|
ÁNH TRĂNG
Guy de Maupassant
Tên thật là Henri René Albert Guy de Maupassant, sinh ra trong một gia đ́nh quư tộc bị phá sản. Năm 20 tuổi, ông nhập ngũ, tham gia cuộc chiến tranh Pháp - Phổ ( 1870-1871 ). Sau đó ông làm viên chức ở Bộ Hải quân (1873) rồi Bộ Giáo dục (1878 ). Được sự d́u dắt tận t́nh của nhà văn Gustave Flaubert, một người bạn thân của mẹ ông, năm 1873, Maupassant bắt đầu viết văn, nhưng đến 1880 mới thực sự nổi tiếng. Văn nghiệp của ông chỉ vẻn vẹn mười năm ( 1881-1890 ) nhưng ông cũng để lại cho đời trên 300 truyện ngắn, 6 tiểu thuyết, 3 tập kư sự du lịch và một tuyển tập thơ. Maupassant là một trong những bậc thầy của thể loại truyện ngắn. Các tác phẩm của ông thể hiện tài quan sát chính xác, đi sâu vào bản chất sự vật, và nghệ thuật chọn lựa chi tiết điển h́nh làm nổi bật tâm lư và tính cách của nhân vật. Tất cả nội dung đó được diễn đạt bằng ng̣i bút trong sáng, giản dị, tự nhiên, súc tích. Maupassant có hai truyện cùng tên " Clair de lune ". Truyện thứ nhất đăng lần đầu trên tờ Gaulois, ngày 1 tháng 7 năm 1882. Truyện thứ hai đăng trên tờ Gil Blas, ngày 19 tháng 10 năm 1882. Truyện dịch dưới đây là truyện thứ nhất.
Bà Julie Roubère đang đợi người chị cả là bà Henriette Létoré trở về sau chuyến đi Thuỵ Sĩ. Gia đ́nh Létoré đă đi gần năm tuần nay rồi. Bà Henriette để chồng một ḿnh quay về trang trại của họ ở Calvados, nơi công việc có lợi đang chờ ông, c̣n bà đến nhà em gái ở Paris vài ngày. Chiều xuống. Trong căn pḥng khách nhỏ, b́nh dị, mờ tối trong ánh hoàng hôn, bà Roubère ngồi đọc, lơ đăng, cứ nghe tiếng động là ngước mắt lên nh́n. Cuối cùng chuông cũng reo và bà chị xuất hiện, người trùm kín trong tấm áo đi đường rộng. Và, ngay lập tức, hai người không chỉ nhận ra nhau mà ôm chặt lấy nhau, tạm ngừng rồi lại ôm nhau tiếp.
Sau đó, họ chuyện văn, hỏi han nhau về sức khoẻ, gia
đ́nh và trăm ngàn chuyện khác, huyên thuyên, tuôn ra những lời dồn dập,
ngắt quăng, chuyện nọ xọ chuyện kia, trong lúc bà Henriette gỡ mạng che
mặt và mũ. Đêm xuống. Bà Roubère gọi mang đèn tới, và ngay khi có ánh sáng, nàng nh́n chị, sắp sửa ôm hôn nữa. Nhưng nàng cứ thẫn thờ, hốt hoảng, không thốt nên lời. Trên thái dương, bà Létoré có hai cḥm tóc bạc. Phần c̣n lại trên đầu có màu đen tối và sáng, nhưng ở đó, chỉ ở đó thôi, từ phía hai bên, chảy xuống như hai ḍng suối bạc đổ nhanh vào mảng tóc sẫm màu. Vậy mà nàng chỉ mới hai mươi bốn tuổi và chuyện này đột ngột xảy ra từ khi nàng đi Thuỵ Sĩ. Ngồi bất động, bà Roubère nh́n chị sững sờ, sắp sửa khóc, nàng nghĩ rằng một nỗi bất hạnh bí ẩn và khủng khiếp nào đó đă xảy ra với chị của ḿnh, nàng lên tiếng hỏi: - Có chuyện ǵ thế, chị Henriette? Thoáng nở một nụ cười buồn bă, nụ cười của người có tâm bệnh, người kia đáp: - Chẳng có ǵ đâu, chị bảo đảm đó. Hay là v́ em thấy tóc chị bạc? Bà Roubère nắm chặt vai chị, săm soi nh́n và nhắc lại: - Chuyện ǵ đă xảy ra? Chị có chuyện ǵ? Nói cho em nghe đi! Hai người vẫn đối diện nhau, bà Henriette biến sắc, xanh xao, yếu đuối, giọt lệ rơi xuống từ khoé mắt. Lúc này, bằng giọng nói cam chịu, người kia th́ thào: - Chị... chị có nhân t́nh. Và rồi, tựa đầu trên vai cô em, nàng nức nở. Khi trấn tỉnh lại chút ít, khi lồng ngực đă bớt phập phồng, nàng bỗng lên tiếng, chừng như muốn trút bỏ khỏi ḿnh sự bí mật này, thổ lộ hết nỗi đau khổ này với một tâm hồn đồng cảm. Và hai người phụ nữ siết chặt tay nhau cùng đến ngồi trên ghế tràng kỷ, nơi pḥng khách tối mờ, người trẻ hơn ṿng tay qua cổ và ôm chị vào ḷng, lắng nghe. - Ôi, chị thừa nhận là chẳng biện minh ǵ được, chị không hiểu được chính ḿnh, chỉ đă điên rồ từ ngày hôm đó. Em hăy coi chừng, em gái bé bỏng, em hăy coi chừng chính ḿnh đó. Nếu em hiểu được chúng ta yếu đuối đến mức nào, chúng ta hay nhượng bộ đến thế nào, chúng ta gục ngă nhanh chóng ra làm sao! Chỉ cần một điều chẳng là ǵ cả, chỉ một chút, một chút thôi, một sự yếu đuối, một chút bâng khuâng bất chợt thoáng qua hồn, một sự khao khát được mở rộng ṿng tay, được yêu thương và ôm ấp, là những thứ chúng ta đều có cả, vào những khoảnh khắc nào đó. Em biết chồng chị, và em biết chị yêu anh ấy đến mức nào, nhưng anh ấy chín chắn và sống bằng lư trí, chẳng hiểu ǵ về những rung động tế nhị của trái tim phụ nữ. Anh ấy vẫn luôn luôn, luôn luôn là như thế, luôn luôn tốt bụng, luôn luôn tươi cười, luôn luôn chiều chuộng, luôn luôn hoàn hảo. Ôi! Chị mong sao có lần anh bất chợt ôm chị vào ḷng, trao cho chị những nụ hôn chậm răi và ngọt ngào, làm hoà quyện hai con người, như trao gởi những lời tâm sự thầm lặng, mong sao anh có phút giây buông bỏ, cả yếu đuối nữa, để cảm thấy cần có chị, cần những vuốt ve của chị, cần những giọt nước mắt của chị. Tất cả những thứ đó thật là rồ dại, nhưng phụ nữ chúng ta là thế. Chúng ta có làm được ǵ đâu? Tuy thế, chưa bao giờ chị có ư nghĩ muốn lừa dối anh ấy. Ngày hôm nay, chuyện đă xảy đến, không có t́nh yêu, không có lư trí, không có ǵ hết, bởi đă có trăng, có đêm, trên hồ Lucerne. Từ một tháng nay đi du lịch với nhau, bằng sự lạnh lùng điềm tĩnh của ḿnh, chồng chị đă làm tê liệt tất cả nhiệt t́nh, dập tắt mọi hứng khởi của chị. Có hôm, vào lúc b́nh minh, bọn chị đi xuống sườn đồi trên cỗ xe tứ mă đang phóng nước đại. Trong làn hơi nước trong suốt của ban mai, đi qua những thung lũng dài, những cánh rừng, những con sông, những làng mạc, chị vui thích vỗ tay và nói với anh ấy:" Ôi, đẹp quá, anh yêu, ôm hôn em đi!" Anh ấy hơi nhún vai đáp lại: " Không phải là lư do để hôn nhau, chẳng qua v́ em thích cảnh đẹp thôi!" Và điều đó khiến chị băng giá cả cơi ḷng. Thế mà chị nghĩ là khi yêu, lúc nào người ta cũng muốn yêu nhau nhiều hơn nữa trước những phong cảnh cảm động. Cuối cùng chị cảm thấy bừng dậy trong người những t́nh cảm sôi nổi mộng mơ mà anh ấy cố ngăn cản không để lan toả. Chị biết nói ǵ với em đây? Chị gần giống như một nồi nước sôi đầy hơi bị bịt kín. Một tối kia ( anh chị đang ở khách sạn Fluclen từ bốn hôm rồi ), Robert cảm thấy đau đầu và ăn xong là đi ngủ sớm, chị dạo chơi một ḿnh quanh hồ. Đêm như trong chuyện thần tiên. Mặt trăng tṛn vành vạnh toả rộng giữa bầu trời, những ngọn núi lớn có tuyết trông như phủ bạc và mặt nước lóng lánh có gợn sóng nhỏ lung linh. Không khí êm dịu, thứ êm dịu thấm vào người khiến ta uỷ mị đến yếu ớt, suy sụp vô cớ. Nhưng tâm hồn lại nhạy cảm làm sao vào những lúc đó! Tâm hồn rung động nhanh chóng và cảm nhận mạnh mẽ biết bao! Chị ngồi trên cỏ, đưa mắt nh́n mặt hồ rộng lớn, u buồn và quyến rũ, và một điều lạ lùng đă xảy ra trong chị: chị cảm thấy một nỗi khát khao yêu đương không thoả được, một t́nh cảm chống lại sự nhạt nhẽo buồn tẻ của cuộc đời. Vậy mà, làm sao đây? Có bao giờ chị sẽ được ở trong ṿng tay một người đàn ông yêu thương đi dọc theo bờ sông ngập ánh trăng? Có bao giờ chị sẽ được đón nhận những nụ hôn say đắm, ngọt ngào và bàng hoàng người ta vẫn trao nhau vào những đêm êm ái mà Thượng đế dường như đă tạo ra dành cho những t́nh cảm âu yếm? Sẽ có lúc nào chị được siết chặt mê say bởi những ṿng tay đắm đuối, trong ánh sáng mờ tỏ một đêm mùa hè? Rồi chị oà lên khóc như một người điên. Chị nghe có tiếng động đàng sau. Một người đàn ông đứng nh́n chị. Khi chị quay đầu lại, anh ta nhận ra chị và đi tới gần. - Bà khóc đấy à, thưa bà? Đó là một luật sư trẻ, cùng đi du lịch với mẹ mà bọn chị đă gặp nhiều lần. Anh ấy vẫn thường dơi mắt nh́n theo chị. Chị bối rối đến độ không biết trả lời sao, không biết nghĩ thế nào. Chị đứng dậy và tự nhủ cố chịu đựng. Anh ta đi bên cạnh chị, ung dung và lễ độ, anh ta nói với chị về chuyến du lịch. Tất cả những ǵ chị cảm thấy, anh diễn dịch cả ra, tất cả những ǵ khiến chị xúc động, anh ấy cũng hiểu như chị, hơn cả chị. Rồi bất ngờ anh ấy đọc thơ cho chị nghe, những câu thơ của Musset (1). Chị cảm thấy một nỗi xúc động khó tả khiến ngạt thở. Chị thấy h́nh như ngay những ngọn núi, cái hồ, ánh trăng, tất cả đều hoà ca những điều ngọt ngào khó diễn thành lời. Chuyện đó xảy ra, chị chẳng hiểu như thế nào, chị chẳng hiểu tại sao, như một kiểu ảo giác. C̣n anh ấy, chị chỉ gặp lại vào ngày hôm sau, lúc ra đi. Và bà Létoré, rũ xuống trong đôi tay em gái, thốt lên những tiếng rên rỉ, gần như là tiếng kêu la. Lúc này bà Roubère, tĩnh tâm lại, nghiêm trang, tuyên bố nhẹ nhàng: - Chị ơi, chị thấy không, nhiều lúc không phải chúng ta yêu một người đàn ông nào đâu, mà là yêu chính t́nh yêu đó thôi. Và tối hôm đó, chính ánh trăng mới là người yêu đích thực của chị.
THÂN TRỌNG SƠN dịch từ nguyên bản
Clair de lune ( 1er juillet 1882 ) __________________
(1) Alfred de Musset ( 1810 - 1857 ), nhà thơ nổi
tiếng thuộc trường phái lăng mạn Pháp. |
