SÔNG QUÊ
 

     Buổi chiều, Hân ra bến chơi. Hơi nước từ mặt sông phả lên mát rượi. Ánh nắng trở nên dịu dàng, buông những mảng tơ vàng lên hàng dừa xanh xào xạc gió. Hân đến gần gốc dừa quen thuộc, một chân để lên đám rễ cuồn cuộn bám chặt vào bờ đất rắn, rồi chân kia nối tiếp chạy thoăn thoắt lên thân cây to sần sùi mọc ngang, vươn mình ra bến, cách mặt nước chừng vài gang tay. Hân leo tuốt đến ngọn, lựa thế nằm dài thoải mái, mắt dõi theo từng đám mây trắng bay qua bầu trời trong suốt.

Những ngày đông giá đã qua. Hân cảm nhận hương xuân nồng nàn lan tỏa khắp nơi. Cỏ mọc xanh ngời trên con đường đất đỏ xuyên qua cánh đồng vừa xong mùa gặt hái. Hoa huỳnh anh, dâm bụt, bìm bìm xòe rộng những cánh vàng, đỏ, tím… cùng lả lơi phô sắc trên dãy hàng rào bao quanh những ngôi nhà vừa thay ngói mới. Riêng trong lòng Hân, sự nô nức trước những ngày sắp Tết dường như không còn nữa. Những trắc trở trên bước đường học vấn đã làm cho tâm hồn Hân trở nên dửng dưng buồn bã, và đôi lúc, thấy tủi thân làm sao! Không phải Hân kém thông minh, mà trái lại, từ những năm cấp 1, Hân đã là học sinh giỏi. Nếu ba má Hân không gặp tai nạn, giờ này Hân đã bước chân vào đại học như đám bạn Sơn, Liễu, Nga… rồi.

Mười hai tuổi, Hân đã mồ côi. Bà nội đem Hân về quê chăm sóc, thương yêu và cho Hân tiếp tục đến trường. Qua năm lớp chín, Hân đủ điểm được tuyển thẳng vào lớp 10, nhưng rồi Hân không thể học được nữa vì nhiều lý do. Thứ nhất, trường cấp III ở tuốt ngoài thị xã, bà nội không kham nổi tiền thuê nhà trọ cho Hân, rồi còn tiền học, tiền sách vở càng lúc càng nhiều; thứ hai, bà nội ngày một già yếu, lợi tức cây trái trong vườn phải dành vào việc thuốc thang cho nội, Hân không thể nào ích kỷ được. Chính lúc này là lúc Hân phải cận kề bên nội, lo lắng miếng cơm, giấc ngủ cho nội. Đã bao lần, Hân tự nhủ: “Mình phải kiếm thêm tiền để nuôi nội”. Nhưng biết làm gì đây khi Hân mới mười sáu tuổi, kiến thức còn hạn hẹp, lại không có một nghề trong tay. Phải học nghề thôi. Nghĩ là làm. Hân xin nội ra thị xã học một khóa cắt may. Nhờ đầu óc thông minh và đầy sáng tạo, Hân học một biết mười và nhanh chóng trở thành cô thợ may lành nghề trong xóm. Quê nội nghèo, ít người may mặc, nhưng lợi tức hằng tháng cũng đủ phụ vào tiền bán cây trái trong vườn, lo cho nội đầy đủ. Điều làm Hân vui nhất là sức khỏe nội chuyển biến tốt, thời gian sau này, nội đã đi chơi đây đó và còn ra đến thị xã thăm viếng những người quen nữa.

Gió mát quá làm Hân cảm thấy buồn ngủ. Hân nhắm mắt rồi mở ra ngay. Không khéo lại rơi xuống nước bây giờ. Hân ngồi dậy, vươn vai, vén mái tóc lên cao, buộc lại bằng cọng thun gọn ghẽ. Có tiếng bà nội gọi trên bến:

-       Hân ơi, cháu đâu rồi?

Chỉ một thoáng, Hân đã đến bên nội. Dưới gốc mai già lác đác những nụ hoa hàm tiếu, mái tóc nội bạc phơ, óng ánh nắng chiều, trông phương phi như một bà tiên.

-       Cháu đây nè, nội.

Bàn tay nội đặt lên thân cây mai xù xì:

-       Cháu đã nhờ thằng Sơn qua chặt mai chưa?

-       Còn sớm nội ơi. Với lại… biết Sơn đã về chưa.

Nội nhíu mày:

-       Hăm lăm Tết rồi, sớm chi nữa. Còn thằng Sơn, hôm qua nội thấy nó đi với hai con nhỏ gì đó… À, con Liễu với con Nga. Chà, tụi nó mới lên thành phố mới một năm mà đã lớn bộn, ăn mặc thì cứ như trên ti vi.

Hân im lặng. Nỗi tủi thân lại dâng lên làm Hân nghẹn ngào. Thế mới biết tình đời, thế mới biết lòng người đổi thay đến chóng mặt. Dạo còn học cấp ba trên thị xã, mỗi lần về quê là Sơn, Nga, Liễu đều tranh thủ sang thăm Hân. Rồi cả bốn đứa cùng kéo nhau ra bờ sông, mang theo bánh kẹo, leo lên cây dừa, vừa ăn vừa kể cho nhau nghe đủ thứ chuyện. Vậy mà bây giờ, chỉ còn một mình Hân đối diện với bến nước buồn tênh. Những đứa bạn thời thơ ấu đã lần lượt xa Hân, phải chăng giữa Hân và chúng đã có một khoảng cách về học vấn? Chúng nó đã là những sinh viên rồi thì còn để ý gì đến con nhỏ thợ may thấp hèn này. Sao Hân muốn khóc quá.

-       Hân ơi, mày có nhà không?

Liễu vừa kêu inh ỏi vừa kéo tay Sơn và Nga chạy vòng ra bến:

-       Chúng cháu chào nội. Hân, dạo này khỏe không? Chà, coi bộ hơi ốm đó nha.

Hân ngó lơ lên hàng dừa cao:

-       Ốm với chả mập. Quí vị về từ hôm qua, giờ mới chịu tới thăm tui.

Sơn tròn mắt:

-       Hân nói gì thế? Tụi này mới về hồi trưa mà. Không tin, Hân hỏi Nga, Liễu xem…

-       Sao nội nói…

Bà nội ngắt lời:

-       Ừ, phải rồi. Nội đã già nên quên đầu quên đuôi, đúng là nội đã gặp chúng nó hồi… sáng chớ không phải hôm qua.

Nga bước tới ôm vai nội:

-       Hôm qua hay hôm nay cũng vậy thôi, nội thắc mắc làm chi cho mệt.

Sơn đến gần gốc mai:

-       Nội cần chặt mai bây giờ chưa hở nội?

Bà nội vui vẻ nhìn đám trẻ:

-       Nội định chặt vài nhánh làm quà Tết cho mấy bà bạn già, nhưng để sáng mai đã. Giờ cũng chiều rồi.

Hân lặng người trước cử chỉ thân tình của đám bạn. Vậy mà chưa gì Hân đã vội trách chúng nó. Hân đã đặt tự ái của mình lên quá cao, Hân nghĩ đến mình nhiều hơn mọi người, liệu Hân có xứng đáng là bạn tốt của ba con người dễ thương đó không? Liễu đập mạnh vào vai Hân:

-       Mày làm sao thế, Hân?

Hân cười:

-       Đâu có gì. Tụi mình ra bến chơi đi.

Nga nhảy nhót như trẻ con:

-       Phải leo ra cây dừa chơi mới được.

Sơn bước theo Nga và Liễu:

-       Dạo này các bạn mập ra, coi chừng cây dừa không chịu nổi…

Hân khoát tay:

-       Không sao đâu. Cây dừa nhà Hân mạnh lắm, mang cả chục đứa cũng còn dư sức.

Chiều buông những đợt nắng cuối ngày trên dòng sông xanh biếc. Đám lục bình trôi nhẹ nhàng qua bến nước nhà Hân, chở mùa xuân trong từng cánh hoa mỏng manh màu tím nhạt. Cả bốn đứa ngồi thòng chân xuống nước, khuấy động mấy cây lác voi mọc gần bờ làm lũ chuồn chuồn ớt kinh động, tung cánh vọt ra xa. Sơn hỏi:

- Ngày mai Hân có rảnh không? Tụi mình đi chơi nghe.

- Ờ. Để Hân xin phép nội.

Nga hỏi:

-       Hân may xong hàng Tết cho khách chưa?

-       Cũng còn vài bộ. Hân làm kịp mà. Toàn đồ con nít, nên cũng dễ.

Liễu nhìn vào trong:

-       Có ai tìm Hân kìa.

Một phụ nữ còn trẻ mặc quần đen, áo bà ba trắng, tay cầm giỏ đệm bước ra bờ sông, đưa tay vẫy vẫy về phía Hân:

-       Cô Hân lên đây cho tôi gặp chút xíu.

Hân đứng dậy, cười rất tươi:

-       Mời chị vào nhà đã, em lên liền đây.

Người phụ nữ vẫn đứng yên, sốt ruột nhìn Hân và đám bạn vịn tay nhau từ thân cây dừa bước lên bờ cỏ. Hân đến gần:

-       Có chuyện gì vậy chị Tốt?

Chị Tốt lấy trong giỏ ra một xấp vải hoa và một xấp lụa màu hồng nhạt, ngập ngừng:

-       Cô Hân, cô còn nhận hàng may không?

Nga xen vào:

-       Cận Tết rồi, làm sao nó may cho kịp.

Chị Tốt nhìn Hân van lơn:

-       Chẳng dấu gì cô Hân, đến giờ này ba sắp nhỏ mới lãnh được tiền thưởng Tết. Hai xấp vải này cũng là quà tặng. Tui định lên thị xã mua cho con Tí và con Tèo áo quần mặc Tết nhưng giờ có sẵn vải, thôi cứ may cho chúng hai bộ đồ là được… cô giúp tui được không cô Hân?

Hân đỡ xấp vải hoa trên tay chị Tốt, mở bung ra, ướm vào người:

-       Hoa này đẹp thiệt đó. Được rồi, em sẽ may cho hai cô bé.

Chị Tốt lại rụt rè chìa xấp lụa màu hồng ra:

-       Cô Hân à, cô có thể may thêm cho tui cái áo bà ba ăn Tết được không?

Nga nhìn Liễu rồi nhìn Hân:

-       Nè, mày còn phải đi du xuân với tụi này đó nha.

Hân cắn môi, suy nghĩ. Nếu để một ngày đi chơi với bạn, Hân vẫn đủ thời gian giao hàng trước ba mươi, kể cả hai bộ đồ của con chị Tốt. Còn nếu may thêm cái áo bà ba nữa, Hân làm sao giúp nội nấu nướng, lau dọn bàn thờ đón ông bà về? Nhưng ngoài Hân ra, còn ai giúp chị Tốt trong lúc này? Làm lụng cực nhọc cả năm trời, Tết đến ai cũng cần có áo đẹp cho bằng chị bằng em. Hân nỡ từ chối sao! Hân quyết định rất nhanh. Hãy khoan đi chơi đã. Du xuân trước Tết cũng như sau Tết mà thôi, vì mùa xuân đâu chỉ thể hiện trong khoảnh khắc mà còn kéo dài sang giao thừa, qua những ngày Tết cho đến khi cây mai nhà Hân rơi rụng hết những cánh vàng.

Hân nhìn chị Tốt:

-       Em sẽ may cho chị. Chị về đưa hai cô bé sang đây em lấy số đo luôn! – Hân quay sang các bạn – Xin lỗi, ngày mai Hân không thể đi chơi được.

Sơn lên tiếng:

-       Không sao. Khách hàng là thượng đế mà. Chờ đến giao thừa, tụi mình đi hái lộc cũng vui.

Nga và Liễu bảo Hân:

-       Nếu vậy thì ngày mai, tụi tao qua phụ mày đơm nút, làm khuy nghe.

Nắng chiều nhạt dần. Sơn nói trước khi từ giã:

-       Ngày mai Sơn cũng qua chặt mai cho nội, rồi còn giúp nội mang đi biếu bạn bè nữa.

Còn lại một mình Hân trên bến sông. Gió chiều mơn man làn tóc rối, phả vào tâm hồn Hân niềm sảng khoái tràn đầy. Hân cảm thấy mình thật trẻ con. Nếu bà nội không đính chính, chả biết Hân còn giận đám Liễu, Nga, Sơn đến bao giờ. Chúng nó về quê chưa kịp ghé thăm Hân không có nghĩa là chúng coi thường Hân. Chẳng qua là vì Hân sai, Hân ganh tỵ với hoàn cảnh may mắn của các bạn. Chúng nó được học hành, được làm sinh viên, còn Hân… Có sao đâu. Bứt một cọng cỏ vân vê giữa hai ngón tay, Hân nghe lòng thơ thới nhẹ nhàng. Nhìn lên không bằng ai, nhưng nhìn xuống, Hân còn hơn bao nhiêu người. Hân đang sống trong tình yêu thương của bà nội, của bạn bè, Hân lại có một nghề trong tay, có thể sống tự lập được. Hân mới mười chín tuổi, đường học vấn của Hân đâu phải chấm dứt hoàn toàn. Trong tương lai, khi có điều kiện, Hân sẽ tiếp tục học lên nữa. Các bạn đã hứa với Hân rồi, chúng nó sẽ ủng hộ, giúp đỡ Hân hết mình. Hân lại nghĩ đến chị Tốt và hai cô bé Tí, Tèo. Chiều mồng một Tết, thế nào chị cũng dẫn hai đứa sang chúc thọ bà nội như mọi năm. Tưởng tượng đến ba mẹ con xúng xính trong bộ quần áo mới với nụ cười nở thắm trên môi, Hân quên hết cả mệt nhọc những lần ngồi bên máy đến hai, ba giờ khuya. Cuộc đời thật có ý nghĩa khi mình còn cần thiết cho mọi người.

Hoàng hôn. Trời trở lạnh. Nơi bến sông nhà Hân, những ngôi sao mọc sớm thả những đốm lấp lánh trên dòng xuân biếc xanh.