Đặng Lệ Khánh
Quê Nhà, C̣n Đó Hay Không?
Gởi Người T́nh Tuvalu
Nơi ta sinh ra nước xanh như ngọc
Có những khóm dừa nghiêng bóng thầm th́
Cát trắng thi nhau mời Em đến học
Viết măi tên Anh trên mỗi bước đi
Có cánh hải âu soăi dài trên đá
Có nắng rất vàng trên tóc buông lơi
Có Em ngồi đây ngắm mây đón gió
Lồng lộng hồn Anh thơm muối biển khơi
T́nh yêu nồng nàn đâu cần tiếng nói
Sóng vỗ xô bờ lời nguyện muôn niên
Dă tràng ngàn năm sẽ hoài xe cát
Và Anh và Em sẽ tát biển êm
Sẽ có một ngày cát thôi chờ đón
Nước biển dâng dầy khuất lấp quê hương
Nơi Em đang ngồi sóng hờ hững gợn
Hải âu bay dài cất tiếng thê lương
Đặng Lệ Khánh

Bạn đang hỏi Tuvalu là cái
quái ǵ vậy mà K bày đặt làm thơ ư? Bạn muốn biết th́ cứ mở computer và
vào site này để xem nhé:
http://www.thesinkingoftuvalu.com/
Bạn đă đọc chưa? Cái quốc gia bé tí mười dặm vuông với khoảng mười ngàn
người dân ấy có thể sẽ biến mất tăm trên bản đồ thế giới trong ṿng năm
mươi năm nữa thôi. Nơi cao nhất của nó bây giờ là 15 feet trên mực biển
và nơi thấp là bốn feet. K không biết người ta đo theo kiểu nào chứ với
mười lăm feet cao th́ một cơn sóng lớn cũng đủ ngập rồi. Nhưng dân ở đấy
văn minh lắm đấy, không thiếu truyền h́nh và vi tính. Có người đă xin tị
nạn nước biển ở Úc và Tân Tây Lan, những nước lân cận lớn rộng, không sợ
bị nước biển xâm lăng như ở quê nhà.
Năm mươi năm nữa, con số người ra biển vọng cố hương
sẽ tăng thêm khoảng mười ngàn, hợp với hàng triệu người tha phương trên
khắp thế giới, đứng nơi này mà ṿi vọi trông nơi kia, tâm hồn vượt núi,
vượt sông, vượt biển mà vọng cố hương. Người Cuban đứng trên đất Florida
Bay nh́n qua eo biển mà thương người ở lại, người Việt đứng ở Cali mà
vọng qua Thái B́nh Dương, nhớ cuộc vượt biên. Người Nga, người Đông Âu
chắc chỉ chờ mùa đông tuyết rơi rơi mà nhớ đậm nhớ đà những hội hè gia
đ́nh đầm ấm.
Các nhà văn lưu vong có người sau khi đi khắp vùng trời thế giới xin
quay về sống nơi quê nhà dù phải đành gác bút, có người nhất định chôn
nắm xương tàn nơi đất khách như một quê hương thứ hai, thà nh́n đất đai
mây nước người từ ḷng đất hơn là được chôn tại quê nhà mà vẫn thấy cô
đơn.
Mất nước v́ nước biển như Tuvalu mới thật là mất nước. Có ai hô hào được
người dân đứng lên cùng nắm tay nhau mà tấn công hà bá long vương được.
Có ai lưu vong, đi góp công, góp của, góp nhân lực để về giúp dân chống
lại mực nước đang dâng được. Sự chống chỏi lại một tương lai tối mù thê
thảm là sự chống chỏi tuyệt vọng ngay từ lúc sơ khai, nguyên thuỷ. Sống
bây giờ là sống trên một đất nước đang đi vào cơi chết. Vài chục năm sau
nữa, khi con cái khai lư lịch chánh quán của ḿnh, t́m trên bản đồ chỉ
thấy một vùng nước xanh lơ, loáng thoáng dưới đáy đầy rong, một lớp đá
vẫn c̣n ngữa mặt nh́n trời xanh t́m bóng dáng những chú hải âu một thời
nhởn nhơ bay lượn , ḷng sẽ tự hỏi : Tuvalu, tên hay nhỉ, nhưng nó là
ǵ, nằm ở nơi nào.
K lại lan man tự hỏi, con cái đời nay ở Huế, có thể có người nào t́nh cờ
một hôm đào xới sau vườn hương hoả để đặt xuống một cây ngọc lan chẳng
hạn, bỗng đào lên một di vật của Chiêm quốc. Người ấy có bâng khuâng,
xót xa mà nh́n vào quá khứ để đau hận mà t́m xem Chiêm Quốc nằm ở nơi
nào. Những người Chiêm mới thật là kẻ vong quốc ngay trên đất nước ḿnh.
Mỗi khi đứng giữa những hoang tàn của thành quách một thời hưng thịnh,
họ chắc đau ḷng vô cùng tận.
Năm kia khi K về Việt Nam, K đi Tháp Chàm ở Nha Trang, Phan Rang, Mỹ Sơn.
Đứng trên Tháp ở Nha Trang và Phan Rang, K buồn buồn thôi mà không thấy
thê thảm như khi đi Mỹ Sơn. Có lẽ nhờ những nơi ấy nằm trên cao nh́n
xuống thành phố, c̣n giữ nét uy nghi ngạo nghễ của một dân tộc dù đă
khuất nhưng vẫn có những trang sử oai hùng. C̣n Mỹ Sơn th́ khác hẳn. Nằm
khuất lấp giữa rừng núi hoang vu, tiêu điều u ẩn, suối nước chảy lặng lẽ
vờn quanh, cỏ hoang bơ phờ theo gió hiu hiu lành lạnh giữa trời chiều
trở qua sắc tím. Những ngọn tháp rêu phong, đổ nát, tường loang lỗ, cột
xiêu nằm la liệt. Trên mỗi cột to cả hai người ôm, chữ nghĩa một thời
vẫn c̣n in dấu như những lá bùa vĩ đại bảo vệ chứng tích người xưa. Đă
biết bao nhiêu nhà khảo cổ t́m về đây, mong đọc được những hàng chữ khắc
đều tắp, bí mật ấy mà bó tay.
Ngồi trên cột đá, tay mân mê những hàng chữ thảo, tưởng như oan hồn một
thời c̣n quanh quẩn đâu đây, hàng đêm khóc đ̣i nước cũ. Dưới chân ḿnh
là đám cỏ mắc cỡ, chạm chân nhè nhẹ cho chúng khép mắt, nằm yên ngủ b́nh
an. Huyền Trân có vô t́nh góp một bàn tay diệt một giống ṇi không nhỉ.
Với ta, Công Chúa là một anh thư. Với người, Công Chúa chắc là kẻ phản
bội. Mọi khen chê đều tuỳ theo người phán xét đang đứng ở biên giới nào.
Và v́ thế, lúc nào cũng chỉ là tương đối.
Người Chiêm sống trên đất nước tuy đă mất tên nhưng nắm đất rất hiện
thực vẫn c̣n nằm đó. Từ xưa, đất vẫn là đất, họ tên do người đặt ra, đất
nào cần biết tới. Đất chỉ cần biết đất đang ở cùng ai, đang ôm ấp nắm
xương nào, đang nuôi sống rễ cây nào, đang góp mầu cho đám hoa nào, đang
nghe trong ḷng ḍng suối nào len lỏi buồn buồn mà ấm áp. Tên tuổi có
thay đổi, nhưng cảm giác thân quen khi vọc tay xuống đám đất xốp man
mát, hay chao chân xuống con nước trong vắt, con người nơi ấy có lẽ vẫn
thấy ḷng gắn bó nơi ḿnh đă sinh ra.
Người Việt lưu vong th́ tâm hồn không đơn sơ đến thế. Họ làm sao biết
nên đứng bên nào để nh́n về hướng quê nhà. Quê hương có mất đâu mà than
mất nước. Mảnh đất h́nh chữ S vẫn c̣n nguyên, tên vẫn c̣n nguyên, đất
đai vẫn c̣n đấy, chỉ có chủ thuyết là khác thôi. Chủ thuyết chắc chắn
không phải là quê nhà, chủ thuyết chắc chắn không phải là quê hương. Vậy
mà chúng ta vẫn buồn đau v́ sự thay đổi ấy.
Chúng ta cảm thấy mất quê hương chỉ v́ những kẻ theo chủ thuyết ấy đă
đối xử những kẻ đối đầu với họ một cách tàn nhẫn, để lại những vết
thương không bao giờ khép lại trong tim và trong trí nhớ của những anh
hùng đă sa cơ. K cũng chắc rằng không phải v́ bị đối xử tàn ác mà chúng
ta không chấp nhận họ và chủ thuyết của họ. Chúng ta có tư duy để thấy
lư thuyết ấy không sao nâng con người lên đến chỗ thăng hoa của tâm hồn.
Con người không phải chỉ thuần sinh lư. Con người c̣n có nhân phẩm, có
tâm hồn, có tư tưởng. Con người không chỉ kiếm t́m thực phẩm cho cơ thể
cần sinh tồn, nó c̣n cần t́m thức ăn cho tâm trí muốn được khai sáng và
tự do. Những thức ăn tinh thần ấy, ở quê nhà không bán, ai muốn mua phải
mua chợ đen, mua lặng lẽ và ăn trong lặng lẽ.
Quê nhà c̣n đó mà như mất. Bước chân về mà như đi vào một nước xa lạ,
ḷng lại có cảm giác như ḿnh đang phản bội lại những người bạn một thời
đă sát cánh tranh đấu cho một lư tưởng chung. Đi hay ở, người Việt có
lương tâm ở hải ngoại vẫn không nguôi thổn thức trong ḷng cố t́m cho
ḿnh một câu trả lời thật nghiêm trang và đầy nhân bản. Hoặc ít ra, đó
là câu hỏi K riêng nh́n thấy được trong những ánh mắt của bè bạn thân
quen.
Quê nhà, c̣n đó hay không?
Đặng Lệ Khánh
art2all. net
|