QUÁN VĂN

 

Elena Pucillo Truong

Trên chuyến tàu về quê ăn Tết

(Nguyên tác : il mio ritorno in paese )
Bản dịch của Trương Văn Dân

 



          Mệt mỏi! Chiếc xe lửa liên tục dằn xóc tạo nên những va đập trên lưng làm toàn thân tôi ê ẩm. Có lúc cơn mệt nhọc đă làm tôi thiếp đi trong một giấc ngủ ngắn, rồi giật ḿnh thức giấc v́ cái đầu lắc lư, đập lên thành toa, đau điếng.

Nhưng không phải cơn mệt mỏi hay sự thiếu tiện nghi đang làm tôi khó chịu mà chính là cảnh hành khách bị nhồi nhét trên toa. Nhiều người bị chèn ép, nửa nằm nửa ngồi giữa những hành lư ngổn ngang: vali, giỏ xách, thùng giấy được bó, cột sơ sài; Ngoài tiếng ồn c̣n có thêm tiếng khóc inh ỏi của các bé. Đó đây lốn nhốn những thân h́nh lèn sát vào nhau để chống lạnh hay để làm giảm sự cứng rắn của những thanh gỗ ghép làm lưng dựa và ghế ngồi.

Bao nhiêu nhọc nhằn mà hành khách phải trải để có được vài ngày vui Tết với những người thân! Nhiều người trong số họ đă phải làm việc tất bật suốt một năm dài, chắt chiu để có thể dành dụm được ít tiền trang trải cho chiếc vé về quê ăn Tết; Mà mua được một chiếc vé trong những ngày cuối năm là có thể tự xem ḿnh may mắn, là đạt đến đích sau những vật vă, lăn lộn giữa muôn vàn khó khăn, chen lấn.

Niềm hạnh phúc ấy thật nhỏ nhoi, dù đổi lại là một chỗ ngồi chẳng mấy tiện nghi. Nhưng chắc chắn có người vẫn đang nghĩ là dù có phải bó gối ngồi nép ḿnh trong suốt chuyến đi trên băng gỗ cũng vẫn hơn là phải ép xác trên những chuyến xe đ̣ nguy hiểm, nhồi nhét người lẫn đồ vật, có khi có cả gà vịt, xe máy dưới ánh nắng gay gắt ban ngày và cái lạnh buốt giữa đêm khuya.

Và, trong những ngày này, dù chọn bất kỳ phương tiện nào, giá vé cũng có thể tăng gấp hai, gấp ba... những ngày thường! Thế nhưng các hành khách cũng đành phải chấp nhận v́ trong những t́nh huống dù xấu đến đâu con người vẫn phải bám vào một lư do ǵ đó để tự cho là ḿnh may mắn.

Đây là tất cả những ư nghĩ đă chồng chất lên nhau trong đầu tôi giữa những cơn ngủ gật. Tôi đă may mắn lắm mới có được một chỗ ngồi trên toa tàu này, ngay lúc cảm thấy ḿnh tuyệt vọng và sắp sửa từ bỏ ư định về quê ăn Tết. Tôi không muốn nhớ đến những tằn tiện của ḿnh để có thể góp nhặt được số tiền, bước đến quầy mua chiếc vé ước ao... rồi bẽn lẽn biết vẫn chưa đủ v́ những ngày cận Tết giá vé đă tăng! Hoàn toàn tuyệt vọng! Phải làm ǵ bây giờ? Làm sao tôi có thể t́m được số tiền c̣n thiếu trong ngần ấy thời gian?

- “Chiều tôi sẽ quay lại!”

Tôi nói thế nhưng không tin là ḿnh có thể quay lại! Rồi, như một phép lạ, cuộc gặp t́nh cờ với một người bạn cũ... và đây là những tờ bạc c̣n thiếu để có thể mua được tấm vé tàu mơ ước.

Đă 3 năm rồi tôi không thể về quê và nhiều lúc tôi cảm thấy ḿnh có tội v́ không gặp mẹ trong suốt quăng thời gian ấy. Mỗi lần nói chuyện với bà qua điện thoại tôi thường cố ḱm ḷng không khóc để bà khỏi nhận ra là trong ḷng tôi đang đau đớn xiết bao. Chẳng những không khóc tôi c̣n cố vui cười nhiều hơn b́nh thường, khen ngợi và chia sẻ về những ǵ bà kể, dù trong đầu tôi lúc nào cũng chất đầy lo lắng về một tương lai vô định. Qua đường dây điện thoại, nghe giọng nói của mẹ tôi thường h́nh dung đến đôi mắt trũng sâu của bà, người mẹ chất phát và đơn giản, nhớ đến đôi bàn tay xương xẩu và sần sùi, mỗi ngày mỗi khô khốc từ mưa nắng sau nhiều năm phơi người trên đồng ruộng.

Mẹ tôi thường lạnh lùng và nghiêm khắc nhưng đôi lúc mẹ cũng hết sức ngọt ngào. Cách đây vài tuần, trước khi tôi bước lên toa tàu này, mẹ có gửi cho tôi một bức thư, mà giờ tôi vẫn c̣n mang theo bên ḿnh. Nó như một ḥn than đỏ và nóng bỏng đang âm ỉ trong túi áo của tôi, những lời bà viết giờ tôi đă thuộc ḷng, như thể đó là những dấu ấn bằng lửa in hằn lên tâm trí.

“ Con yêu thương! có bao điều mẹ muốn nói với con, v́ mẹ hiểu là trong ḷng con đang chất chứa rất nhiều nỗi đau... Điều làm mẹ đau ḷng nhất là mẹ không thể làm ǵ được cho con, bởi mẹ ở quá xa và một bà già quê dốt nát như mẹ th́ đâu biết có ǵ về những chuyện trong một thành phố lớn; Thế giới ấy quá xa lạ với trí óc của mẹ... Từ lúc sinh con ra mẹ chẳng cho con được ǵ... mẹ không biết là ḿnh c̣n thời gian để có thể cùng đón một cái Tết nữa bên nhau... Nhưng dù sao mẹ cũng cảm ơn con đă hiện diện ở cuộc đời này”

Phải chi đó là một bức thư nguyền rủa và oán trách v́ tôi không thường xuyên gọi về thăm mẹ... rồi ư tưởng là sẽ không c̣n thời gian để cùng mẹ đón ông bà trong những ngày đầu năm làm ḷng tôi tơi bời và đau khổ. Bức thư ấy, đọc đi đọc lại nhiều lần rồi bỏ vào túi áo, thực t́nh là tôi không hề chờ đợi. Và chính v́ bức thư đó mà lần này tôi đă cố gắng hết sức để có thể về thăm nhà.

Tôi nghĩ đến tất cả những điều này trong lúc chiếc xe lửa vẫn tiếp tục lao tới. Trong đêm những tiếng ồn trong toa như bị làm nhỏ lại, bị che lấp bởi tiếng bánh xe nghiến trên đường sắt. Tuy nhiên cuộc hành tŕnh cũng có nhiều lần dừng lại, rất lâu, trong bóng tối, để xe lửa có thể tránh những chuyến tàu ưu tiên. Nơi chờ đợi là những băi đậu có đường ray phụ, nằm giữa vùng quê hay núi rừng hoang vắng. Thỉnh thoảng tôi có nghe tiếng khóc của một vài em bé, tiếng hát ru con của các bà mẹ, vài tiếng nói th́ thầm hay tiếng ngáy của vài người khách. Những khoảng không gian ban ngày bỏ trống như lối đi chính giữa, giờ đây đă được lấp đầy bởi những thân người nằm la liệt, họ xem nơi đây là một chỗ ngủ khá tiện lợi, chỉ cần trải lên sàn một vài tờ báo. Ở phía xa hơn tôi c̣n nh́n thấy mấy anh bộ đội, đang ngồi chơi bài với mấy chàng sinh viên, thỉnh thoảng cười lên vui vẻ. Các anh mặc áo thun ba lỗ màu xanh, chiếc áo đồng phục đă được cởi ra và gấp cẩn thận với chiếc mũ lưỡi trai, đặt trên giá hành lư để khỏi bị nhàu nḥ trong cuộc hành tŕnh.

Trước mặt tôi có một cô gái đang nghiêng ḿnh, ngồi áp đầu vào ngực bạn trai bên cạnh. Cô ta đang ngủ, c̣n anh bạn th́ đang ôm cô vào ḷng dù thế ngồi không mấy thuận tiện cho lắm. Thỉnh thoảng anh cúi xuống nh́n cô gái hay kéo lọn tóc dài của cô đang rớt xuống phủ mặt. Cảnh âu yếm đó thật dễ thương, và ḷng tôi bất chợt dấy lên một chút ganh tị. Trong một thoáng tôi ước muốn là ḿnh cũng được yêu thương và che chở... muốn đổi cuộc đời tôi với cuộc đời cô ấy... nhưng giật ḿnh v́ ư nghĩ ích kỷ này thật bất công cho cô gái, có thể tôi sẽ có một cuộc đời tốt đẹp hơn... nhưng tội nghiệp, cô ta sẽ mang lấy tất cả những bất hạnh của đời tôi!

Tôi nhắm mắt cố ru ḿnh vào giấc ngủ cùng với ước mơ là khi mở mắt sẽ bất ngờ nh́n thấy ḿnh ở một nơi khác, trong một thế giới khác, xa thật xa với tất cả những điều đang làm tôi lo nghĩ và khổ đau.

Bao nhiêu lần rồi, mẹ ơi, con vẫn chưa dám kể cho mẹ biết! Con cũng chưa dám kể với mẹ là con đă làm như thế nào để có thể trở về nhà đón tết cùng mẹ. Bao nhiêu đêm rồi, con về nhà rất trễ sau khi làm hàng ngh́n công việc, bao nhiêu cánh cửa đă dập trước mắt con, từ những người chỉ cần búng ngón tay là có thể giúp được con. Có một thời gian con t́m được một việc làm mà con tưởng là đă giải quyết được vấn đề của ḿnh. Buổi sáng con có thể đến trường đại học c̣n buổi chiều và buổi tối phục vụ trong một nhà hàng. Tất cả trôi qua b́nh yên cho đến một hôm, một thực khách, sau một chầu say xỉn, đă giở tṛ bông lơn rồi sàm sỡ, sờ soạn lên người con.

Bằng tất cả sự b́nh tĩnh và dịu dàng con đă yêu cầu ông ta không nên làm thế nhưng chỉ làm ông ta giận dữ thêm lên. Con không biết điều ǵ đă đến trong đầu ông ta, mà, như trong một cơn điên, ông hất đổ nồi lẫu đang sôi vào người con. Cho đến lúc này con vẫn c̣n nghe tiếng thét của ḿnh và tiếng c̣i hụ của chiếc xe mang con đi cấp cứu. Và sau đó, khi trở về nhà, con tháo gỡ tất cả các gương soi và phủ kín các cửa kính trong cái ổ chuột gọi là “nhà” của con. Con không có đủ can đảm để nh́n khuôn mặt ḿnh bị biến dạng, cái đầu không tóc và một cánh tay bị bong da. Sau đó, chừng gần một năm dài tóc mới mọc lại và một chiếc thẹo xấu xí nằm trên khuôn mặt để nhắc con nhớ đến câu chuyện đau ḷng đă xảy ra...

Về sau con đă t́m mọi cách để che dấu cái thẹo kinh khủng ấy với những lọn tóc uốn quăn và phủ xuống mặt. Con thường chọn chỗ ngồi bên góc, cạnh cửa sổ để không ai nh́n thấy. Tuy vậy, thỉnh thoảng con vẫn nh́n thấy bóng ḿnh hiện trên mặt kính rồi phải giật ḿnh cố nghĩ là ḿnh đang nh́n một ai khác. Một cái “tôi” của con thuộc về quá khứ mà con phải mang theo.

Có một quăng thời gian con gần như không đủ can đảm bước ra khỏi nhà. Nhưng dần dà tóc cũng mọc lại, và con đă có thể đi dạo mà không sợ bị người ta nh́n thấy. Rồi về sau con t́m được một việc làm khác vào buổi sáng sớm hay buổi chiều tàn, những công việc không cần ngoại h́nh xinh đẹp : quét dọn và lau chùi trong các văn pḥng. Bằng cách ấy con đă có thể dành dụm tiền để trang trải cho chuyến về quê và đáp ứng lời kêu gọi của mẹ.

Một cú giật mạnh và chiếc xe lửa bắt đầu chạy lại sau nhiều lần ngừng tương tự. Tôi mở mắt và nh́n thấy ánh nh́n của một trong mấy chàng sinh viên lúc năy chơi bài với các anh bộ đội. Trước đó tôi cũng đă nhận biết sự chú ư của anh ta, nhất là lúc tôi giả bộ ngủ. Thấy tôi đang ngủ nên có lẽ anh ta mạnh dạn hơn và tôi đă cảm nhận đôi mắt của anh ngừng lại khá lâu trên người ... chỉ vài phút và khi tôi bất thần mở mắt làm anh giật ḿnh quay nh́n về hướng khác.

Tôi có thể ngay lập tức tháo gỡ cho anh ta những ảo ảnh bằng cách ch́a ra khuôn mặt có chiếc thẹo của ḿnh. Chắc chắn đó sẽ là một cú schock cho anh!!

Nhưng có quan trọng ǵ đâu!...Tôi cứ để anh ta tự do nh́n ngắm và cũng không muốn phá huỷ cái cảm xúc về một câu chuyện đẹp đang h́nh thành trong trí tưởng của anh. Và làm thế khác nào tôi cũng từ bỏ cho ḿnh một niềm hạnh phúc trong một cuộc đời khác.

Trời bắt đầu sáng, b́nh minh đang lên, và toa tàu cũng bắt đầu sinh động. Có tiếng điện thoại reo, tiếng nói chuyện th́ thầm trộn lẫn với tiếng khóc của trẻ con... Một vài người khó nhoc, vừa vịn vừa đi, tránh các thân thể nằm trên lối đi để t́m đường ra toilet.

Có lẽ cũng là lúc tôi phải duỗi chân một chút và đi rửa mặt. Anh chàng sinh viên hay e thẹn lúc này đang c̣n ngủ và trời cũng chưa sáng lắm để anh ta có thể nh́n thấy vết sẹo trên mặt tôi.

Vượt qua bao chướng ngại, tôi đi cẩn thận và cố gắng tránh không dẫm phải ai trên đường đi.

Khi quay lại, tôi đi theo lối cũ nhưng lần này dễ hơn v́ đă có vài người thức dậy, lên ngồi trên băng, đỡ em bé đang nằm trên ghế hay xích ra ngồi ở trong góc. Một vài người mở hành lư, t́m vật ǵ trong túi xách hay trong các thùng, gói đặt dưới ghế rồi lôi ra một chai nước hay vài thứ đồ ăn...

Có lẽ chỉ vài phút nữa sẽ có người đẩy xe đi bán cà phê và các thức điểm tâm. Ừ, một tách cà phê nóng lúc này có thể giúp tôi sưởi ấm bên ngoài lẫn bên trong. Bao nhiêu lâu rồi tôi không hề biết thế nào là t́nh yêu, niềm vui hay t́nh cảm... Trong tất cả mọi thứ tôi làm không có t́nh yêu và trong cuộc đời tôi chưa bao giờ có niềm vui và cũng chẳng hy vọng là sẽ có trong tương lai.

Mà đủ rồi! Chỉ c̣n vài giờ nữa là tôi sẽ đến nơi. Hai bạn trẻ ngồi trước mặt tôi bây giờ cũng đă thức, cô gái đang soi guơng để chải lại mái tóc trong khi anh bạn đùa giỡn, lấy tay kéo những lọn tóc vừa được chải và bó vào một cái đuôi dài. Có lẽ họ chỉ trẻ hơn tôi chừng vài tuổi mà trông họ hồn nhiên như trẻ thơ trong khi tôi lụ khụ như một mụ già.

Anh chàng sinh viên lúc này cũng đă thức giấc. Anh mở mắt nh́n tôi giống như một em bé vừa thức dậy trong đêm Giáng Sinh và nh́n thấy những món quà của ông già Noel mang lại. Rất tiếc là tôi không thể nói với anh là ḿnh rất muốn được là một món quà cho anh, lời hứa về một tương lai b́nh an và tươi sáng.

Thế nhưng tôi cũng dịu dàng nh́n lại anh và mỉm cười, như thể cám ơn anh về phút giây lăng mạn và đầy những ảo ảnh mơ mộng này.

Cuối cùng rồi chiếc xe bán cà phê cũng đến. Tôi gần như không nhận biết v́ lúc đó cũng đang ngủ gà ngủ gật. Tôi lục túi xách chuẩn bị ít tiền để khỏi mất thời gian khi chiếc xe đẩy đến gần.

Cô gái bán hàng bước đến, nhưng tôi chưa kịp gọi th́ cô ta đă mang đến cho tôi ly cà phê bốc khói và trong lúc tôi đưa tiền th́ cô mỉm cười nh́n tôi rồi chỉ tay về phía chàng sinh viên:

- Đă thanh toán rồi! Anh ta mời chị cà phê. Chúc chị vui vẻ!

Tôi gật đầu cảm ơn. Có lẽ anh ta không đến nỗi nhút nhát như tôi tưởng. Nhưng bây giờ chỉ c̣n ít phút nữa thôi và tôi cần phải chấm dứt cái tṛ chơi trốn t́m này trước khi nó trở thành khó xử. Và có lẽ anh chàng sinh viên kia cũng đă hiểu rằng tôi chưa “ngă” nên, hơi thất vọng, anh ta cũng bắt đầu thu xếp hành lư.

Mấy anh bộ đội lúc này cũng đă mặc đồng phục, họ đang vuốt tóc vừa thấm nước khi rửa mặt ngoài bồn và đang ngắm ḿnh vào tấm kính trên thành xe lửa để sửa chiếc mũ. Tôi cũng nh́n ra ngoài, những cánh đồng thẳng tắp, xóm làng và những mái nhà tranh, cảnh thôn quê với những con đường nhỏ có đàn vịt đang lạch bạch ra ao. Lúc c̣n ở thành phố, tưởng nhớ về màu sắc ở thôn quê, đến những màu xanh lá mạ và màu vàng của mùa lúa chín thường làm ḷng tôi dịu lại. Rồi tôi nghĩ đến màu nước lấp lánh trên những ḍng sông, đến những đồng ruộng trâu cày trước mùa gieo mạ rồi nhớ đến những phụ nữ chân lấm tay bùn suốt ngày phơi ḿnh trên đồng ruộng... rồi tôi c̣n nhớ đến những cánh c̣ trắng bay lượn trên bầu trời xanh lơ trước khi đáp xuống... hay những đám lúa bị gió làm cúi rạp ḿnh trông như biển xanh đang gợn sóng... ôi, thân thiết biết bao bầu trời của tuổi thơ, nó hằn lên tâm trí tôi càng thêm sâu đậm từ ngày tôi phải rời xa để sống trong thành phố.
Và chính v́ những h́nh ảnh thân thiết này mà tôi phải về quê, để t́m lại cảm xúc ngày nào, như có thể uống cạn nó để có thể tiếp tục đi tới.Tôi muốn t́m lại vài phút giây hạnh phúc, b́nh an và được ngă vào ṿng tay của mẹ thêm một lần nữa. Tôi h́nh dung đến phút giây cảm động này trong khi chiếc xe lửa đang bắt đầu vào sân ga và chợt mỉm cười khi thấy chàng sinh viên đang tiến đến gần, lúc này dường như anh không c̣n vẻ nhút nhát mà có lẽ đang chuẩn bị tấn công.

- Tôi có thể mang giùm chiếc vali cho cô không? Anh hơi ngập ngừng nói với tôi.

Đột nhiên tôi cảm thấy ḿnh thật lạ và dường như chiếc thẹo trên mặt tôi cũng vừa biến mất, có ǵ quan trọng đâu... nó chỉ hiện diện trong hồn tôi ... nhưng trong thế giới này c̣n có nhiều chuyện trầm trọng hơn nhiều, c̣n tôi th́ chỉ muốn có được một tẹo hạnh phúc. Tôi chuyển chiếc vali cho anh, hai bàn tay chúng tôi chỉ t́nh cờ chạm nhau mà tác dụng như một sự chạm điện. Tôi ngước mắt nh́n anh và thấy anh cũng đang nh́n lại tôi. Và dường như anh không có vẻ giật ḿnh:

- Đừng bận tâm! Với tôi, cô vẫn c̣n đẹp lắm!!!

Sài G̣n 2-2011

Elena Pucillo Truong

(Nguồn : Tập san Quán Văn, số Xuân Qúy Tỵ
Tháng 2-2013)


 

Trang Trương Văn Dân

art2all.net