Tự Truyện Osho

Biên dịch : 

Đỗ Tư Nghĩa

PHẦN II:

CHƯƠNG XIII

 
KẺ THÍCH ĐÙA

Hỏi: Ai là “bầu sô” (showman) [1] tốt hơn – trong thuật ngữ siêu hình (metaphical terms), nếu ông thích – ông hay là tổng thống Ronald Reagan?
 

Đáp: Không ai có thể đánh bại tôi ! Tôi là “bầu sô” cừ nhất trong toàn bộ lịch sử nhân loại.
 

Hỏi: Nếu điều này đúng, ông ưa thích loại “sô” (show) nào? Đây là nhà hát, hay rạp xiếc?
 

Đáp: Đây là rạp xiếc của tôi, lễ hội carnival của tôi. Và tôi thích nó vô kể!
 

~~000~~
 

_______________

[1] Từ một cuộc phỏng vấn với Jeff McMulen, 60 phút, Australia.

Showman: ông bầu của các “sô” diễn …


 

Hỏi: Trong một cuộc họp báo, ông đã mô tả “công xã” (commune) của ông như là một gánh xiếc và chính ông là một “bầu sô” lớn, lớn nhất trên thế giới. Có phải là ông đang tự giễu (mocking) chính mình và công xã của mình? Tại sao ông nói như vậy? [2]
 

Đáp: Bạn đang mang quá khứ lại đây. Hãy quên tất cả mọi thứ vớ vẩn đó. Tôi là một “bầu sô” ư ? Và những người của tôi là một gánh xiếc? Tôi phủ nhận nó hoàn toàn.
 

Hỏi: Bây giờ ông sẽ mô tả nó như thế nào?
 

Đáp: Không có gánh xiếc nào ở đây cả. Đây là nơi duy nhất mà một gánh xiếc không đang diễn ra.
 

Hỏi: Và ông là một “vị thầy” (teacher) nghiêm túc?
 

Đáp: Tôi là một ông thầy rất không nghiêm túc! Và tôi đã quên cái cuộc họp báo mà bạn đang nói về! Tôi chỉ đáp ứng lại bạn. Tại sao lại kéo người chết một cách vô ích ra khỏi những nấm mồ của họ? Hãy để cho họ ngủ yên. Bạn đang sống, tôi đang sống, chúng ta có thể có một gặp gỡ (encounter) sống động, của người sống.
 

Và tôi thấy tính tiềm năng trong bạn, đó là lý do tại sao tôi đang nói điều đó. Có lẽ tôi đã không nói điều đó với một người khác. Tôi đã được phỏng vấn mọi buổi chiều tối, trong nhiều tuần, nhưng có lẽ tôi đã không nói điều đó với một nhà báo khác. Tôi không xem bạn chỉ như là một nhà báo, tôi xem bạn như là một kẻ tìm kiếm (chân lý) nhiều hơn. Tôi xem bạn như là một hữu thể người nhiều hơn. Và tôi thấy trái tim bạn đang đập phập phồng với tôi, đồng nhịp với tôi, đó là lý do tại sao tôi đang nói ra điều ấy. Nếu không, tôi có thể tiếp tục trả lời về quá khứ, bất cứ cái gì mà đến với tâm trí tôi, và không có vấn đề nào về nó cả.
 

Tôi yêu những chuyện đùa (joke). Và đùa giỡn trên những người khác thì không tốt lắm, không dễ thương. Do vậy, thỉnh thoảng, tôi đùa giỡn trên chính mình, trên những người của tôi. Nó chỉ là một trò đùa, và những ký giả (nhật báo) ngu xuẩn đó nghĩ rằng nó là một cái gì đó nghiêm túc. Bạn có nghĩ rằng một “bầu sô” sẽ ngồi ở đây trong một sa mạc? Phải chăng đây là nơi dành cho một “bầu sô” ? Nếu đúng vậy, có lẽ tôi đã chọn Hollywood! Nhưng trái lại, tôi đã kéo những người từ Hollywood về đây, và biến họ thành người của tôi.
 

Trong cái sa mạc này, 126 dặm vuông, tôi đang ngồi suốt ngày trong phòng tôi. Tôi chỉ ra ngoài hai lần : vào buổi sáng, để nói chuyện với những sannyasin của tôi, và vào buổi chiều tối, để nói chuyện với một nhà báo. Bạn nghĩ tôi là loại “bầu sô” nào? Một “bầu sô” không làm theo cách đó.
 

Và tôi không có thời gian để làm “bầu sô.” Tôi sẽ nói cho bạn biết cái lề thói hằng ngày (routine) của tôi, và bạn sẽ thấy: Tôi sẽ lấy thời gian ở đâu? Sáu giờ sáng, tôi thức dậy. Thêm vào đó, thị giả (caretaker) của tôi, Vivek, phải đánh thức tôi dậy; nếu không, tôi sẽ không thức dậy. Ai quan tâm đánh thức tôi một lần nữa? Tôi vẫn thức trong nửa thế kỷ, trở đi trở lại, đủ rồi!
 

Nhưng cô ấy đánh thức tôi, cho tôi một tách trà. Chỉ để tôn trọng cô ta, tôi uống trà. Trà của tôi không nhiều, chỉ có nước và lá trà. Không có đường, không có sữa – nếu loại trà đó được phục vụ trên thiên đường, thì tất cả các vị thánh sẽ bắt đầu di chuyển về phía địa ngục. Rồi – tôi vẫn luôn ưa thích nước, ngay từ thuở ấu thơ – trong một tiếng rưỡi vào buổi sáng, tôi ở trong phòng tắm, thưởng thức cái chậu tắm, cái vòi sen; và buổi chiều tối cũng tương tự, lại một tiếng rưỡi.
 

Tắm xong, ngay lập tức tôi phải vào trong xe và di chuyển đến thính đường nơi người của tôi đang chờ. Khi tôi trở về phòng, đã là giờ ăn trưa. Tôi dùng bữa trưa vào lúc 11 giờ và lại đi ngủ, cái việc mà tôi đã làm phần lớn cuộc đời mình. Tôi đã phải bỏ những giờ học khi tôi là một sinh viên – và các ông thầy của tôi cho phép việc đó, bởi vì nếu họ không cho phép, thì tôi thường ngủ trong lớp. Tôi nói, “ Không có cách nào khác… Em phải ngủ hai giờ này.”
 

Vào lúc 2 giờ chiều tôi thức dậy, và tôi lái xe dạo một vòng. Tôi ưa lái xe và chắc chắn tôi có một trong những con đường đẹp nhất, bởi vì nó được các sannyasin của tôi làm riêng cho duy nhất một mình tôi. Không có xe cộ, cho nên tôi không cần bận tâm là tôi đang lái bên phải hay bên trái. Toàn bộ con đường thuộc về tôi. Một giờ ở đó rồi trở về nhà.
 

Một tiếng rưỡi tôi chỉ đơn giản ngồi trong ghế, không làm gì cả, và “để cỏ tự mọc.” Rồi đi tắm.
Sau khi tắm, tôi ăn bữa tối, và sau bữa ăn tối, tôi ở đây để trả lời phỏng vấn của báo giới. Tôi sẽ trở lại phòng mình vào khoảng 9 giờ, hoặc 9.30 đêm. Rồi thư ký của tôi sẽ đến với những lá thư từ khắp thế giới; những mảnh cắt từ báo mới, viết về tôi từ khắp thế giới, bất cứ cái gì mà cô thư ký riêng cảm thấy tôi cần biết – bởi vì tôi không đọc. Tôi đã ngừng đọc bất cứ cái gì – sách, nhật báo, tạp chí, bất cứ cái gì. Những đoạn cắt mà thư ký riêng của tôi mang đến, cô ấy phải đọc; tôi chỉ đơn giản lắng nghe. Khoảng gần 11 giờ đêm, tôi lại đi ngủ. Như vậy, tôi sẽ kiếm đâu ra thời gian để là một “bầu sô” ? Vâng, bạn có thể nhìn vào trang phục của tôi và nghĩ rằng nó trông giống như trang phục của một “bầu sô.” Không phải vậy, đó là tình yêu thương của những người của tôi. Tôi đang “chưng diện” (dressing) là vì họ. Họ làm ra những trang phục đẹp, họ ưa thích làm chúng cho tôi; tôi không thể từ chối họ. Và tôi định “chưng diện” cho ai nhìn? Tôi không bao giờ ra khỏi nơi này.
 

Bạn thấy cái đồng hồ của tôi chứ ? Tôi có hằng trăm cái. Những người của tôi là những người thực sự thông minh – không có vị đạo sư nào trong toàn bộ lịch sử có thể có được một nhóm người thông minh như thế. Này nhé, cái đồng hồ này được làm bởi những sannyasin của tôi. Nó đã đánh bại Piaget – và nó thực sự được làm bằng đá, không phải kim cương.

Hỏi: Bằng đá ư?
 

Đáp: Đúng là đá, không phải kim cương. Cho nên đừng mang ý tưởng rằng, nó là một cái đồng hồ giả. Đá thực thì cũng thực như là kim cương thực, không có chuyện nó là đồ giả. Tôi vừa nghe trên TV rằng, một nhà báo ngu xuẩn bảo rằng tôi đã và đang dùng những chiếc đồng hồ giả. Tôi không thể hiểu: những hòn đá thực thụ như thế, mà bạn gọi nó là đồng hồ giả ư ? Nó chỉ giờ đúng một cách hoàn toàn chính xác; trong một năm, nó sẽ chậm chỉ một giây, và đó là mức tốt nhất mà bất cứ đồng hồ nào có thể làm được. Nó đẹp như bất cứ viên kim cương nào. Cái đồng hồ tương tự từ Piaget có giá nửa triệu Mỹ kim, chỉ vì cái ý tưởng ngu xuẩn rằng kim cương thì có giá trị nào đó. Cái đồng hồ này không tốn đồng xu nào cả, nhưng tôi sẽ không bán nó thậm chí với giá 10 triệu Mỹ kim, bởi vì nó là vô giá. Nó được làm với tình yêu quá lớn, đến nỗi nó không phải là một vật có thể bán. Tình yêu không thể bán được.
 

Nhưng tôi định phô trương cái đồng hồ cho ai? Những người của tôi biết những trang phục của tôi, những người của tôi biết những cái đồng hồ của tôi, những người của tôi biết tôi. Tôi không giao thiệp (mix) với bất cứ ai khác, tôi không đi nơi nào khác. Đối với riêng tôi, thì thế chiến thứ ba đã xảy ra, và chỉ có nơi này mới được cứu thoát. Không có nơi nào khác để đi.
 

Tôi chỉ đang đùa thôi. Và những người của tôi đang làm việc chăm chỉ, 12 – 14 tiếng một ngày, chuyển hoá một sa mạc thành ra một ốc đảo (oasis) – bạn có nghĩ rằng những con người này tạo thành một gánh xiếc hay không? Bạn sẽ không tìm thấy bất cứ nơi đâu trên thế giới những con người cần cù như thế – và họ không đang được trả lương, bởi vì chúng tôi không tin tiền bạc cần được dùng bên trong công xã, trong bất cứ cách nào. Không có nhu cầu nào cả. Chúng tôi thỏa mãn nhu cầu của chúng tôi, thực phẩm, y phục, mọi thứ, cho nên không ai cần tiền bạc. Bất cứ cái gì anh ta cần, anh ta có thể có. Những người này đang làm việc hết sức chăm chỉ, và vì mục đích gì? Để chiêu đãi cho một ai đó ư? Những người này là những con người sáng tạo. Họ yêu mến tôi và bây giờ họ muốn biến cái “thị kiến” (vision) của tôi thành hiện thực.

~~000~~

 

______________________

[2] Từ một cuộc phỏng vấn với William Sheer, Pers Unie, The Hague, Netherlands.

 

Tôi phải kể những câu chuyện đùa bởi vì, tôi e rằng, tất cả các bạn đều là những người tôn giáo. Bạn có khuynh hướng ưa nghiêm túc. Tôi phải cù vào bạn để đôi khi bạn quên đi tính tôn giáo của bạn, bạn quên đi tất cả những triết gia của bạn, những lý thuyết, hệ thống của bạn, và bạn rơi xuống mặt đất. Tôi phải đem bạn trở lại mặt đất, lần này rồi lần khác; nếu không, bạn sẽ có khuynh hướng trở nên ngày càng nghiêm túc. Và tính “nghiêm túc” là một sự tăng trưởng có tính ung thư.
 

Bây giờ, ngay cả y học cũng nói rằng, tiếng cười là một trong những phương thuốc có tác dụng sâu xa nhất mà thiên nhiên đã cung cấp cho con người. Khi bạn bệnh, nếu bạn có thể cười, thì bạn sẽ bình phục sớm hơn. Nếu bạn không cười được, thì cho dù bạn khỏe mạnh, chẳng sớm thì muộn bạn sẽ đánh mất sức khỏe của mình và đổ bệnh.
 

Tiếng cười mang năng lượng nào đó từ cội nguồn nội tại của bạn lên bề mặt. Năng lượng bắt đầu tuôn chảy, nó theo sau tiếng cười như một cái bóng. Bạn đã quan sát điều đó chưa? Khi bạn thực sự cười, thì trong những khoảnh khắc ít ỏi đó, bạn ở trong một trạng thái thiền sâu. Sự suy nghĩ ngừng lại. Thật không thể cười và suy nghĩ cùng một lúc. Chúng hoàn toàn đối nghịch nhau: hoặc là bạn cười, hoặc là bạn suy nghĩ. Nếu bạn thực sự cười, thì sự suy nghĩ ngừng lại. Nếu bạn đang suy nghĩ, thì tiếng cười chỉ “vậy vậy”, tụt lại (lagging) phía sau. Nó sẽ là một tiếng cười tàn tật.
 

Khi bạn thực sự cười, bỗng nhiên tâm trí biến mất. Toàn bộ “giáo học pháp” (methodology) của Zen là làm thế nào để đi vào “vô - trí” (no – mind) – tiếng cười là một trong những cánh cửa đẹp dẫn tới đó.
 

Theo như tôi biết, khiêu vũ và tiếng cười là những cánh cửa tốt nhất, tự nhiên nhất, dễ dàng nhất – có thể tiếp cận được. Nếu bạn thực sự nhảy múa, sự suy nghĩ ngừng lại. Bạn cứ đi, đi mãi, xoay vòng và xoay vòng, và bạn trở nên một “xoáy nước” (whirlpool) – mọi ranh giới, mọi phân chia biến mất. Bạn thậm chí không biết nơi nào cơ thể bạn kết thúc, và nơi nào sự hiện hữu bắt đầu. Và bạn chảy tan vào sự hiện hữu và sự hiện hữu chảy tan vào trong bạn; có một sự “gối lên nhau” (overlapping) của những ranh giới. Và nếu bạn đang thực sự nhảy múa – không “quản lý” nó mà cho phép nó “quản lý” bạn, cho phép nó chiếm hữu bạn – nếu bạn bị chiếm hữu bởi sự nhảy múa, thì sự suy nghĩ ngừng lại.
 

Cái tương tự xảy ra với tiếng cười. Nếu bạn bị chiếm hữu bởi tiếng cười, sự suy nghĩ ngừng lại. Và nếu bạn biết một ít khoảnh khắc của “vô trí”, những thoáng nhìn đó sẽ hứa hẹn bạn thêm nhiều phần thưởng (mà) sắp đến. Bạn chỉ phải trở nên ngày càng thấm nhập vào phẩm chất của “vô trí”. Càng ngày sự suy nghĩ càng phải được vứt bỏ.
 

Tiếng cười có thể là một dẫn nhập đẹp đẽ vào một trạng thái “không suy nghĩ” (nonthinking).
 

Và tôi phải kể những câu chuyện đùa, bởi vì những điều mà tôi đang nói thì quá tinh tế, quá sâu xa, đến mức nếu tôi chỉ đơn thuần tiếp tục nói với bạn những điều này, thì bạn sẽ thiếp ngủ và bạn sẽ không có khả năng lắng nghe hay hiểu. Bạn sẽ cứ vẫn (remain) hầu như điếc.
 

Cái chân lý mà tôi nói với bạn càng sâu xa, thì lời nói đùa mà tôi chọn cho nó càng “tồi tệ” (worse) . Cái chân lý mà tôi đang cố trình bày càng cao, thì tôi phải tìm kiếm một chuyện đùa càng thấp. Đó là lý do tại sao ngay cả những chuyện đùa “bẩn thỉu” (dirty) [3] … tôi cũng không bận tâm. Ngay cả một chuyện đùa bẩn thỉu cũng có thể hữu ích – càng như thế, bởi vì nó có thể gây cho bạn sốc tới gốc rễ, tới gan ruột. Và đó là toàn bộ cái “chiến lược” của tôi! Nó giúp bạn – lặp đi lặp lại – đến với sự tỉnh táo của bạn. Khi tôi thấy bạn tỉnh táo, tôi lại tiếp tục kể với bạn những cái mà tôi muốn kể với bạn. Khi tôi lại thấy bạn đang trượt vào giấc ngủ của bạn, tôi lại phải đưa vào một câu chuyện đùa.
 

Nếu bạn thực sự lắng nghe với sự tỉnh táo, thì sẽ không cần – tôi có thể nói ra chân lý một cách trực tiếp. Nhưng thật khó. Bạn bắt đầu ngáp … và cười thì tốt hơn là ngáp.


 

~~000~~

___________________

[3] Phải chăng, việc kể những “chuyện đùa bẩn thỉu” này, là một trong những nguyên nhân tạo cho người ta cảm giác rằng Osho không “thuần khiết” ? Nếu tôi không lầm, thì Osho vẫn thường khiêu vũ với những nữ “đệ tử” của ông. Có lẽ, một tâm trí “công thức” sẽ khó lòng “hiểu” được ông!