|
1- Mới chỉ 6 giờ mà máy bay đă hạ cánh! Theo hành tŕnh, tôi sẽ đến phi trường Malpensa vào lúc 6h35 sáng. Qatar là một hăng máy bay mà từ nhiều năm nay lúc nào cũng đến sớm hơn giờ ấn định. Elena đă có mặt. Nàng đă về Ư truớc tôi hai tuần, để có thể có thời gian quây quần với người thân lâu hơn; sáng đó nàng đă thức từ 4h để chuẩn bị đón tôi từ VN sang. Tối hôm trước tôi đă nói với các cháu ra tiễn ở sân bay Tân sơn Nhất: Chú (cậu) là người đàn ông may mắn, đi người đưa, đến người đón. Người khổ nhất là Elena, lúc nào cũng cô độc, thui thủi, việc ǵ cũng phải tự lo, thế mà luôn ân cần và vui vẻ, lúc nào cũng muốn mọi người xung quanh được chăm sóc một cách chu đáo. Niềm vui của Elena là cho đi chứ không phải nhận lại. Nhiều lúc tôi nghĩ là cô ta c̣n “nợ” tôi từ tiền kiếp. Và kiếp này “phải” trả. Và cô ta đang sẵn ḷng “trả nợ”.
Tự chấp nhận và biến ḿnh thành “con nợ truyền kiếp”. Với niềm vui. Trên con đường từ sân bay về thành phố Milano, những hàng cây bên đường lá xanh mơn mởn: Elena cho biết là mấy ngày trước có vài cơn mưa, rửa sạch bụi. Nhờ thế nên màu xanh của lá c̣n xanh hơn, thật khác với những tán lá vàng nâu của thành phố Sài G̣n, lúc nào cũng đầy khói, bụi v́ xây dựng và đào bới. Có lẽ nhờ cơn mưa bất chợt mấy ngày trước đó nên cuối tháng 5 mà trời vẫn c̣n mát mẻ như mùa Xuân.
Con đường 3 làn rộng răi, quang đăng, xe chạy bon bon hoàn toàn khác
với cảnh hỗn loạn, chen lấn từng thước đất, tranh nhau nửa vành bánh
xe ở nơi tôi vừa bỏ lại. Con đường thẳng tắp. Chẳng mấy chốc chúng tôi đă rời xa lộ. Xe rẽ vào đường làng. Thành phố chưa thức giấc nên có ít người qua lại. Sự xô bồ của đời sống Tây phương vẫn c̣n đang ngái ngủ, làm tôi cảm thấy như ḿnh đang ḥa vào một ḍng sống khác. Chỉ ít phút nữa là tôi sẽ về đến nhà. Nhà. Nhưng đây là đâu? Là Milano, nơi tôi đă từng sống 40 năm, sao mà xa lạ, chỉ sau một năm xa cách. Liệu đây có phải là lần cuối cùng tôi quay lại thành phố này, trước quyết định sẽ không, hay c̣n rất ít lần quay lại?
Lúc Elena đậu xe, tôi nh́n thấy những chú sóc nhanh lẹ nhảy nhót trên thảm cỏ trong vườn. Chợt nhớ những buổi sáng mùa Xuân ngồi uống cà phê ở ban công trên tầng 3, tầng cao nhất ở căn nhà Cassina de Pecchi này. Bầu trời rộng mở. Không có những cao ốc che mất tầm nh́n. Những hàng cây xanh lá mướt. Chim chóc bay lượn, ca hát líu lo. Tôi thường nh́n những cụm mây trắng trên nền trời xanh. Thỉnh thoảng có vài cánh chim lao vút ra vườn. Và tiếng quạ kêu quang quác trong không gian yên tĩnh. Các chú quạ hay làm tổ trên cây thông thật cao gần đó nên nhiều khi đáp xuống trục antene trên nóc nhà đối diện làm chúng rung rinh. Cây betulla (bouleau) trước nhà lúc này cành lá rất xanh. Đỉnh của nó chỉ cao hơn sàn nhà tôi chừng hơn 1 mét, cành xa bờ chưa đầy 2 mét, nên những buổi sáng mùa đông, cầm tách cà phê nóng trên tay, tôi thường đứng trên ban công nh́n tuyết đang tan hay những bụi sương theo cành trụi lá chạy xuống, nhưng đến cuối ngọn th́ dừng lại, đọng thành giọt mà chưa đủ sức nặng để rơi; đong đưa treo ḿnh như hạt ngọc. Nó kiên nhẫn chờ đợi, lung linh phản chiếu tia nắng như một lăng kính, măi đến khi những bụi nước li ti khác hoà nhập, hạt nặng hơn, lúc đó mới gieo ḿnh rơi xuống, ḥa với lớp tuyết đang tan nằm dưới gốc cây. Bước vào nhà, Elena thao thao nói chuyện mà tôi chỉ nghe tiếng được tiếng không. Đầu óc tôi đang “tơ tưởng” về mấy quyển sách đang nằm trong túi xách. Đó là 3 quyển “Bàn tay nhỏ dưới mưa”, bản thảo vi tính mà anh Nguyên Minh đă in ở VN để tôi đem qua đây tặng bạn. Sách in thử mà rất đẹp. Tôi sẽ dành riêng cho: Thiện (Paris), Vũ (Milano) và chị Huỳnh Ngọc Nga (Torino), chị bạn văn duy nhất của tôi ở Ư... Đầu óc tôi c̣n đang mơ mơ màng màng về hành tŕnh văn học của ḿnh, về “Bàn tay nhỏ dưới mưa”, tiểu thuyết đầu tay mà đă được công ty văn hoá Phương Nam kư hợp đồng để mua tác quyền 5 năm và sẽ in trong năm nay (nxb Hội nhà văn-2011). Khi c̣n ở Ư và viết “Hành trang ngày trở lại” ( nxb trẻ, 2007) tôi đă xem Việt nam là nơi trú ẩn an toàn sau những bon chen của xă hội Tây Phương. C̣n khi đi về để viết “Bàn tay nhỏ dưới mưa”... th́ xă hội Việt Nam đă như xă hội Tây Phương. Đă và đang bị Tây Phương hoá. Thời gian chẳng bao lâu mà thay đổi quá nhiều. Tôi đă mệt mỏi với những xô bồ. Cần sống chậm lại. Đó có thể là cách ḱm hăm sự thao túng của kỹ thuật lên văn hoá, văn minh và thiên nhiên. Những chiêm nghiệm và bức xúc đó, phần nào đă tuôn trào, rơi trên mặt giấy và biến thành những con chữ. “Bàn tay nhỏ dưới mưa” v́ thế đă được lồng trong bối cảnh xă hội mà tôi chứng kiến và đối chiếu, từ bên này hay bên kia trong các chuyến đi về. Thế nhưng câu chuyện của người đàn bà tuổi bốn mươi mới gặp được “một nửa” của ḿnh có điểm xuất phát từ đâu? V́ sao chỉ sau 3 năm hạnh phúc nàng đă phải đối diện với căn bệnh nan y và nh́n lại toàn bộ đời ḿnh, rồi cuối cùng tự hỏi, ta là ai? Vậy Gấm là ai? Hai năm trước, khi đọc bản thảo đầu tiên trong lần họp mặt ở Thân Trọng điền trang – (Đà Lạt), nhà văn Lữ Kiều (bác sĩ Thân Trọng Minh) và nhà văn Khuất Đẩu, cũng đều hỏi tôi câu hỏi đó.
Nhưng tôi im lặng. Không hiểu v́ sao ḿnh lại “thai nghén” nó ! Nghỉ một hôm v́ chênh lệch giờ giấc, sáng hôm sau chúng tôi đi thăm ba của Elena bị bệnh. Sau trận tai biến, gần một năm ông phải ngồi xe lăn và nói chuyện rất khó khăn. Elena rất buồn v́ có lúc phải áp sát tai mà vẫn rất khó hiểu những lời ph́ phào của ông. May có bà d́ Fiore chăm sóc và một nữ y tá đến theo dơi t́nh h́nh và chích thuốc vào mỗi sáng. Buổi chiều, khi chúng tôi đang trên đường về nhà th́ Giuseppe gọi điện mời đến nhà. Tôi hẹn bạn sáng hôm sau. Chúng tôi ngồi với nhau dưới mái hiên nhà bạn. Cũng hơn năm rồi rồi tôi và Giuseppe mới gặp lại nhau, kẻ th́ bận áo cơm, người ngược xuôi lăn lộn. Chuyện cũ, chuyện mới cứ tự nhiên ộc ra như suối. Giuseppe từng là một kẻ rất... rất giang hồ. Nhưng ở anh, có tấm ḷng với anh em huynh đệ thật chí nghĩa chí t́nh.Từng hoạt động trong phong trào thiên tả, rồi về sau hụt hẫng. Quen nhau từ khi tôi mới qua Ư và học cùng phân khoa Hoá và Công Nghệ Dược. Lúc đó anh hoạt động trong phong trào sinh viên.Tôi c̣n nhớ có lần đi biểu t́nh chống Mỹ can thiệp ở Việt nam, khi về ngang qua khu San Babila, tay anh cầm cờ mặt trận nên bị bọn phát xít nơi đây vây đánh đến chảy máu mũi rồi bỏ chạy trước khi cảnh sát ập đến.
Năm tháng đi qua, lư tưởng ngày xưa chỉ c̣n là kỷ niệm. Sau bao ch́m
nổi, giờ anh là một quan chức cấp cao của tập đoàn dược phẩm Bayer
(Đức). Lên cao, lại chán tṛ đấu đá tranh giành quyền lợi trong công
ty, anh thu ḿnh, t́m lối thoát và trở thành chủ tịch một câu lạc bộ
đọc sách. Biết tôi viết và dịch, anh ân cần mời tôi một tối đến tham
dự một buổi họp mặt của các thành viên trong nhóm.Tôi và Elena vui
vẻ nhận lời. Buổi sáng, trời mát mẻ. Tôi và Elena đến nghĩa trang thăm mộ mẹ nàng. Gọi là “mộ” nhưng thực ra đây là một hộc nhỏ trên tường, trong đó lưu giữ tro than của bà. Cuộc đời thật lạ. Chúng tôi sống với nhau những ngày đáng nhớ và từ “lúc ấy” không c̣n gặp nhau lần nữa. Sống chết là quy luật nhưng đây đó vẫn c̣n có bao người đang sống như ḿnh sẽ không bao giờ chết. Elena cẩn thận lau bụi trước khung ảnh của bà rồi thắp một nén nhang. Chấp tay đứng gần bên, tôi nh́n vợ ḿnh đă bị “Việt hoá” như thế nào. Tàn nhang, chúng tôi dạo bước ra về. Nghĩa trang vắng vẻ. Vài chiếc lá rơi, ĺa cành nhánh khẳng khiu, buồn đến ngậm ngùi… Khi bước vào xe, đột ngột Elena bảo : Ḿnh về và bắt đầu dọn nhà là vừa. Phải chuẩn bị nhà trống để cho thuê và có thể lần tới quay về Ư ḿnh không c̣n được ở căn nhà này nữa. Tôi bàng hoàng. Dù đă chuẩn bị tinh thần từ trước khi về lại Ư trong chuyến đi này... nhưng tôi vẫn không tránh khỏi bất ngờ. Thế là bắt đầu một cuộc ném đồ đạc. Băng cassette. Video phim ảnh. Báo chí. Tài liệu. Các vật dụng... mỗi lần vứt bỏ là một nhát dao cắt vào da thịt. Bốn mươi năm tôi đă sống ở đây, đă thay đổi chỗ ở nhiều lần và những vật dụng thân thiết ấy đă theo tôi. Giờ th́ phải đành bỏ lại... v́ không thể nào mang theo được. Sách vở là điều làm tôi khó nghĩ. Bỏ đi, tiếc. Đành phải chia bớt một ít cho bạn bè, hy vọng họ có thời gian để đọc, c̣n những sách “quí”, phải gói ghém cẩn thận để đem về VN trong những chuyến đi về. Bốn mươi năm. Tôi đă gắn bó với đất nước này thật mật thiết, bạn bè Ư rất đông, lấy vợ người Ư, học, làm việc, kinh nghiệm tích lũy nhờ học hỏi với các nhà khoa học rất giỏi và khiêm tốn. Tôi chợt nghĩ đến những người tôi đă mang ơn. Nhiều lắm. Những bạn sinh viên Franco, Guido, Giuseppe... lúc nào cũng sẵn ḷng chia sẻ cùng những lời khích lệ lúc ngă ḷng. Những đồng nghiệp chí t́nh Umberto, Loris, Marco, Enrica, Anna, Sandra... những vị thầy đáng kính và tận tâm Berti, Villa, Trabucchi. Sống đời sống ở phương Tây mọi việc đều rơ ràng, ṣng phẳng, thế nhưng ḷng tôi luôn luôn canh cánh một món nợ. Nợ nước Ư. Nợ t́nh yêu của Elena, người con gái bốn mươi năm trước đă quen và yêu tôi hơn mọi thứ quư giá nhất trên đời. Một t́nh yêu hoàn toàn trong sáng, vô vụ lợi, không toan tính nhỏ nhen. Nàng chấp nhận đến với tôi từ khi c̣n là một “công tử” ngu ngơ du học, đến những năm tháng khó khăn, sau 75, ở căn nhà không ḷ sưởi, mùa đông bên trong nhà c̣n lạnh hơn bên ngoài; Nàng chẳng rời tôi thời không tiền ăn sáng... nhịn đói ôm sách ra thư viện để được ấm thân, vừa học vừa mong đến giờ ăn ở quán cơm sinh viên (mensa). Nàng động viên, khuyến khích và cho tôi sức mạnh để vượt qua bao nỗi khó khăn, từ khi tốt nghiệp, việc làm tạm bợ bị bóc lột đến xương tuỷ v́ không có quốc tịch, lương ba cọc ba đồng, cho đến lúc vươn lên, trở thành giám đốc kỹ thuật và trưởng pḥng nghiên cứu phát triển dược thú y cho một công ty thuộc tập đoàn lớn nhất nước Ư (Ferruzzi Group). Bốn mươi năm, tôi đă đi theo sự chọn lựa mà nhiều khi cũng không có quyền chọn lựa. Nhiều lúc tôi đă phải cắn răng chịu đựng nhưng có lúc cũng mỉm cười, nh́n chướng ngại như môt cuộc thử sức rồi ngẩng đầu để đi lên. Rất nhiều năm, thân ḿnh chưa lo nổi c̣n tự gánh lấy trọng trách cưu mang cả gia đ́nh. Mười ba năm quen nhau mà chưa dám làm đám cưới... thế mà Elena vẫn chờ cho đến lúc gánh nặng trên vai tôi nhẹ bớt. Giờ th́ tôi hiểu ra, khó khăn c̣n là một thứ xúc tác để những bông hoa trong khu vườn t́nh người nở rộ. Thăng trầm, vinh nhục... tất cả đều đă trải, đều đă vô thường, thay đổi, và chỉ có hằng số Elena là c̣n ở lại. Nàng luôn ở bên tôi. Lúc nào cũng ở bên tôi. Dù có khi chúng tôi cách xa nhau hơn 10.000 km. Là người luôn chấp nhận hy sinh, Elena yêu tôi bằng một t́nh yêu mănh liệt. T́nh yêu ấy như hai trái tim nằm giữa lằn ranh, vừa Hoà vừa Nhập, thách thức mọi khác biệt của hai nền văn hoá. Mới đây nàng c̣n từ bỏ tất cả những ǵ thân thương để tiếp tục theo tôi trong một hành tŕnh mới, về sống ở Việt nam, một đất nước c̣n bao khó khăn và ngổn ngang những vấn đề. Tất cả những hồi tưởng này, lướt qua đầu tôi như một cơn gió nhẹ nhưng mơ hồ làm bật ra một vài ư tưởng. Lời giải đáp cho những câu hỏi c̣n loé sáng hơn khi tôi có cơ hội tŕnh bày tác phẩm “Bàn tay nhỏ dưới mưa” trong buổi họp mặt tại câu lạc bộ người yêu sách.
Ở thư viện Albairate, sau khi chào hỏi Giuseppe đặt lên bàn 3 quyển bản thảo vi tính BTNDM rồi yêu cầu tôi tóm tắt câu chuyện cho các bạn. Qua vài lời giới thiệu ngắn ngủi tôi kể chuyện về người đàn bà bất hạnh, tuổi bốn mươi mới gặp được “một nửa” của ḿnh, là tri âm thể xác và tri kỉ tâm hồn. Đến lúc ấy Gấm mới nhận biết được t́nh yêu, say đắm “như yêu lần đầu” và hiểu ra là “hạnh phúc thật ra ở ngay trong những điều nhỏ nhặt”. Gặp “Anh”, kiến thức Gấm được mở mang và học được nhiều điều quan trọng. Nhưng số phận éo le, đúng khi tưởng nắm giữ được hạnh phúc với người đàn ông của đời ḿnh th́ Gấm lại bị ung thư. Từ căn bệnh thời đại này tôi đă lồng câu chuyện t́nh yêu vào một bối cảnh xă hội rộng lớn, trong đó ḷng tham của con người đang làm trái đất cạn kiệt, xă hội rối loạn, dịch bệnh, ô nhiễm môi trường, an toàn thực phẩm... và con người càng ngày càng sống phản lại tự nhiên. C̣n Gấm, đứng trước cái chết được báo trước, nàng trăn trở, hoảng loạn, suy tư, ư thức “lẽ sống c̣n quan trọng hơn sự sống”... và cuối cùng tự hỏi “Ta là ai”. Tôi bất ngờ và thú vị v́ thấy có nhiều người đồng t́nh. Một cuộc thảo luận về nhịp sống hối hả làm thời gian bị đo lường, chắt bóp. Có người nói hiện nay tuy phương tiện giải trí có nhiều mà niềm vui dường như rất hiếm.Tâm trí của mọi người đều bị động. Có người nhắc đến các công nhân lắp ráp làm việc theo nhịp máy trong dây chuyền sản xuất, các động tác phải tuân theo các công đoạn trong một thời lượng quy định. Xong việc, về nhà, vội vàng, căng thẳng v́ đường phố đông đúc. Cái ǵ cũng “express”, cũng “fast”... từ ăn uống đến mua sắm. Giuseppe nói “Thế giới thay đổi quá nhanh trong những năm gần đây làm con người không kịp thích nghi và do đó đánh mất thăng bằng tâm lư. Có các phương tiện để liên lạc mà trong xă hội chẳng ai biết nhau. Sự gia tăng các phương tiện truyền thông h́nh như tỉ lệ nghịch với sự giao tiếp giữa các cá nhân, con người sống Bên nhau nhưng không sống Với nhau. Tiếp xúc qua không gian ảo, nh́n nhau qua màn h́nh.” Tôi dịch một vài trích đoạn cho các bạn, từ t́nh yêu ngút ngàn của Gấm dành cho “anh” đến nỗi hốt hoảng của Gấm khi biết ḿnh sắp chết, đoạn phân tích tâm lư lúc nàng chạy về phía B́nh Quới nh́n mây trắng hợp tan rồi nghĩ về lẽ tử sinh làm mọi người rất thích. Một thành viên câu lạc bộ hỏi tôi, viết xúc động vậy sao không dịch ra tiếng Ư? Trước đó tôi chưa bao giờ nghĩ đến việc này. Nhưng tại sao không? Có thể lược bỏ bớt những phần không thiết yếu...
Buổi giới thiệu tiểu thuyết “Bàn Tay nhỏ dưới mưa” tại Ư
Gấm chết. Như chết một ước mơ, chết một đời sống b́nh yên. Ba năm, thời gian đủ để tôi nhận ra là đời sống như tôi nghĩ đă không c̣n. Con người, gia đ́nh con cái ít quây quần bên nhau. Người già cô đơn. Các căn bệnh thời đại xuất hiện: lo âu, buồn rầu vô cớ rồi sinh ra trầm cảm. Rồi tự sát. Sức khoẻ cơ thể có thể tốt nhờ tiến bộ y học mà sức khoẻ tâm thần và sức khoẻ xă hội ngày càng kém sút. Chúng ta sống thọ hơn mà cuộc sống lại ít ư nghĩa hơn. Có khác ǵ những điều đang xảy ra ở trời Tây? Ba năm, ngồi cà phê quán cóc ở vệ đường, tôi cũng nh́n thấy nhiều người lái xe bằng một tay, tay kia bấm phiếm nhắn tin, nghe điện thoại. Những bà mẹ chở con đi học thêm, đứa bé ngồi phía sau tranh thủ ăn, tranh thủ uống. Những người khác luồn lách, chạy xe với tốc độ kinh khiếp như đi vào chỗ không người. Có lần, trên chuyến xe đ̣ về miền Trung ăn Tết, tôi kinh hồn thấy tài xế vừa chạy xe vừa dụi mắt chống cơn buồn ngủ. Chiếc xe chao đảo, suưt lao đầu xuống vực... Nhịp sống đă thay đổi từng ngày, nếp sống văn hoá quay cuồng theo.T́nh người đảo lộn. Ngay trong gia đ́nh, cũng chẳng thiếu cảnh anh em vác dao chém nhau, chuyện con chửi mẹ, đánh cha, thậm chí giết cha mẹ cũng chỉ v́ cơn sốt đất. Người người đang sôi lên v́ kiếm tiền, kiếm việc làm thêm và mua sắm tất bật. Những trăn trở ấy, không biết tự lúc nào đă đưa đẩy những ngón tay lên bàn phím, và từ tiềm thức, “Bàn tay nhỏ ” đă biến thành những con chữ. Cầm trên tay, thấy sách được chia thành từng nhiều đoạn nhỏ, Giuseppe ṭ ṃ hỏi tôi đă lấy nguyên mẫu và cảm hứng từ đâu? “Nguyên mẫu lấy từ nhiều nhân vật. Tôi đem gộp lại chuyện đời, hạnh phúc và khổ đau của nhiều người và viết thêm nỗi băn khoăn và tâm sự riêng của chính ḿnh. Theo đó, tôi đă viết “Bàn tay nhỏ dưới mưa” như nhiều mảnh gương, mỗi mảnh phản chiếu theo một góc. Có mảnh quay vào trong, soi nội tâm nhân vật, có mảnh hướng ra ngoài để nh́n ra thế giới. Qua các trang viết đều có phản chiếu một chút người, một chút ta, một chút bạn bè và những cảm nhận về những vấn đề mang tính bản thể: sự sống và cái chết, nhân phẩm và sự sa ngă, khát vọng vô cùng của con người và những hữu hạn của tồn tại...” Giuseppe vỗ vỗ lên vai tôi: “Tác phẩm này giống như cuộc hành tŕnh của con người đi t́m t́nh yêu và hạnh phúc trong một thế gới hỗn độn và điên loạn. Hăy cố dành thời gian để dịch ra tiếng Ư!”
Tôi gật đầu. C̣n một điều nữa cũng vừa lóe lên trong trí nhưng tôi
không nói với bạn. Đó là về cái chết của Gấm? Tại sao nàng đi trước
mà không phải là anh? Bởi đó là nỗi khắc khoải, nỗi lo sợ, ước muốn
và cũng là trách nhiệm của người chồng... Anh không thể “đi” trước,
bỏ lại vợ ḿnh trong một đất nước xa lạ... Ước muốn này mới đầu tôi
tưởng chỉ của riêng tôi, nhưng thời gian sau, khi Elena viết truyện
ngắn đầu tay “Bàn tay trong một bàn tay”[1] th́ tôi chợt hiểu
đó cũng chính là những ám ảnh và ước muốn thầm kín của nàng. “Nền kinh tế hiện nay giống như một chiếc xe đạp. Nó buộc chúng ta phải làm việc và đạp liên tục th́ mới chạy được, dừng lại là té ngă”. Anh bạn Franco đă từng nói với tôi như thế. Và hôm nay h́nh như mọi người đang kiệt sức, không đạp nổi. Nền kinh tế rất mạnh của Ư và Âu châu đă suy thoái từ vài năm qua. Nhiều hăng xưởng đóng cửa hay làm việc cầm chừng. Bạn bè nhiều người lo lắng. Buổi sáng, Elena cầm tờ báo và gọi tôi đến xem. Một cửa tiệm nợ lương 5 tháng không trả. Một thanh niên Phi Châu đến hối thúc lương tháng. Chủ và thợ sinh ra căi vả. Ông chủ vào nhà lấy tiền và ném vào mặt người làm công. Lúc anh ta cúi nhặt, ông rút súng bắn mấy phát vào lưng. Một phát trúng gần tim và anh ta chết trên đường cấp cứu. Cô gái Ư đi cùng anh ta cũng bị thương. Cô là nhân viên tư vấn của một tổ chức thiện nguyện. Cô đến giúp v́ anh bạn ngoại quốc không nói rành tiếng Ư. “Ở mọi nơi trên thế giới, sự tàn ác đều như nhau. Ḷng tốt có giới hạn. Mà cái ác th́ không cùng.” Tôi đắng họng. Không biết b́nh phẩm ra sao. Măi sau Elena mới nói: “Cuộc đời này là ǵ? Chẳng qua chỉ là một hơi thở! Tại sao chúng ta không sống cho cái Tâm ḿnh đẹp? Chỉ v́ Tham mà người ta ganh ghét và chém giết nhau. Thế mới biết Phật giáo thật thâm diệu: Ai biết xem thường danh lợi th́ đời sẽ b́nh an và lúc nào cũng cũng có thể mở ḷng chào đón mọi người, với t́nh thân ái.”
Tôi nh́n vợ ḿnh. Một t́nh yêu vô bờ bến đang dâng trào. Và bỗng
dưng tôi nhớ là khi viết về cái chết của Gấm, chẳng có trang nào
mang theo niềm tuyệt vọng. Sức sống của t́nh yêu luôn có phong cách
khác thường, dù biết sắp đi đến đoạn cuối cuộc đời nhưng đôi mắt
t́nh yêu vẫn nh́n đời sống ngời ngời khát vọng, bao dung. Mới đến Milano “hôm qua” thế mà nay đă sắp về lại Việt nam rồi. Một tháng trôi qua trong nháy mắt. Tôi xuống phố Cassina dé Pecchi để mua sắm vài món đồ. Đang bước, tôi bỗng nghĩ là mấy mươi năm trước những con đường này hoàn toàn xa lạ với tôi, thế rồi trở nên quen, đă đi qua đi lại bao nhiêu lần và bây giờ lại sắp hóa ra xa lạ. Sự vật biến đổi. C̣n duyên th́ hợp, hết duyên th́ tàn. Milano-Sài G̣n. Sài G̣n-Milano. Hai ngày nữa là có chuyến bay rồi! Nhắc nhở đó làm loé lên trong trí tôi mấy câu thơ của người bạn vong niên ở Hà Nội mà tôi rất quư:
“Cùng chung một chuyến đ̣ ngang
|
