|
THÂN TRỌNG SƠN CUNG ĐÀN XƯA
Có thể nói Dalat là thành phố đi ngủ sớm. Sáu tháng mùa mưa sáu tháng mùa khô, mưa th́ ẩm, khô đi kèm với lạnh, nhiệt độ b́nh quân trên dưới 20 độ, rồi hết sương mù lại gió buốt. Những thứ này giữ chân cư dân Thành phố Hoa ở trong nhà vào ban đêm. Bảy giờ đóng cửa trong, tám giờ khóa cửa ngoài. Sinh hoạt gia đ́nh chủ yếu diễn ra trong nhà, ít người có thói quen đi ăn ngoài. Cưới hỏi, tiệc tùng thường mời vào buổi trưa, nếu có buổi tối th́ cũng đón khách 17h, nhập tiệc 18h, hơn bảy giờ là đă ai về nhà nấy. Mà không ăn uống, tiệc tùng th́ làm ǵ, đi đâu. Đi học ( ngoại ngữ, bổ túc văn hóa ) ? trễ nhất 20h30 là tan lớp. Mua sắm ? Chợ lớn chợ nhỏ đóng cửa, thưa thớt vài cửa hàng ở khu trung tâm, c̣n siêu thị là một trong BA KHÔNG của thành phố theo ghi nhận của khách từ xa đến. ( Hai thứ kia là không có xe xích lô và không có tín hiệu giao thông đèn xanh đèn đỏ ). Chiếu bóng ? Chỉ c̣n một rạp ở Khu Ḥa B́nh và một hai rạp mini ǵ đó. Ca nhạc ? Xuân thu nhị kỳ có các đoàn nơi khác đến, biểu diễn ở … Sân Vận động.
Và như thế dân Dalat ban đêm ở trong nhà và đi ngủ sớm. Nhưng du khách th́ không. Mỗi ngày hàng trăm đến hàng ngàn người từ muôn nơi đổ về, con số này có thể lên đến cả chục ngàn vào những dịp lễ lạc, hội hè, Tết nhất. Họ đến để chia sẻ với hai trăm ngàn cư dân thành phố này cái hạnh phúc được sống trong yên b́nh thinh lặng, trong mát lạnh dịu êm, với rừng thông đồi cỏ, với thác nước vườn hoa, với rau xanh trái ngọt. Và tất nhiên buổi tối họ không thể nhốt ḿnh trong các pḥng khách sạn chờ đến sáng hôm sau mới tiếp tục rong chơi. Nhưng xem chừng nếu không muốn làm bạn với chén rượu cốc bia, họ không có nhiều lựa chọn cho lắm. Mênh mang sương khói một chút th́ có thể tản bộ dạo chơi quanh bờ hồ Xuân Hương hay lang thang trên các đường phố khu trung tâm, đi dăm phút đă về chốn cũ. Phiêu linh ngẫu hứng th́ t́m một quán bar khiêu vũ, rải rác đâu đấy ở Bùi Thị Xuân, Hồ Tùng Mậu hay ngay dốc Lê Đại Hành; tuy nhiên hoạt động này chưa là ưa thích của số đông. Muốn ấm ḷng đêm khuya th́ trở lại Khu Chợ Đêm ở đường Nguyễn Thị Minh Khai, lối dẫn vào Chợ Lầu, nơi đây khách có thể lai rai ba sợi hoặc t́m lại hương vị đậm đà quê hương ba miền đều có cả. Những người hơi khó tính lại không chịu v́ ăn ngon đâu chỉ cần thức ăn mà c̣n phải có chỗ ngồi tốt, bát dĩa sạch, khung cảnh thích nghi và cả người cùng ăn tâm đầu ư hợp.
May ra c̣n một sinh hoạt có thể nhận được sự đồng thuận của nhiều người : đi hát. Đúng thế, hát và nghe hát là một nhu cầu có thật của mọi người, cho dù là người trẻ, người không c̣n trẻ, người sắp già, người sẽ già, người không bao giờ già. Có lẽ v́ lư do này mà nơi đây các quán karaoke tiếp tục mọc như nấm sau cơn mưa. Không tập trung lại một khu vực như ở Nha Trang hay Đà Nẵng, nơi Thành Phố Mù Sương , loại h́nh sinh hoạt này có thể t́m thấy ở mọi nơi, giữa thênh thang đại lộ, nơi đầu đường góc phố, vào hẻm, xuống dốc, quán nhỏ, b́nh dân, nhà lớn, biệt thự hẳn hoi, sang trọng, t́m đâu cũng thấy, đi đâu cũng gặp. Nhưng muốn hát và nghe hát cho thật “ sướng”, cho bơ công thực hiện chuyến đi, cho hợp với nhịp sống từ tốn an ḥa , với phong cách nhàn nhă lịch thiệp của Phố Núi th́ phải chịu khó đi t́m các quán cà phê ca nhạc, tốt nhất là qua giới thiệu của người đă biết. Qua Hai Hà Trưng, đi chậm lại để nh́n kỹ v́ mặt tiền hơi hẹp, khuất lấp giữa những nhà khác. Sang phía Dinh Bảo Đại, đường nhỏ không ánh điện, nh́n lên đồi thông. Lên dốc ga, dọc theo đường lớn rẽ vào hẻm nhỏ. Đâm vào con đường trước cổng Khách sạn Palace, tiến vào thật sâu, có đoạn tối tăm một chút, quanh co một chút, đi măi, đi măi sẽ thấy lối ra ở … chân đèo Prenn, đường lên Cáp Treo. Men theo khuôn viên Đài Truyền H́nh, ṿng vèo uốn lượn, đi giữa hàng thông lấp loáng đứng trong im, cành lá in như đă lặng ch́m. Và c̣n nữa, c̣n nữa, hăy t́m, sẽ gặp. Tất cả những quán này đều giống nhau ở một điểm là không hề quảng bá thương hiệu trên đài trên báo, không tờ rơi áp phích, bảng hiệu không lớn, không giăng đèn kết hoa xanh đỏ tím vàng. Hữu xạ tự nhiên hương, ai biết th́ đến.
CUNG ĐÀN XƯA là một địa chỉ trong số đó. Bên ngoài, mái tranh h́nh chóp, đơn giản, thân thiện. Vào trong, không gian ṿng tṛn, mời mọc, ấm cúng. Bàn ghế được bố trí thuận tiện cho cặp đôi tâm sự, tốp nhỏ thân quen hay nhóm đông đoàn tụ , khỏi mất công di chuyển, đổi dời. Khách quen khách lạ đều được chủ nhân chào hỏi ân cần, gởi lại một tờ giấy nhỏ để khách tự ghi yêu cầu bài muốn hát hay muốn nghe. Khu vực khách ngồi này được bố trí cao hơn một chút so với nơi biểu diễn, phải chăng điều này cũng đă thể hiện thái độ tôn trọng khách ? Cà phê, nước giải khát, bia rượu, thứ ǵ cũng được, không có khách hàng khó tính ở đây. Họ đă đến ( từ thành phố này hay từ xa, rất xa ) và họ sẽ hát ( một bài hay nhiều bài ). Ai đó đă nói làm văn nghệ có khi lại thích hơn là xem văn nghệ. Cho nên họ sẽ hát. Không có màn h́nh chạy chữ nên người hát thuộc lời sẽ dễ dàng thể hiện hơn, c̣n không th́ có sẵn tập nhạc để trên giá đỡ, vừa nh́n vừa hát cho thêm tự tin, thoải mái. Chẳng có ǵ ngần ngại v́ ở đây không có hội đồng thẩm định, không có b́nh chọn xếp hạng được thua. Chỉ có tiếng vỗ tay, chỉ có lời tán thưởng, động viên, khích lệ. Nào có can chi đời hữu hạn, Sống mà gặp nhau đă đẹp vô cùng. Gặp nhau để hát cho nhau nghe như thế này th́ càng tuyệt vời biết mấy.
Từ khu vực khách ngồi, không gian của giao ḥa và đồng điệu, bước xuống bốn bậc cấp là khoảng trống đủ rộng để khi cần khách có thể tự nhiên mời nhau nhẹ bước nhịp nhàng theo tiếng nhạc, d́u dặt trong tiếng đàn, thả hồn ḿnh trong tận cùng chia sẻ. Lùi thêm chút nữa là ô vuông sân khấu nhỏ, ánh sáng ấm dịu làm nổi bật phông nền bên sau là cảnh rừng thông và thấp thoáng mấy ngôi biệt thự. Thông và biệt thự, nét chấm phá vẽ nên đặc trưng của Dalat được chủ nhân đem cả vào đây, khiến khách vào thấy ngay là ḿnh đang đến với phố trong rừng, với rừng trong phố, như Dalat đă từng là, như Dalat phải là. Và đây mới là không gian của cảm xúc và sáng tạo. Một chút bất ngờ cho khách lần đầu vào quán khi thấy chủ nhân lịch thiệp ân cần hồi năy thong thả bước vào không gian này và biến thành ca sĩ.
Chỉ cần nh́n cô nhẹ nhàng ngồi lên chiếc ghế cao, mắt hướng về người nghe, tin cậy, thân t́nh, tay ôm đàn ghi ta, khẽ găy vài hợp âm của khúc dạo đầu một bản nhạc là thấy ngay được rằng cô yêu cuộc chơi này vô cùng. Yêu vô cùng nên cô mới khoan ḥa nhũn nhặn, hóa giải mọi bất b́nh hờn dỗi của một số khách khi quán đông người mà ai cũng muốn lên hát, chờ lâu rồi sao không thấy mời. Yêu vô cùng nên cô mới kiên nhẫn dịu dàng những đêm vắng khách, dù chỉ dăm ba người nhưng chủ và khách vẫn thay nhau cùng hát đến tận nửa khuya. Yêu vô cùng nên khi cô vừa cất tiếng gởi gió cho mây ngàn bay, giọng cao vút và ngân dài, th́ ngay lập tức người nghe cảm nhận được rằng cô đang gởi ai tiếng hát ngất ngây tâm hồn. Tiếng hát đó tung tăng bay nhảy từ mênh mang Đoàn Chuẩn, rạt rào Phạm Duy, qua khắc khoải Nguyễn Ánh 9, sang trọng Cung Tiến, đến tự t́nh Lê Uyên Phương, thanh thoát Văn Cao, và có thể len đến cả rong rêu Phú Quang. Cô không chọn ḍng nhạc tủ, bài ca ruột. Có ai tắm hai lần một chỗ trên ḍng sông, tùy hoàn cảnh và tâm trạng, tùy đối tượng đang nghe, cô để cho cảm xúc dẫn dắt nhưng lúc nào cũng hát với cả tâm hồn. Ngay cả khi cô lạc đường vào t́nh sử My heart will go on, Unchained melody hay Donna donna ( lời tiếng Anh ) th́ cô vẫn giữ được những cảm xúc và sáng tạo của ḿnh. Giờ đây, với lợi thế là cô giáo giảng dạy ngôn ngữ này, cô có thể hiểu được t́nh và ư của bài hát để thể hiện với cách phát âm chuẩn, không chút ngập ngừng, ngọng nghịu. Tuy thế vẫn có bài cô thích và hát thành công hơn. Đóa Hoa Vô Thường chẳng hạn. Bài này kén người hát và chọn người nghe. Người yêu nhạc đă từng nghe ĐHVT qua tiếng hát của Khánh Ly, Trịnh Vĩnh Trinh, Hồng Nhung, Mỹ Linh, Cẩm Vân, Mỹ Tâm hay giọng nam của Nguyễn Hữu Thái Ḥa, chàng kỹ sư ở Canada, ca sĩ chỉ hát nhạc Trịnh. Hăy thử một lần nghe Hồng, ca sĩ của Cung Đàn Xưa. Với bài này, cô sẽ rời ghế ngồi và cây đàn quen thuộc để chọn tư thế khác. Bởi cô sẽ hát không chỉ với làn hơi chất giọng mà với tất cả con người. Cô vận dụng, tận dụng cả ngôn ngữ h́nh thể : chân di chuyển, tay đẩy đưa, với rộn ràng của tóc, lung linh của mắt, rạo rực của môi. Có thế mới thể hiện được bài hát này, dài như một trường ca, với bốn phân đoạn xâu chuỗi như một liên khúc. Và tất nhiên là hát trên nền nhạc. Hiệp, chàng nhạc công đến từ Hải Pḥng, rất điệu nghệ múa đôi tay mười ngón lướt, vuốt, trượt, chuồi, ấn, nhấn, gơ, đập trên phím đàn, lúc th́ đệm cho tiếng hát, lúc th́ thênh thang độc tấu ở những chuyển đoạn giữa hai phân khúc. Và cứ thế, người đàn và người hát d́u đỡ nhau, tôn vinh nhau qua những xử lư tài t́nh và tinh tế các chuyển đổi liên tục của âm giai, nhịp điệu, tiết tấu, từ 6/8 thong dong nhàn nhă, t́m em, tôi t́m, t́m em, tôi mời…qua 2/4 hân hoan hớn hở từ nay tôi đă có người, từ nay tôi đă có t́nh… Gần mười phút thăng hoa như thế cho đến đoạn kết thúc, tiếng đàn Hiệp trong khúc chuyển nhạc mạnh mẽ vừa lắng đọng th́ giọng ca Hồng êm dịu khoan thai ngân lên Từ đó hoa là em/ Một sớm kia rất hồng/ nở hết trong hoàng hôn/ Đợi gió vô thường lên/ Từ đó em là sương/ Rụng mát trong b́nh minh/ Từ đó ta là đêm/ nở đóa hoa vô thường. Thính pḥng lặng im, người nghe lâng lâng cảm xúc, chợt thấy ḿnh đong đưa giữa hai miền hư thực, giữa hai bờ Không – Có, Có – Không.
Vâng, cà phê ca nhạc CUNG ĐÀN XƯA là như thế. Một không gian của giao ḥa và đồng điệu, của cảm xúc và sáng tạo, có khi ngẫu hứng nhưng vẫn rất mực chân t́nh. Hồng, cô ca sĩ chủ quán, cô chủ quán ca sĩ là như thế. Đằng sau ḷng tận tụy của nghề dạy học và nỗi đam mê của nghiệp ca hát là tấm ḷng của một công dân lương thiện và có trách nhiệm, muốn mang đến cho mọi người một sinh hoạt giải trí thư giăn lành mạnh, đóng góp một chút ǵ cho h́nh ảnh của một thành phố văn hóa du lịch. Chỉ có điều là khung cảnh đó, con người kia không hề quảng bá thương hiệu trên đài trên báo, không tờ rơi áp phích, bảng hiệu không lớn, không giăng đèn kết hoa xanh đỏ tím vàng. Hữu xạ tự nhiên hương, ai biết th́ đến. Nhưng nếu không biết, chưa biết, sao không thử t́m một lần. Lấy điểm mốc là Cây xăng Kim Cúc, chắc ai cũng biết v́ ở ngay ngơ vào thành phố, đi ngược về đường Trần Hưng Đạo, chạy thẳng măi cho đến Sở Điện Lực, rẽ phải là đường Khe Sanh, đi vào đó khoảng hơn năm trăm mét là đến Vườn Hoa – Khách sạn Minh Tâm. Cung Đàn Xưa nằm trong khuôn viên cơ sở này, ngay cổng vào.
THÂN TRỌNG SƠN
Nhạc nền : Đóa hoa vô thường, nhạc Trịnh Công sơn, tiếng hát Hồng Nhung
|