháp các bạn sẵn ḷng phục vụ sao?

            Thế nhưng các bạn không thể ra án sám hối cho người vô tội cũng như cất bỏ nó khỏi tâm hồn kẻ phạm tội.

            Nó sẽ tự ḿnh cất tiếng gọi trong đêm để con người có thể tỉnh giấc, đưa mắt đăm đăm nh́n bản thân.        

            Và các bạn, những kẻ am hiểu công lư, các bạn sẽ làm thế nào nếu không nh́n thấy mọi hành động dưới ánh sáng đầy đủ?

            Chỉ lúc đó các bạn mới có thể hiểu rằng người kiên định và người sa ngă hoàn toàn chỉ là một con người đang đứng trong trời chạng vạng giữa ban đêm của yêu tinh nội tại và ban ngày của thần ngă nội tại của hắn,

            Và hiểu rằng viên đá đặt nền của đền thờ không cao hơn viên đá thấp nhất trong nền móng của nó.

 

 

Về Luật pháp

 

            Lúc ấy, một luật sư nói, Nhưng c̣n về Luật pháp của chúng ta th́ sao, thưa thầy.

            Và ông đáp:

            Các bạn vui mừng khi đặt ra luật pháp,

            Thế nhưng các bạn mừng vui hơn khi vi phạm nó.

            Y hệt trẻ em đang chơi bên bờ biển, xây lâu đài cát rồi phá hủy với tiếng cười rộn ră.

            Nhưng trong khi các bạn xây lâu đài cát, biển mang thêm cát vào bờ, và khi các bạn phá hủy nó, biển cũng cất tiếng cười với các bạn.

            Quả thật biển lúc nào cũng cất tiếng cười với người hồn nhiên.

 

            Nhưng c̣n về những kẻ cuộc đời không là biển và luâät pháp do con người làm ra không là lâu đài cát,

            Đối với họ cuộc đời là tảng đá và luật pháp là dùi đục, họ dùng để tạc vào đó chân dung của ḿnh th́ sao?

            C̣n về những kẻ què quặt ghét người nhảy múa th́ sao?

            C̣n về con ḅ yêu thương cái ách của nó, cho rằng hươu nai trong rừng là thứ lang thang lạc bầy th́ sao?

            C̣n về con rắn già nua không thể lột vỏ, xem những con rắn khác là trần truồng không biết hổ thẹn th́ sao?

            Và c̣n về kẻ tới sớm trong tiệc cưới, khi đă no nê cùng thấm mệt, vừa bỏ về vừa nói rằng hết thảy tiệc tùng đều phạm luật và hết thảy người dự tiệc đều phạm pháp th́ sao?

 

            Tôi biết nói ǵ về những kẻ ấy nếu không bảo rằng họ cũng đứng trong nắng nhưng quay lưng về phía mặt trời?

            Họ chỉ thấy chiếc bóng của ḿnh và chiếc bóng ấy là luật pháp của họ.

            Mặt trời là ǵ đối với họ ngoài việc tạo ra những chiếc bóng?

            Và đối với họ việc công nhận luật pháp hoàn toàn chỉ là cúi xuống nh́n theo chiếc bóng của ḿnh dưới đất?

            Nhưng các bạn, kẻ bước đi thẳng mặt với mặt trời, h́nh ảnh nào vẽ dưới đất giữ nổi đôi bàn chân ḿnh?

            Các bạn, kẻ du hành với gió, chong chóng xem chiều gió nào định hướng nổi lối ḿnh đi?

            Và luật lệ nào của con người ràng buộc nổi nếu các bạn bẻ găy ách của ḿnh nhưng không trên cửa nhà tù của người khác?

            Và luật lệ nào các bạn sợ hăi nếu ḿnh nhảy múa nhưng không vấp vào xiềng xích của người khác?

            Và kẻ nào sẽ mang các bạn ra xét xử nếu ḿnh tự xé tan quần áo nhưng không để nó trên lối đi của người khác?

            Hỡi dân thành Orphalese, các bạn có thể hăm tiếng trống, làm chùng dây đàn, nhưng ai có thể ra lệnh cho chim đừng hót?

 

 

Về Tự do

 

            Và một nhà hùng biện thưa, Hăy nói cho chúng tôi về Tự do.

            Và ông trả lời:

            Tại cổng thành và bên các ḷ sưỡi, tôi thấy các bạn sấp ḿnh thờ phụng tự do của ḿnh,

            Như những kẻ nô lệ phủ phục trước bạo chúa và ca tụng hắn dù hắn đang giết họ.

            Đúng thế, trong lùm cây đền thờ và dưới bóng tường thành, tôi thường thấy kẻ tự do nhất trong các bạn đeo tự do của hắn như cái ách cái c̣ng.

            Và trái tim tôi ứa máu bên trong tôi; v́ các bạn chỉ có thể tự do khi đối với các bạn ngay cả khát vọng t́m kiếm tự do cũng biến thành dây cương và khi các bạn thôi nói tới tự do như một mục đích và một thành tựu.

            Các bạn sẽ quả thật tự do khi ngày ngày ḿnh không có âu lo và đêm đêm ḿnh không có thiếu thốn hoặc khổ sở.

            Và đúng hơn, khi cuộc đời ḿnh đang bị những thứ đó vây bủa, các bạn vẫn vươn lên bên trên chúng, không che đậy và chẳng bị ràng buộc.

           

            Nhưng làm thế nào các bạn vươn lên bên trên ngày ngày và đêm đêm ấy nếu không tự bẻ găy xiềng xích mà vào rạng đông của hiểu biết các bạn đă quấn chặt quanh giờ chính ngọ của ḿnh?

            Thật ra cái các bạn gọi là tự do chỉ là xiềng xích kiên cố nhất trong mọi xiềng xích dù khoen của nó lấp lánh trong nắng làm chóa mắt các bạn.

           

            Và nó hoàn toàn chỉ là mảnh vụn của bản ngă ḿnh, phải vứt bỏ nó để các bạn có thể trở nên tự do.

            Nếu nó là một luật lệ bất chính, phải hủy bỏ nó để cho luật lệ được viết lên trán các bạn bằng chính bàn tay ḿnh.

            Các bạn không thể xóa sạch nó bằng cách đốt hết sách luật, cũng không bằng cách lau sạch trán các thẩm phán dù có đổ hết nước biển lên người họ.

            Và nếu đó là một kẻ chuyên quyền phải truất phế, trước hết hăy thấy cái ngai của hắn dựng lên trong ḷng các bạn bị phá hủy.

            V́ làm thế nào một bạo chúa có thể cai trị kẻ tự do và kẻ kiêu hănh nếu không có sự chuyên quyền trong chính tự do của kẻ đó và sự hổ thẹn trong chính kiêu hănh của kẻ đó.

            Và nếu đó là mối âu lo phải vất bỏ, th́ mối lo âu ấy là do các bạn chọn lựa chứ không phải bị áp đặt lên các bạn.

            Và nếu đó là nỗi sợ hăi phải xua tan, th́ chỗ ngồi của nỗi sợ hăi ấy ở trong ḷng ḿnh chứ không trong bàn tay của kẻ các bạn sợ hăi.

            Quả thật, mọi cái đều chuyển động bên trong hữu thể các bạn bằng sự tự ḿnh ôm ấp nửa vời và liên tục, cái khao khát và khiếp sợ, cái kinh tởm và yêu mến, cái muốn theo đuổi và muốn chạy trốn.

            Những cái đó chuyển động trong ḷng các bạn như ánh sáng và bóng tối theo từng cặp bám víu nhau.

            Và khi bóng tối nhạt nḥa rồi mất hẳn th́ ánh sáng đang lê thê lay lắt trở thành bóng tối của một ánh sáng khác.

            Và cũng thế, tự do của các bạn khi không c̣n cái c̣ng của nó nữa th́ tự nó trở thành cái c̣ng của một tự do lớn lao hơn.

 

 

Về Lư trí và Đam mê

 

            Và Nữ tư tế ấy lại cất tiếng thưa: Hăy nói với chúng tôi về Lư trí và Đam mê.

            Và ông trả lời rằng:

            Linh hồn các bạn rất thường là băi chiến trường trên đó lư trí và óc phán đoán giao chiến với đam mê và ḷng ham muốn.

            Ước ǵ tôi có thể làm kẻ ḥa giải trong linh hồn các bạn để ḿnh có khả năng biến sự bất ḥa và tranh chấp giữa các thành tố ấy thành đơn nhất và thành một giai điệu.

            Nhưng làm sao tôi làm được việc đó nếu bản thân các bạn không là kẻ ḥa giải, hay đúng hơn, không là người yêu thương hết thảy các thành tố trong bản thân ḿnh?

 

            Lư trí và đam mê là bánh lái và cánh buồm của linh hồn các bạn lúc đang vượt biển.

            Nếu cánh buồm hoặc bánh lái hỏng, các bạn chỉ có thể vật vờ trôi giạt hay đứng yên một chỗ giữa trùng khơi.

            V́ lư trí khi một ḿnh thống trị là sức mạnh bị giam hăm; và đam mê khi không bị canh chừng là ngọn lửa cháy bừng bừng tới tự hủy.

            Do đó, hăy để linh hồn tâng bốc lư trí lên tột đỉnh của đam mê để nó có thể hát ca.

            Và hăy để nó định hướng đam mê bằng lư trí để đam mê có thể sống qua cuộc phục sinh hằng ngày của nó, giống như chim phượng hoàng vượt lên trên những tro than của chính nó.

 

            Tôi muốn các bạn xem óc phán đoán và ḷng ham muốn của ḿnh như hai vị khách quí trong nhà.

            Chắc chắn các bạn sẽ không xem vị khách này danh giá hơn vị khách kia; v́ kẻ nào ưu ái một vị sẽ đánh mất t́nh yêu và đức tin của cả hai.

            Giữa vùng đồi, khi các bạn ngồi trong bóng mát hàng cây bạch dương, chung chia sự b́nh an thanh thản của cánh đồng và thảo nguyên xa xa, lúc ấy hăy để ḷng ḿnh thốt lên trong tịch lặng rằng, 'Thượng đế nghỉ ngơi trong lư trí.'

            Và khi giông băo đến, cuồng phong rúng động rừng cây, sấm sét tuyên cáo vẻ uy nghi của bầu trời, lúc ấy hăy để ḷng ḿnh thốt lên trong kinh hăi rằng, 'Thượng đế chuyển động trong đam mê.'

            Và v́ là hơi thở trong tinh cầu của Thượng đế và là chiếc lá trong rừng cây của Thượng đế, các bạn sẽ nghỉ ngơi trong lư trí và chuyển động trong đam mê.

 

 

Về Đau đớn

 

            Và một người nữ thưa rằng, Hăy nói cho chúng tôi về Đau đớn.

            Và ông nói:

            Đau đớn là hành động đập vỡ lớp vỏ cứng bọc kín sự hiểu biết của các bạn.

            Y hệt hạt của quả phải nứt để nhân của nó có thể phơi ḿnh ra nắng, các bạn cũng phải biết tới đau đớn.

            Và nếu các bạn có thể giữ ḷng kinh ngạc trước những sự lạ hằng ngày trong cuộc đời ḿnh, lúc đó nỗi đau dường như kỳ diệu chẳng kém niềm vui của các bạn.

            Và các bạn sẽ chấp nhận các mùa của tâm hồn ḿnh giống như các bạn luôn luôn chấp nhận bốn mùa đi qua cánh đồng.

            Và các bạn sẽ với trái tim thanh thản ngắm trọn mùa đông cơ cực của ḷng ḿnh.

            Phần lớn đau đớn của các bạn do ḿnh tự chọn lấy.

            Nó là liều thuốc đắng được lương y trong con người các bạn dùng để chữa lành bản ngă đang lâm bệnh

            Do đó hăy tín nhiệm lương y và im lặng cùng trầm tĩnh uống phương thuốc ấy.

            V́ bàn tay cứu chữa của lương y dù nặng và khắc nghiệt, được hướng dẫn bởi bàn tay dịu dàng của Đấng vô h́nh.

            Và chiếc chén lương y mang tới, dù làm phỏng rát đôi môi các bạn, được nhào nặn bằng đất sét mà Thợ gốm ấy đă thấm ướt bằng những giọt nước mắt thiêng liêng của chính Ngài.

 

 

Về Tự biết ḿnh

 

            Và một người nam thưa, Hăy nói cho chúng tôi về Tự biết ḿnh.

            Và ông trả lời rằng:

            Trong thầm lặng ḷng các bạn hiểu biết những bí mật của ngày ngày và đêm đêm,

            Nhưng đôi tai các bạn khao khát âm thanh của sự hiểu biết trong ḷng ḿnh,

            Các bạn muốn biết bằng ngôn từ những điều ḿnh đă biết bằng ư nghĩ.

            Các bạn muốn chạm ngón tay vào h́nh hài không che đậy của các giấc ḿnh mộng.

 

            Và các bạn nên như thế.

            Mạch nước ngầm của linh hồn cần phun lên và chạy ŕ rào ra biển;

            Và kho báu ở chốn thẳm sâu vô tận trong các bạn nên bộc lộ trước mắt mỗi người.

            Nhưng chớ dùng bàn cân để đo lường kho báu vô tri kiến ấy;

            Và chớ t́m kiếm những sâu thẳm của hiểu biết ấy bằng cây sào và dây ḍ.

            V́ bản ngă là biển cả không bờ và chẳng thể cân đo.

            Đừng nói, "Tôi đă t́m thấy chân lư,' nhưng đúng hơn, 'Tôi t́m thấy một chân lư.'

            Đừng nói, 'Tôi đă t́m thấy lối đi của linh hồn,' nhưng đúng hơn, 'Tôi gặp linh hồn đi trên lối đi của tôi.'

            V́ linh hồn đi trên muôn lối.

            Linh hồn không đi theo đường thẳng, cũng chẳng mọc lên như cây sậy.

            Linh hồn tự nó phô bày chính nó như đóa sen vô lượng cánh.

 

 

Về Giảng dạy

 

            Lúc ấy một tôn sư thưa, Hăy nói cho chúng tôi về Giảng dạy.

            Và ông nói:

            Không ai có thể vén lộ cho các bạn cái không nằm lơ mơ ngủ trong rạng đông hiểu biết của mỗi người.

            Tôn sư, kẻ bước đi trong bóng mát của đền thờ và giữa các đệ tử, chẳng cho minh triết nhưng cho đức tin cùng t́nh nhân ái của ông.

            Nếu quả thật hiền giả, ông không mời các bạn vào ngôi nhà minh triết của chính ông nhưng dẫn các bạn tới ngưỡng cửa tâm trí của chính các bạn.

            Nhà thiên văn học có thể nói với các bạn hiểu biết của chính ông về không gian nhưng không thể cho các bạn hiểu biết đó.

            Nhạc sĩ có thể hát cho các bạn nghe tiết điệu trên khắp không gian nhưng không thể cho các bạn đôi tai bắt được tiết điệu ấy cũng như giọng nói lặp lại nó.

            Và kẻ thành thạo khoa số học có thể nói về các lănh vực của trọng lượng và đo lường nhưng không thể hướng dẫn các bạn đi tới đó.

            V́ thị kiến của người này không thể cho người kia mượn đôi cánh.

            Và v́ mỗi người các bạn đứng một ḿnh trong sự hiểu biết của Thượng đế, nên hắn phải một ḿnh trong am hiểu của hắn về Thượng đế cũng như về trần thế.

 

 

Về T́nh bạn

 

            Và một người tuổi trẻ thưa, Hăy nói cho chúng tôi về T́nh bạn.

            Và ông đáp lại rằng:

            Người bạn là những cần thiết của các bạn được đáp ứng.

            Hắn là cánh đồng các bạn gieo với t́nh yêu thương và gặt với ḷng biết ơn.

            Và hắn là bàn ăn và chỗ bên ḷ sưỡi của các bạn.

            V́ các bạn đi tới hắn với cơn đói và các bạn t́m nơi hắn sự b́nh an.

 

            Khi người bạn bộc lộ tâm tư, các bạn đừng ngại nói tiếng 'không đúng' trong tâm tư ḿnh, cũng đừng giữ lại tiếng 'đúng vậy'.

            Và khi hắn im lặng, ḷng bạn đừng thôi lắng nghe ḷng hắn.

            V́ chẳng cần tới ngôn từ, trong t́nh bạn mọi ư nghĩ, mọi khát vọng, mọi kỳ vọng được nảy sinh và chia sẻ với nỗi hân hoan không lời tán thưởng tung hô.

            Khi xa cách người bạn, các bạn chớ phiền muộn;

            V́ cái các bạn yêu mến nhất nơi người bạn có thể lộ rơ hơn khi hắn vắng mặt, như ngọn núi lộ rơ hơn cho người leo núi khi nh́n từ đồng bằng.

            Và trong t́nh bạn đừng có mục đích nào ngoài việc đào sâu thêm tinh thần.

            V́ t́nh yêu chỉ t́m cách bộc lộ bí ẩn của chính nó th́ không phải t́nh yêu, mà là chiếc lưới tung ra: và chỉ bị mắc vào những thứ chẳng biết để làm ǵ.

           

            Và hăy dành cho người bạn những đáp ứng tối đa.

            Nếu hắn muốn biết con nước ṛng của các bạn, hăy cho hắn biết luôn con nước lớn.

            V́ người bạn là cái ǵ mà các bạn t́m tới hắn để giết th́ giờ?

            Hăy thường t́m tới hắn để sống những giờ phút với hắn.

            V́ chính cái của hắn làm đầy cái thiếu thốn nhưng không làm đầy sự trống rỗng của các bạn.

            Và trong dịu ngọt của t́nh bạn, hăy có tiếng cười và chia sẻ những thú vui.

            V́ trong giọt sương của những vật nhỏ nhoi, tâm hồn t́m thấy ban mai của nó và tươi mát lại.

 

 

Về Tṛ chuyện

 

            Và lúc ấy, một học giả thưa, Xin hăy nói về Tṛ chuyện.

            Và ông trả lời rằng:

            Các bạn tṛ chuyện khi chẳng c̣n ḥa thuận với ư nghĩ ḿnh.

            Và khi chẳng thể ở lâu hơn trong quạnh quẽ của tâm hồn, các bạn sống trên môi, và âm thanh là thú tiêu khiển và tṛ giải trí.

            Và trong phần lớn cuộc tṛ chuyện, suy tư bị giết chết một nửa.

            V́ ư nghĩ là chim trời, trong chiếc lồng ngôn từ nó quả thật có thể xoè cánh nhưng chẳng thể bay.

           

            Trong các bạn, có những người t́m tới kẻ hay nói, v́ sợ cô đơn.

            V́ thanh vắng của cô đơn bộc lộ bản ngă trần trụi trước mắt ḿnh, và họ muốn chạy trốn.

            Và có những người tṛ chuyện không có kiến thức hoặc suy nghĩ trước nhưng vén lộ một chân lư chính họ cũng chẳng hiểu biết.

            Và có những người có chân lư bên trong ḿnh nhưng không thể nói thành lời.

            Nơi lồng ngực của những người đó có thần khí cư trú trong thinh lặng đầy nhịp điệu.

           

            Khi gặp một người bạn bên vệ đường hay giữa chợ, hăy để thần khí trong các bạn lay động đôi môi và điều khiển lưỡi ḿnh.

            Hăy để tiếng nói trong tiếng nói của các bạn nói tới tai của tai hắn;

            V́ linh hồn hắn sẽ giữ chân lư của tâm hồn bạn như hương vị của rượu nho được tưởng nhớ,

            Khi màu rượu bị lăng quên và b́nh rượu không c̣n.

 

 

Về Thời gian

 

            Và một nhà thiên văn học nói, Thưa thầy, c̣n về Thời gian th́ sao?

            Ông đáp:

            Các bạn muốn đo lường thời gian, cái mênh mông vô hạn và chẳng thể đo lường.

            Các bạn muốn điều chỉnh hạnh kiểm và thậm chí điều khiển diễn tiến của tinh thần ḿnh theo giờ và theo mùa.

            Các bạn muốn biến thời gian thành con nước để hai bên bờ các bạn ngồi ngắm ḍng trôi.

           

            Nhưng cái vô tận trong các bạn nhận biết sự vô tận của cuộc đời.

            Và biết rằng hôm qua chỉ là kư ức của hôm nay và ngày mai là giấc mộng của hôm nay.

            Và rằng cái hát ca và chiêm nghiệm trong các bạn vẫn ở giữa các giới hạn của khoảnh khắc đầu tiên khi tung văi tinh tú vào không gian.

            Ai trong các bạn chẳng cảm thấy sức mạnh t́nh yêu của ḿnh vô hạn?

            Lại chẳng cảm thấy chính t́nh yêu ấy, dù vô hạn, vẫn bị gói trọn bên trong tâm điểm của hữu thể ḿnh, và đang chuyển động không từ ư nghĩ yêu đương này tới ư nghĩ yêu đương khác, cũng không từ hành động yêu đương này tới hành động yêu đương khác?

            Và phải chăng thời gian cũng y hệt t́nh yêu, đều không thể phân chia và không đi theo từng bước?

 

            Nhưng nếu trong ư nghĩ các bạn phải đo thời gian bằng các mùa, hăy để mỗi mùa bao phủ mọi mùa,

            Và để hôm nay ôm ấp quá khứ với hồi tưởng và tương lai với khát khao.

 

 

Về Thiện và Ác

 

            Và một trưởng lăo trong thành thưa, Hăy nói cho chúng tôi về Thiện và Ác.

            Và ông trả lời:

            Về thiện trong các bạn, tôi có thể nói, c̣n về ác th́ không thể.

            V́ ác là ǵ, hay chỉ là thiện bị hành hạ bởi cơn đói và cơn khát của chính nó?

            Quả thật, khi lâm cơn đói, thiện t́m kiếm thực phẩm cả nơi hang hốc tối tăm, và khi lâm cơn khát, thiện uống cả nước ao tù đọng.

           

            Các bạn thiện khi làm một với bản thân.

            Nhưng khi không làm một với bản thân, các bạn không ác.

            V́ ngôi nhà bị phân chia không là sào huyệt của trộm cướp; nó đơn giản chỉ là ngôi nhà bị phân chia.

            Và con tàu không bánh lái có thể lang thang vật vờ giữa những ḥn đảo hiểm nguy nhưng nó không ch́m xuống biển.

            Các bạn thiện khi phấn đấu để cho đi bản thân,

            Nhưng các bạn không ác khi mưu lợi cho ḿnh.

            V́ khi ra sức kiếm lợi các bạn đơn giản chỉ là rễ cây bám víu ḷng đất và bú mút ngực nó.

            Chắc chắn quả trên cây không thể bảo rễ, 'Ngươi hăy giống như ta, chín mọng và măi măi cho đi sự dồi dào của ngươi.'

            V́ đối với quả cho đi là thiết yếu, c̣n đối với rễ thiết yếu là nhận vào.

 

            Các bạn thiện khi hoàn toàn tỉnh thức trong lời nói ra.

            Nhưng các bạn không ác khi ngủ với lưỡi động đậy không chủ đích.

            V́ ngay cả lời nói lắp bắp cũng làm mạnh chiếc lưỡi yếu đuối.

 

            Các bạn thiện khi đi kiên quyết tới mục tiêu của ḿnh với bước chân dũng cảm.

            Nhưng các bạn không ác khi đi khập khểnh theo hướng đó,

            V́ ngay cả kẻ khập khểnh cũng không đi giật lùi.

            Nhưng các bạn, kẻ mạnh mẽ nhanh nhẹn, hăy để ư chớ đi khập khểnh trước người què, đừng tưởng làm như thế là tử tế.

 

            Các bạn thiện bằng vô vàn cách, và các bạn không ác khi các bạn không thiện.

            Các bạn chỉ đang lang thang rong chơi và lười biếng chậm chạp.

            Đáng tiếc cho hươu không thể dạy sự nhanh nhẹn cho rùa.

           

            Trong niềm khát khao bản ngă vĩ đại của các bạn có sẵn thiện tính, và niềm khát khao ấy có trong hết thảy các bạn.

            Nhưng trong một số người, niềm khát khao ấy là ḍng thác chảy ào ạt ra biển, mang theo bí mật của đèo cao và khúc hát của rừng sâu.

            Và trong những người khác, nó là con nước lặng lờ chảy lạc loài ở những khúc quanh, và uốn ḿnh nấn ná trước khi rướn tới bờ biển.

            Nhưng kẻ khát khao nhiều đừng nói với kẻ khát khao ít rằng, 'V́ sao ngươi chậm chạp với ngập ngừng?'

            V́ người thiện chân chính không hỏi người trần truồng rằng, 'Quần áo ngươi đâu?' hay hỏi người vô gia cư rằng, 'Nhà của ngươi bị chuyện ǵ thế?'

 

 

Về Cầu nguyện

 

            Lúc ấy, một Nữ tư tế thưa. Hăy nói cho chúng tôi về Cầu nguyện.

            Và ông trả lời rằng:

            Các bạn cầu nguyện khi bí bách khổ sở và trong hoàn cảnh túng thiếu của ḿnh; ước ǵ các bạn cũng câàu nguyện lúc chan chứa hân hoan và trong những ngày dư dật.

           

            V́ cầu nguyện là ǵ nếu chẳng phải là dàn trải bản thân vào thinh không sinh động?

            Và nếu nó làm cho các bạn được ủi an khi rót đêm tối của ḿnh vào không gian th́ nó cũng khiến cho các bạn được sướng vui khi rót vào đó rạng sáng của ḷng ḿnh.

            Và cho dù các bạn chỉ có thể nức nở khi linh hồn truyền lệnh hăy cầu nguyện, nó sẽ thúc cho các bạn khóc và khóc nữa đi, cho tới khi bật lên tiếng cười.

            Khi cầu nguyện, các bạn vươn lên trên không trung để hội ngộ những kẻ giờ ấy cũng đang cầu nguyện, những kẻ các bạn chỉ có thể gặp gỡ trong cầu nguyện.

            Do đó, hăy để cho cuộc viếng thăm đền thờ vô h́nh ấy đơn thuần là trạng thái ngất ngây và đồng cảm ngọt ngào.

            V́ nếu vào đền thờ với mục đích cầu xin, các bạn sẽ chẳng nhận được ǵ:

            Và nếu vào đền thờ để hạ ḿnh xuống, các bạn sẽ không được nâng lên:

            Hoặc cho dẫu vào đền thờ chỉ để khẩn nài cái tốt lành cho người khác, các bạn cũng sẽ không được nghe.

           

            Tôi không thể dạy các bạn làm thế nào cầu nguyện bằng lời.

            Thượng đế không lắng nghe lời của các bạn nếu chính Ngài không thốt chúng ra qua đôi môi các bạn.

            Nhưng các bạn, kẻ được sinh từ núi non rừng sâu và biển cả, có thể t́m thấy lời cầu nguyện của chúng trong trái tim ḿnh.

            Và nếu hoàn toàn lắng tai trong tĩnh mịch trời đêm, các bạn sẽ nghe chúng thầm lặng nói rằng:

            'Hỡi Thượng đế của chúng tôi, ngài là bản ngă được chắp cánh của chúng tôi, chính ư muốn của ngài trong chúng tôi đang muốn.

            'Chính ước vọng của ngài trong chúng tôi đang ước.

            'Chính thôi thúc của ngài trong chúng tôi sẽ biến đêm đêm của chúng tôi, vốn là của ngài, thành ngày ngày, cũng là của ngài.

            'Chúng tôi không thể xin ngài điều ǵ v́ ngài biết tường tận mọi nhu cầu trước khi chúng nảy sinh trong chúng tôi:

            'Ngài là sự thiếu thốn của chúng tôi: và trong lúc ban thêm cho chúng tôi bản thân ngài, ngài ban cho chúng tôi tất cả.'

 

 

Về Lạc thú

 

            Lúc ấy, có nhà ẩn tu mười năm mới ghé qua thành một lần, bước ra thưa, Hăy nói cho chúng tôi về Lạc thú.

            Và ông trả lời rằng:

            Lạc thú là bài ca tự do

            Nhưng nó chẳng là tự do.

            Lạc thú là sự trổ hoa những khát khao của các bạn,

            Nhưng nó chẳng là quả của chúng.

            Lạc thú là chiều sâu lên tiếng gọi chiều cao,

            Nhưng nó chẳng là chiều sâu cũng chẳng chiều cao.

            Lạc thú là vật trong lồng chắp cánh,

            Nhưng nó chẳng là không gian bị vây quanh.

            Phải, quả đúng thế, lạc thú là bài ca tự do.

            Và tôi sẵn ḷng muốn các bạn hát bài ca ấy với tất cả con tim nhưng tôi không muốn trong khi hát các bạn đánh mất tâm hồn.

            Trong các bạn, có vài người trẻ, t́m kiếm lạc thú như thể nó là tất cả, và họ bị phán xét cùng quở trách.

            Tôi không muốn phán xét cũng chẳng quở trách họ. Tôi muốn họ t́m kiếm.

            V́ họ sẽ t́m thấy lạc thú, nhưng không chỉ một ḿnh nó.

            Lạc thú có bảy chị em, trong đó kẻ kém đẹp nhất cũng mỹ miều hơn lạc thú.

            Các bạn chưa từng nghe chuyện người đào rễ cây trong ḷng đất và t́m thấy kho báu sao?

 

            Và trong các bạn, có vài người già, nhớ lại lạc thú với ḷng hối tiếc như lỗi lầm đă phạm khi uống rượu say.

            Nhưng hối tiếc là hành động làm ảm đạm tâm trí và không là sự nghiêm khắc trừng phạt nó.

            Họ nên nhớ lại lạc thú với ḷng biết ơn, như chúng là vụ gặt mùa hạ.

            Nhưng nếu hối tiếc làm khuây khỏa họ, cứ để họ được khuây khỏa.

 

            Và trong các bạn, có những người không trẻ để t́m kiếm cũng chẳng già để nhớ lại;

            Với ḷng sợ hăi việc t́m kiếm lẫn việc nhớ lại, họ lánh xa mọi lạc thú để khỏi bỏ bê hay xúc phạm linh hồn.

            Nhưng ngay trong hành động xa lánh ấy đă có lạc thú.

            Và như thế, họ cũng t́m thấy kho báu dù họ đào rễ cây với hai bàn tay run rẩy.

            Nhưng nói cho tôi biết, ai là kẻ có thể xúc phạm linh hồn?

            Chim sơn ca có xúc phạm trời đêm thanh vắng, hay đom đóm có xúc phạm các v́ sao?

            Và lửa cùng khói có chất nặng lên gió?

            Các bạn tưởng linh hồn là ao tĩnh lặng có thể bị cây sào khuấy động?

           

            Thông thường, khi tự ḿnh khước từ lạc thú, các bạn chỉ tích trữ khát vọng ấy vào chỗ sâu kín của hữu thể ḿnh?

            Ai biết được cái dường như bị gạt bỏ hôm nay đang ngóng đợi một ngày mai?

            Ngay cả thân xác các bạn cũng biết rơ di sản cùng nhu cầu chính đáng của nó và không bị đánh lừa.

            Và thân xác là cây đàn của linh hồn các bạn.

            Và cả hai hợp tấu khúc nhạc dịu êm hay cùng phát ra âm thanh hỗn loạn.

 

            Và giờ đây, các bạn tự hỏi ḷng ḿnh, 'Làm sao phân biệt trong lạc thú cái tốt và cái không tốt?'

            Hăy ra cánh đồng và vào khu vườn, các bạn sẽ hiểu lạc thú của ong là hút mật hoa.

            Nhưng lạc thú của hoa là trao mật cho ong.

            Và đối với ong, hoa là suối nguồn sự sống,

            Và đối với hoa, ong là sứ giả t́nh yêu.

            Và đối với cả hai, hoa với ong, cho với nhận lạc thú là thiết yếu với ngất ngây.

           

            Hỡi dân thành Orphalese, hăy như hoa với ong an trú trong lạc thú của ḿnh.

 

 

Về Cái đẹp

 

            Và một thi sĩ thưa, Hăy nói cho chúng tôi về Cái đẹp.

            Và ông trả lời:

            Nơi đâu các bạn t́m kiếm cái đẹp, và làm sao các bạn thấy được nàng nếu chính nàng không là lối đi và kẻ hướng dẫn các bạn?

            Và các bạn sẽ nói thế nào về nàng nếu nàng không là kẻ dệt nên ngôn từ của các bạn?

           

            Người sầu khổ và người chấn thương nói, 'Cái đẹp tử tế và dịu dàng,

            Như bà mẹ trẻ e thẹn về vinh quang của ḿnh, nàng bước đi giữa chúng ta.'

            Và người đam mê nói, 'Không đúng, cái đẹp mạnh mẽ và dễ sợ,

            Như băo tố, nàng làm rúng động mặt đất bên dưới chúng ta và bầu trời bên trên chúng ta.'

            Người từng nỗ lực và thấm mệt nói, 'Cái đẹp là tiếng th́ thầm dịu êm. Nàng nói trong linh hồn chúng ta,

            Tiếng nói của nàng ch́m trong lớp lớp im lặng của chúng ta, như tia sáng yếu ớt run rẩy trong trong hăi hùng của bóng tối.'

            C̣n kẻ hiếu động nói, 'Chúng ta từng nghe nàng thét lớn giữa núi non trùng điệp,

            Và sau tiếng thét ấy là âm thanh vó ngựa, tiếng đập cánh cùng tiếng rống của bầy sư tử.'

 

            Ban đêm, người tuần canh trong thành nói. 'Cái đẹp sẽ hiện lên từ phương đông với b́nh minh.'

            Và ban trưa, người lao nhọc cùng kẻ bộ hành nói, 'Chúng tôi đă thấy nàng ngă ḿnh trên mặt đất từ khung cửa sổ hoàng hôn.'

 

            Và trong mùa đông, người bị tuyết vây phủ nói, 'Nàng sẽ đến với mùa xuân đang lao lên các ngọn đồi.'

            Và trong hơi nóng mùa hạ, người thợ gặt nói, 'Chúng tôi vừa thấy nàng nhảy múa với lá mùa thu, và chúng tôi đă thấy tuyết đóng từng đốm trên mái tóc nàng.'

            Đó là những điều các bạn nói về cái đẹp.

            Nhưng thật ra các bạn không nói về nàng, chỉ nói tới các nhu cầu chưa thỏa.

            Và cái đẹp chẳng là nhu cầu mà là ngất ngây.

            Nó chẳng là miệng đang khát cũng chẳng là bàn tay trống không ch́a tới trước.

            Thay v́ thế, là tâm hồn rực cháy và linh hồn say mê.

            Nó chẳng là h́nh ảnh các bạn có thể nh́n, cũng chẳng là bài ca có thể nghe,

            Nó chẳng là nhựa bên trong vỏ cây bị rạch, cũng chẳng là đôi cánh gắn vào móng vuốt,

            Thay v́ thế, là khu vườn luôn luôn đơm hoa và đàn thiên thần măi măi bay lượn.

 

            Hỡi dân thành Orphalese, cái đẹp là cuộc đời khi cuộc đời vén chiếc mạng che khuôn mặt thánh thiện của nó.

            Nhưng các bạn là cuộc đời và các bạn là chiếc mạng.

            Cái đẹp là vĩnh cửu đăm đăm soi ḿnh trong gương,

            Nhưng các bạn là vĩnh cữu và các bạn là chiếc gương.

 

 

Về Tôn giáo

 

            Và một tư tế cao niên thưa, Hăy nói cho chúng tôi về Tôn giáo.

            Và ông nói:

            Hôm nay, tôi có từng nói tới điều nào khác?

            Phải chăng tôn giáo là hết thảy các hành động và mọi suy xét.

            Và phải chăng cũng không phải hành động hay suy xét mà chỉ là những thắc mắc và kinh ngạc nảy sinh từng phút từng giây trong linh hồn, cả những lúc hai bàn tay đang đẽo đá hay canh cửi?

            Ai có thể tách rời đức tin với hành động, hoặc niềm tin với công việc?

            Ai có thể trải giờ giấc ra trước mặt và nói: 'Giờ này dành cho Thượng đế và giờ này dành cho chính tôi; Giờ này dành cho linh hồn tôi và giờ kia dành cho thân xác tôi?'

            Kẻ chỉ khoác lấy đạo đức như một thứ quần áo tốt lành nhất của ḿnh th́ nên trần truồng.

            Gió và nắng sẽ không làm rách lỗ nào trên da hắn.

            Và kẻ nào tự xác định hạnh kiểm ḿnh bằng luân lư, là giam trong lồng con chim biết hót của hắn.

            Bài ca tự do nhất không tới qua chấn song và dây kẽm gai.

            Và kẻ nào xem việc thờ phượng là cửa sổ để mở ra cũng để đóng lại, là người chưa hề ghé thăm ngôi nhà linh hồn ḿnh nơi mọi cửa sổ mở suốt từ b́nh minh này qua b́nh minh nọ.

 

            Cuộc sống hằng ngày của các bạn là đền thờ và là tôn giáo của các bạn.

            Khi nào vào đền thờ ấy, hăy mang theo mọi thứ ḿnh có.

            Hăy mang theo cày và ḷ rèn, vồ và cây đàn.

            Những thứ các bạn làm ra v́ nhu cầu thiết yếu hay để thích thú say mê.

            V́ trong thị kiến, các bạn không thể vượt quá bên trên những thành tựu của ḿnh cũng không thể sa xuống thấp hơn những thất bại của ḿnh.

            Và hăy mang theo với các bạn toàn thể loài người:

            V́ trong tôn thờ, các bạn không thể bay cao hơn những hi vọng của họ cũng không thể hạ ḿnh xuống thấp hơn những tuyệt vọng của họ.

           

            Và nếu các bạn biết rằng Thượng đế không ở đó làm kẻ giải những bí ẩn,

            Th́ tốt hơn, hăy nh́n chung quanh ḿnh, các bạn sẽ thấy Ngài đang vui đùa với con cái của các bạn.

            Và hăy nh́n lên không gian, các bạn sẽ thấy Ngài đang dạo bước trên mây, đang dang tay trong tia chớp và đang hạ xuống trong mưa.

            Các bạn sẽ thấy Ngài đang mỉm cười trong đóa hoa, rồi đang đứng dậy và đang vẫy tay trong cây cối.

 

 

Về Cái chết

 

            Lúc ấy, Almitra phát biểu rằng, Giờ đây chúng tôi xin hỏi về Cái chết.

            Và ông nói:

            Các bạn muốn biết về bí mật của Cái chết.

            Nhưng làm sao các bạn thấy được nó nếu không t́m kiếm nó trong ḷng sự sống?

            Chim cú mắt sáng ban đêm lại mù ban ngày, không thể vén lộ bí nhiệm của ánh sáng.

            Nếu các bạn quả thật muốn trông thấy thần chết, hăy mở rộng tâm hồn cho h́nh hài sự sống.

            V́ sống và chết là một, như sông với biển là một.

 

            Trong sâu thẳm của hy vọng và khát vọng đă có sự hiểu biết thầm lặng của các bạn về cái bên kia;

            Và như hạt mầm ngủ mơ dưới tuyết, trái tim các bạn đang mộng thấy mùa xuân.

            Hăy tin cậy giấc mộng v́ trong chúng ẩn giấu chiếc cổng vào vĩnh cửu.

            Nỗi sợ hăi cái chết của các bạn không là ǵ cả, chỉ là sự run rẩy của kẻ chăn cừu khi đứng trước một đức vua sắp đặt bàn tay lên người hắn để vinh danh.

            Chẳng phải bên dưới sự run rẩy ấy kẻ chăn cừu không hân hoan về việc hắn sẽ mang dấu hiệu của nhà vua?

           

            V́ chết là ǵ nếu không là đứng trần truồng trong gió và tan chảy trong nắng?

            Và ngưng thở là ǵ nếu không là giải phóng hơi thở khỏi những đợt thủy triều liên miên lên xuống của nó, để hơi thở có thể vươn lên và trải rộng cùng t́m kiếm Thượng đế, chẳng c̣n vướng bận?

            Chỉ khi nào uống nơi ḍng sông im lặng ấy, lúc đó các bạn mới thật sự hát ca.

            Và khi nào lên tới đỉnh núi, lúc đó các bạn mới bắt đầu leo.

            Và khi nào đất đ̣i lại chân tay, lúc đó các bạn mới thật sự nhảy múa.

 

 

Giă từ

 

            Và lúc này trời đă buổi tối.

            Và Almitra nữ thấu thị nói, Phúc thay cho ngày này và nơi này cùng linh hồn của thầy đă lên tiếng.

            Và ông đáp lại: Có phải tôi là kẻ đă nói?

            Tôi cũng chẳng phải là người đă lắng nghe sao?

 

            Kế đó Almustafa bước xuống các bậc cấp Đền thờ và mọi người đi theo ông. Và ông đi tới con tàu rồi lên đứng trên boong.

            Và trong khi thêm lần nữa đối diện với dân chúng, ông cất cao giọng, nói rằng:

            Hỡi dân thành Orphalese, gió ra lệnh cho tôi rời xa các bạn.

            Tôi chẳng vội vàng như gió nhưng cũng phải đi.

            Chúng ta, những kẻ phiêu du, những kẻ t́m hoài kiếm măi một lối đi hiu quạnh hơn, chẳng bắt đầu một ngày ở chỗ hôm qua ḿnh vừa kết thúc; và chẳng mặt trời mọc nào t́m thấy chúng ta ở chỗ hôm trước nó vừa lặn, rời bỏ chúng ta.

            Cả trong lúc mặt đất say ngủ chúng ta vẫn lăng du.

            Chúng ta là những hạt mầm của loại cây ngoan cường bền bỉ, và chính với sự chín muồi và toàn măn của tâm hồn mỗi người mà chúng ta được trao cho gió và tung văi khắp nơi.

 

            Ngắn ngủi thay những ngày tôi ở giữa các bạn, lại càng ngắn ngủi hơn nữa những lời tôi đă nói.

            Nhưng nếu tiếng nói của tôi phôi pha trong đôi tai các bạn và t́nh yêu của tôi biến mất trong kư ức của các bạn, lúc đó tôi sẽ quay lại lần nữa.

            Và lúc đó, với tâm hồn dư dật hơn, đôi môi qui thuận linh hồn hơn, tôi sẽ nói.

            Vâng, tôi sẽ quay lại cùng với con nước triều lên.

            Cho dẫu cái chết có thể che giấu tôi, cho dẫu sự im lặng lớn lao hơn bao phủ tôi, tôi sẽ thêm lần nữa t́m kiếm sự am hiểu của các bạn.

            Và cuộc t́m kiếm ấy sẽ chẳng vô ích.

            Nếu những điều tôi từng nói là chân lư, chân lư ấy sẽ tự bộc lộ chúng bằng tiếng nói rơ ràng hơn, và bằng những lời thân thuộc với ư nghĩ của các bạn hơn.

           

            Tôi đi với gió, hỡi dân thành Orphalese, nhưng chẳng xuống chốn hư không;

            Và nếu hôm nay không đáp ứng trọn vẹn nhu cầu của các bạn cùng t́nh yêu của tôi, cứ xem đây là lời ước hẹn cho một ngày khác.

            Nhu cầu của con người biến đổi nhưng t́nh yêu và khát vọng th́ không, nên t́nh yêu sẽ làm cho nhu cầu được thoả nguyện.

            Do đó, các bạn nên biết rằng từ chốn im lặng lớn lao hơn tôi sẽ quay lại.

            Màn sương trôi dạt lúc hừng đông, và biến mất chỉ để lại hạt sương trên đồng nội, rồi chúng sẽ bốc lên tụ lại làm mây và rơi xuống thành mưa.

            Và tôi chẳng khác ǵ sương.

            Trong trời đêm thanh vắng, tôi từng dạo bước trên các con đường trong thành này và linh hồn tôi từng vào nhà của các bạn.

            Và tiếng đập của trái tim các bạn từng ở trong trái tim tôi, hơi thở các bạn từng ở trên mặt tôi, và tôi biết hết tất cả các bạn.

            Đúng thế, tôi biết tới niềm vui cùng nỗi đau của các bạn, và giấc mộng của các bạn lúc đang ngủ là giấc mộng của tôi.

            Và tôi thường, rất thường, ở giữa các bạn như hồ nước giữa núi non.

            Tôi phản chiếu các đỉnh cao vời vợi cùng những cạnh sườn khúc khuỷu bên trong các bạn, và thậm chí từng đàn ư nghĩ cùng khát vọng lũ lượt kéo nhau đi qua các bạn.

            Và đến với tĩnh lặng của tôi là tiếng cười của con cái các bạn trong những con suối và khát khao của nam thanh nữ tú các bạn trong những ḍng sông.

            Và khi đến chốn sâu thẳm của ḷng tôi, những suối cùng sông ấy chẳng những không thôi ca hát,

            Mà c̣n ngọt ngào hơn mọi tiếng cười và lớn lao hơn mọi khát khao từng đến với tôi.

            Nó là cái vô biên vô tận bên trong các bạn,

            Nó là con người mênh mông trong đó các bạn chỉ là những tế bào và những đường gân sớ thịt, không hơn cũng chẳng kém.

            Nó ở trong mọi lời ca các bạn đang hát nhưng là nhịp đập vô thanh.

            Chính trong con người mênh mông đó các bạn mênh mông.

            Và trong khi nh́n thấy nó tôi nh́n thấy các bạn cùng yêu thương các bạn.

            V́ những khoảng cách nào t́nh yêu có thể vươn tới nếu chúng không ở trong tinh cầu mênh mông đó?

            Thị kiến nào, kỳ vọng nào và giả dụ nào có thể bay vút quá đường bay ấy?

            Con người mênh mông trong các bạn y hệt cây sồi khổng lồ phủ đầy hoa táo.

            Sức mạnh của nó buộc chặt các bạn vào trần gian, hương thơm của nó nâng các bạn lên không gian, và trong bền vững của nó, các bạn bất diệt.

           

            Các bạn từng được bảo rằng, giống như sợi xích, các bạn yếu không kém khoen xích yếu nhất,

            Nhưng đó chỉ mới một nửa sự thật. Các bạn cũng mạnh không kém khoen xích mạnh nhất.

            Đánh giá các bạn qua hành vi nhỏ nhặt nhất là ước đoán sức mạnh của đại dương qua tính mong manh của bọt biển.

            Phán xét các bạn qua những thất bại là đổ lỗi cho các mùa thời tiết bất thường.

           

            Đúng thế, các bạn giống như biển,

            Dù những con tàu mắc cạn đang chờ thủy triều để lên bờ các bạn, nhưng giống như biển, các bạn không thể hối thúc con nước của ḿnh.

            Và các bạn cũng giống như các mùa,

            Dù trong mùa đông của ḿnh các bạn phủ nhận mùa xuân,

            Nhưng mùa xuân đang nghỉ ngơi bên trong các bạn, nó mỉm cười lúc ngủ lơ mơ và chẳng cảm thấy phiền ḷng.

            Đừng nghĩ rằng tôi nói như thế để các bạn có thể bảo nhau, 'Ông ấy ca tụng chúng ta hay quá. Ông ấy chỉ thấy cái tốt lành bên trong chúng ta.'

            Tôi chỉ nói ra lời những ǵ bản thân các bạn đă biết trong ư nghĩ.

            Và am hiểu bằng lời là ǵ nếu không chỉ là chiếc bóng của am hiểu không lời?

            Ư nghĩ của các bạn cùng lời nói của tôi là những con sóng nổi lên từ một kư ức bị phong kín đang lưu giữ các ghi chép những ngày đă qua của chúng ta.

            Và của những ngày ngày cổ sơ khi đất không biết tới chúng ta, cũng không biết chính nó.

            Và của những đêm đêm khi đất vật vă hoang mang.

           

            Các hiền giả đă đến nơi này và cho các bạn khôn ngoan của họ. C̣n tôi, tôi đến đây để lấy đi khôn ngoan của các bạn.

            Và xem ḱa, tôi đă t́m thấy cái lớn lao hơn khôn ngoan.

            Nó là tinh thần bừng cháy trong các bạn, luôn luôn góp nhặt thêm nữa cho chính nó.

            Trong khi không để ư tới tăng trưởng ấy, các bạn than phiền ngày tháng của ḿnh đang tàn tạ.

            Nó là sự sống trong cuộc truy tầm sự sống nơi các thân xác sợ hăi huyệt mộ.

 

            Nơi đây chẳng có huyệt mộ nào.

            Những núi non cùng b́nh nguyên này là chiếc nôi và đá đỡ chân.

            Khi nào các bạn đi qua cánh đồng an táng tổ tiên, hăy nh́n thật kỹ nơi đó, sẽ thấy ḿnh cùng con cái đang tay trong tay nhảy múa.

            Thật vậy, các bạn thường làm ḿnh vui vẻ mà chẳng biết.

 

            Những kẻ khác đă đến nơi này và v́ những lời vàng ngọc họ hứa với đức tin của các bạn khiến các bạn hiến cho họ của cải, quyền lực và vinh quang.

            C̣n tôi, tôi cho các bạn không tới một lời hứa vậy mà các bạn đă rất hào phóng với tôi.

            Các bạn đă cho tôi nỗi khát khao đi theo cuộc đời.

            Chắc chắn đối với một người, không món quà nào lớn lao hơn cái biến mọi mục đích của hắn thành đôi môi khô và trọn cả cuộc đời thành nguồn nước.

            Và trong cái đó đă có vinh dự cùng phần thưởng của tôi.

            Nên hễ khi nào tới uống nơi nguồn ấy, tôi thấy mặt nước sinh động cũng đang khát;

            Và nó uống tôi khi tôi đang uống nó.

           

            Trong các bạn, vài người cho rằng tôi không nhận tặng phẩm v́ quá kiêu hănh và quá ngại ngùng.

            Quả thật đối với việc nhận thù lao tôi rất kiêu hănh, nhưng đối với tặng phẩm th́ không.

            Dù tôi từng ăn dâu giữa các ngọn đồi trong khi hẳn các bạn muốn tôi ngồi bên cạnh bàn ăn của các bạn.

            Và từng ngủ nơi cổng đền thờ trong khi hẳn các bạn vui mừng cho tôi nương náu trong nhà ḿnh.

            Nhưng chẳng phải ḷng ưu ái của các bạn đối với ngày ngày và đêm đêm của tôi đă làm thức ăn ra dịu ngọt nơi miệng tôi và vây phủ giấc ngủ tôi bằng những cảnh mộng sao?

 

            V́ cái đó, tôi chúc cho các bạn được ân phúc nhất:

            Các bạn cho tôi rất nhiều nhưng chẳng chút nào biết ḿnh đă cho.

            Thật vậy, ḷng tốt mà đăm đăm soi ḿnh trong gương sẽ hóa thành tảng đá.

            Và hành vi thiện mà tự gọi ḿnh bằng những danh xưng êm ái sẽ trở thành cái sinh ra lời nguyền rủa.

 

            Và trong các bạn, vài người từng cho rằng tôi lănh đạm và say sưa sự cô đơn của ḿnh.

            Và các bạn từng nói, "Ông ấy hội họp với cỏ cây trong rừng chứ không với loài người.

            Ông ấy ngồi một ḿnh trên đỉnh đồi, ngó xuống thành phố chúng ta.'

            Thật thế, tôi đă leo lên các ngọn đồi và dạo bước những chốn heo hút.

            Làm thế nào tôi có thể nh́n các bạn nếu không từ một chỗ rất cao hay cách một khoảng râát xa?

            Làm sao một người có thể thật sự ở gần nếu hắn không ở xa?

 

            Và trong các bạn, có những người khác đă gọi tôi không bằng câu nói gọn gàng, họ bảo:

            'Hỡi người xa lạ, hỡi người xa lạ, hỡi người yêu thương những chiều cao không thể với tới, tại sao ông náu ḿnh giữa những đỉnh núi nơi chim đại bàng làm tổ?

            'Tại sao ông t́m kiếm cái không thể đạt tới?

            'Cơn băo nào ông đánh bắt bằng lưới của ḿnh?

            'Và loài chim mơ hồ nào ông săn bắt giữa bầu trời?

            'Hăy tới đây làm một với chúng tôi,

            'Hăy xuống đây làm nguôi cơn đói bằng bánh ḿ và làm dịu cơn khát bằng rượu nho của chúng tôi.'

            Trong cơn hiu quạnh của linh hồn ḿnh, họ nói lên những lời ấy;

            Nhưng nếu cơn hiu quạnh ấy sâu thẳm hơn, họ hẳn biết rằng tôi chỉ t́m kiếm bí mật của niềm vui và nỗi đau của họ.

            Và tôi chỉ săn t́m bản ngă mênh mông của họ, cái đang bước đi phơi phới trên bầu trời.

           

            Nhưng người săn cũng là kẻ bị săn.

            Và nhiều mũi tên rời cây cung của tôi chỉ để t́m kiếm lồng ngực của chính tôi.

            Và người bay bổng cũng là kẻ ḅ sát;

            Và khi đôi cánh của tôi dang ra trong nắng, chiếc bóng chúng chiếu xuống mặt đất là con rùa.

            Và tôi, người tin tưởng cũng là kẻ hoài nghi; v́ tôi thường đặt ngón tay lên vết thương của ḿnh để có được niềm tin lớn lao hơn vào các bạn và có được hiểu biết lớn lao hơn về các bạn.

 

            Và chính trong niềm tin cùng hiểu biết ấy mà tôi nói,

            Các bạn không bị giam trong thân xác cũng không bị nhốt trong nhà tù hay trên đồng ruộng.

            Cái đích thực là các bạn th́ đang ở cao hơn ngọn núi kia và phiêu bồng với gió.

            Nó không phải là cái ḅ ra ngoài nắng để sưỡi ấm hoặc đào hang trong bóng tối để được an toàn.

            Mà là tự do, một tinh thần bao phủ mặt đất và chuyển động trong thinh không.

           

            Nếu những lời này mơ hồ th́ đừng t́m cách làm sáng tỏ nó.

            Mơ hồ và mịt mù là khởi đầu của vạn vật nhưng không là chung cuộc của chúng.

            Và tôi rất vui ḷng được các bạn nhớ đến như một khởi đầu.

            Cuộc sống và tất cả những ǵ sống được thụ thai trong mù sương chứ không trong pha lê.

            Và ai biết pha lê hoàn toàn chỉ là mù sương trong hư hoại?

 

            Ước ǵ các bạn nhớ lại điều này khi nhớ đến tôi:

            Rằng cái dường như yếu đuối nhất và dao động nhất trong các bạn là cái mạnh mẽ nhất và kiên định nhất.

            Chẳng phải hơi thở đă dựng thẳng lên và làm cứng cáp xương cốt của các bạn sao?

            Và chẳng phải một giấc mộng không kẻ nào nhớ ḿnh từng mơ đă xây lên thành phố của chúng ta và tạo thành mọi thứ trong đó sao?

            Nếu có thể thấy nhịp lên xuống của hơi thở, các bạn sẽ thôi không nh́n mọi cái khác.

            Và nếu có thể nghe tiếng thầm th́ của các giấc mộng, các bạn sẽ không c̣n muốn nghe âm thanh nào khác.

 

            Nhưng các bạn không thấy cũng chẳng nghe, và như thế là tốt.

            Chiếc mạng che đôi mắt các bạn sẽ được vén lên bởi chính bàn tay đă dệt nó.

            Và đất sét trét kín hai tai các bạn sẽ được chọc thủng bởi ngón tay đă nhào nặn nó.

            Và các bạn sẽ thấy

            Và các bạn sẽ nghe.

            Thế nhưng các bạn chớ ân hận rằng ḿnh từng bị mù hoặc hối tiếc rằng ḿnh từng bị điếc.

            V́ vào ngày đó các bạn sẽ biết những cứu cánh ẩn mật của mọi sự.

            Và các bạn sẽ chúc phúc cho bóng tối cũng như cho ánh sáng.

           

            Sau khi thốt ra những lời ấy, Almustafa nh́n chung quanh ḿnh và thấy người điều khiển con tàu đang đứng bên tay lái, đưa mắt đăm đăm nh́n khi các cánh buồm căng khi chốn xa xăm.

            Và ông nói:

            Kiên nhẫn quá, kiên nhẫn quá, là thuyền trưởng của con tàu tôi.

            Gió đă nổi và các cánh buồm đang xôn xao.

            Ngay cả bánh lái cũng đang khẩn nài phương hướng.

            Nhưng thuyền trưởng vẫn trầm tĩnh chờ tôi im lặng.

            Và đây, các thủy thủ của tôi, những người từng lắng nghe ca đoàn của biển cả mênh mông, họ cũng đang nhẫn nại lắng nghe tôi.

            Lúc này họ chẳng phải chờ lâu thêm nữa.

            Tôi đă sẵn sàng.

            Con nước triều đă ra tới biển, và bà mẹ bao la thêm lần nữa ôm đứa con trai vào ngực.

            Giă biệt các bạn, hỡi dân thành Orphalese.

            Ngày này đang kết thúc.

            Nó đang khép lại trên chúng ta như đóa hoa súng rũ cánh trên ngày mai của nó.

            Những ǵ đă ban cho ḿnh ở đây, chúng ta sẽ giữ,

            Và nếu chưa đầy đủ, chúng ta sẽ tới với nhau thêm nữa, cùng ch́a bàn tay ra trước kẻ cho.

            Đừng quên rằng tôi sẽ trở lại với các bạn.

            Ít nữa thôi, ḷng khát khao của tôi sẽ gom cát bụi và bọt biển cho một thân xác khác.

            Ít nữa thôi, nghỉ ngơi một chốc trong gió, và một phụ nữ khác sẽ sinh ra tôi.

           

            Tạm biệt các bạn cùng tuổi thanh xuân của tôi đă trải qua với các bạn.

            Chỉ mới hôm qua chúng ta gặp nhau trong giấc mộng.

            Các bạn hát cho tôi trong nỗi cô đơn của tôi, và tôi xây tháp trên bầu trời bằng những khát khao của các bạn.

            Nhưng lúc này giấc ngủ của chúng ta đă lẫn tránh và giấc mộng của chúng ta đă trôi qua, và trời không c̣n rạng đông.

            Ban trưa đang ở trên chúng ta, cơn ngái ngủ đă quá đủ cho một ngày, và chúng ta phải chia tay.

            Nếu trong hoàng hôn của kư ức chúng ta gặp lại nhau lần nữa, sẽ thêm lần nữa cùng nhau nói, và các bạn sẽ hát cho tôi nghe bài ca sâu thẳm hơn.

            Và nếu bàn tay của chúng ta gặp nhau trong một giấc mộng khác, chúng ta sẽ xây tháp khác trên bầu trời.

 

            Nói như thế xong, ông ra hiệu cho thủy thủ, lập tức họ kéo neo, đẩy con tàu ra khỏi chỗ buộc dây và di chuyển về hướng đông.

            Từ đám đông, vang lớn tiếng kêu như phát ra từ một buồng tim duy nhất, nó cất lên trong trời tờ mờ tối và lan ra biển khơi, như một tiếng kèn vĩ đại.

            Chỉ một ḿnh Almitra im lặng, đăm đăm nh́n theo cho tới khi con tàu khuất dạng trong sương mù.

            Và khi hết thảy dân chúng đă tản mát, bà vẫn đứng một ḿnh trên mặt con đê ngăn nước biển, trong ḷng nhớ lại lời ông nói:

           

            'Ít nữa thôi, nghỉ ngơi một chốc trong gió, và một phụ nữ khác sẽ sinh ra tôi.'

 

 

Trang Nguyễn Ước

 

art2all.net