|
Trương Văn Dân
NGUYỄN ĐĂNG HƯNG ĐỌC BÀN TAY NHỎ DƯỚI MƯA
Ư nghĩa của cuốn tiểu thuyết “Bàn tay nhỏ dưới mưa” thông qua h́nh ảnh của những bàn tay
Tiểu thuyết đầu tay của tác giả Trương Văn Dân có tựa đề là “Bàn tay nhỏ dưới mưa” *, một tựa đề khá độc đáo. Nh́n qua ta có cảm giác một cái ǵ lăng mạn nhưng mong manh dễ vỡ. Tác giả đă viết về h́nh ảnh này: “Trong cuộc sống, tôi biết từ đây và măi măi về sau, bất cứ lúc nào tôi cũng có thể giật nẩy ḿnh về những cơn hồi tỉnh bất ngờ của kư ức, và tôi lại thấy bóng dáng người đàn bà mảnh mai, một tay dắt con đi dưới cơn mưa lất phất, bàn tay c̣n lại đưa lên che những giọt nước từ trời rơi xuống. Những bàn tay quá bé nhỏ nên không sao ngăn nổi định mệnh của đất trời.”
Đây là câu chuyên về một cuộc t́nh, về một phụ nữ trẻ đẹp có cái tên là Gấm, sống ở Sài G̣n thời hiện đại. Mưa ở đây là định mệnh của trời, của ḍng đời nghiệt ngă, của bối cảnh xă hội đương đại với biết bao ngang trái, bất công, vùi dập, là thế giới chạy theo tăng trưởng với vô số hậu quả cho môi trường sinh thái, cho sức khỏe, cuộc sống con người. Gấm đă trải qua hai cuộc hôn nhân bất hạnh, phải tự ḿnh chăm nuôi một đứa con. Nhưng rồi Gấm gặp một nhà báo, một người đàn ông, một tâm hồn đồng điệu làm cô nhanh chóng thăng hoa trong một cuộc t́nh mới, chia sẻ đồng đều cho cả hai. Gấm đă t́m thấy hạnh phúc trong cuộc đời tưởng chừng như một phép lạ. Bàn tay lăng mạn dưới mưa của nàng đă đem lại cho chàng những giây phút tuyệt vời của t́nh ái: “Bàn tay nàng vuốt dọc từ bàn chân lên đùi, làm tôi có cảm giác là những sợi thần kinh xúc giác đang đê mê chuyển động” [trang 393-394] Nhưng hạnh phúc lứa đôi sẽ không dài. Sau ba năm mặn nồng, bác sỹ phát hiện Gấm bị ung thư phổi, “t́nh trạng không thể dùng phẫu thuật để cắt bỏ”. Bàn tay lăng mạn kia đă đổi khác một cách phũ phàng: “Tôi cúi nh́n mấy ngón tay khô khốc của ḿnh. Bàn tay tôi cầm bàn tay ḿnh khô héo. Tôi nhận thấy chiếc nhẫn hôm nào anh cẩn trọng đeo vào bây giờ lỏng le trong ngón tay gầy ốm!” (trang 298). Cốt truyện của “Bàn tay nhỏ dưới mưa” giản dị chỉ có thế. Nhưng đó không phải là chủ đích của tác giả. Thật vậy, tuy là tiểu thuyết đầu tay, Trương Văn Dân muốn “Bàn tay nhỏ dưới mưa”, là một cuốn tiểu thuyết đặc biệt, chất chứa những thông điệp sâu sắc hơn nhiều.
I. Trước hết, tác giả muốn gửi gắm đến độc giả một quan niệm tuyệt đối về t́nh yêu: “Lúc thức dậy, tôi thấy ḿnh nằm trong ṿng tay anh.Tôi có cảm giác ḿnh sẽ không thể chết. Bởi t́nh yêu mầu nhiệm có thể chữa lành mọi thứ, cóthể cản ngăn những tế bào phát triển. Kể cả ung thư.” Hay đoạn văn hoành tráng về t́nh yêu thân xác sau đây: “Anh quàng lấy thân người tôi đang run rẩy “Em hăy bay đi!” rồi siết mạnh và t́nh tứ nh́n tôi. Cái nh́n vuốt ve, đắm đuối, cái nh́n như cơn băo xoáy, cuốn hút rồi lốc tôi rơi vào giữa đại dương êm ái. Tôi miên man ngụp lặn. Bờ môi tôi cuống quít áp lên cổ rồi trườn xuống lồng ngực đầy nam tính của anh đang phập phồng. Tôi hôn anh nhẹ nhàng. “Anh ơi, em si mê anh… lúc nào em cũng khao khát thèm muốn anh” “…Anh ơi ôm chặt em đi, mau đi anh…”. Rồi… Những tiếng rên rỉ làm không gian rung lên. Đất trời vần vũ, chuyển ḿnh trong lôi cuốn huyền hoặc của t́nh yêu. Ngọn lửa đam mê trong ḷng như đốt tôi thành hơi nước, thăng hoa trong tiếng rên rỉ và giăy đạp của cảm xúc… Tôi không c̣n biết ǵ, toàn thân ngây dại, chỉ nghe tiếng trái tim ḿnh đập liên hồi, theo cái nhịp gấp gáp của anh đang bóp thắt trong tôi”. Bởi thế, Gấm không muốn chết v́ ung thư. Nàng đă chọn cái chết trong lúc đang yêu, đang nằm trong ṿng tay người yêu, trong giây phút tuyệt đỉnh nhất: “Tôi bất chợt ưu tư khi thấy bàn tay nàng lạnh giá. Tôi ôm nàng, hốt hoảng khi thấy ḥn than trước đó bây giờ tắt ngúm, Tôi chưa kịp nói ǵ th́ nàng đă tiếp: “Em măi măi yêu anh”. Rồi hai tay nới lỏng ṿng ôm. Buông xuôi. Như cành cây bị găy”.“Nàng đă ra đi. Đă đoạn tuyệt ṿng đời chật hẹp. Gấm đă chết!” Thật ra quan niệm về sự hiện hữu bất diệt của t́nh yêu không mới. Nhưng dưới ng̣i bút Trương Văn Dân, t́nh yêu đă thành một thực thể vĩnh cửu, vẫn măi tồn tại sau khi Gấm đă từ giă cơi đời, tồn tại trong tâm khảm người yêu c̣n sống sót và ngay cả sau này, chan ḥa cùng trời đất cỏ cây, vũ trụ.. Trong văn chương Việt Nam hiện dại, rất khó t́m được những lời ca tụng thân xác, da thịt người phụ nữ ngọt ngào và nồng nàn như sau đây: “Ánh trăng như một làn sóng xanh tràn qua song, thả xuống nửa giường một vầng sáng. Những luồng sáng uốn lượn theo từng đường cong trên người Gấm. Thân thể nàng hiện lên như một vũ trụ, có đủ thảo nguyên bát ngát. Đồi núi ngút ngàn. Hương cỏ thơm tho. Trong khung cảnh mơ màng đó, dường như tất cả hương nồng của trái đất đang trải rộng ra. Mùi hương nhài Gấm trồng ngoài cửa sổ toả ra thơm ngát, hoà với mùi thoang thoảng của những chiếc lá non mới nhú. Tất cả trộn lẫn, ướp vào hơi thở sâu của những chiếc hôn ngọt ngào. Cảm giác sắp được hiến dâng, tiếp nhận làm chúng tôi thấy vô cùng khăng khít. Có một lúc tôi nh́n thấy ánh trăng. H́nh như c̣n có một luồng sáng của nó phản chiếu từ chiếc gương trên tủ áo hắt lên tường một thứ ánh sáng mờ nhạt, ve vuốt hai thân h́nh trần trụi đang ôm chặt lấy nhau, bất động. Gió ngoài cửa sổ mà tôi tưởng như gió đang thổi vào tai ḿnh, rúng động toàn thân, làm bật lên những tia lửa đam mê cháy bỏng. Người tôi như bềnh bồng trôi giữa ánh trăng. Tôi ngậm lấy bầu vú của nàng theo bản năng của đứa bé thời thơ ấu vẫn thạo vú mẹ ḿnh. Tôi chiêm ngưỡng thân thể trắng ngần, ngà ngọc của Gấm như nh́n thấy một nửa thân thể của ḿnh”. Hay lúc họ cùng nhau ân ái trong giai đoạn nàng đang bị chứng nan y:
“Nỗi đau biến mất.. Bàn tay của Gấm vẫn sống măi với anh về sau, ngay cả khi đă qua đời: "Trong một thoáng đột ngột, tôi không c̣n nghe bàn tay, đôi vai, g̣ má... những phần thân thể của ḿnh mà Gấm mới chạm vào. Thế nhưng hơi ấm của bàn tay nàng như c̣n đọng lại. Tôi giật ḿnh. Tỉnh giấc giữa mênh mông”...
II. Sau đó và có lẽ quan trọng hơn, tác giả muốn trong cuốn tiểu thuyết này gửi gắm những quan điểm, suy tư, lo ngại của tác giả về những tổn thất của xă hội loài người v́ những nguy cơ hiện hữu,như t́nh trạng chạy đua theo lợi nhuận, về sự tàn phá của môi trường sinh thái, về những tinh vi mới trong giao thương, trao đổi hàng hóa, chất chứa hóa chất độc hại, nông sản biến đổi gien, về sự thống trị ngày càng trầm trọng của giới tài phiệt quốc tế... Đọc những thông điệp này, ta có cảm giác tuy không nhắc đến Việt Nam, nhưng tác giả gợi ư cho bạn đọc Việt Nam về những nguy cơ trên, với cường độ trầm trọng bội phần! Tác giả đă không ngần ngại hư cấu ra những nhân vật chẳng dự phần nào vào cốt truyện như bác Thuận, nhà văn Nguyễn Quang, chị Kim Ngân, anh Tú, anh Hưng, họa sỹ Lâm, nhờ họ chuyển tải cho bạn đọc những chuyên đề mà ḿnh tha thiết. V́ vậy,”Bàn tay nhỏ dưới mưa” có dáng dấp của một cuốn tiểu thuyết luận đề thời hiện đại. Đây là cái mới ít thấy trong văn chương Việt Nam ngày nay. Trong những phần này, tác giả đă không giấu được gốc gác ḿnh là một người Việt sống lâu năm ở nước ngoài, hấp thụ được nền văn hóa Châu Âu đa dạng đa chiều, thật sự có tự do ngôn luận, tự do phản biện với tinh thần trách nhiệm của một trí thức dấn thân. Tôi hoàn toàn đồng ư với Gấm khi nói về anh: “Anh viết như dâng tặng tấm ḷng ḿnh cho người đọc, như chia sẻ tâm tư, như giăi bày tâm sự, mời gọi mọi người cùng suy ngẫm... anh không hề có ư định thuyết phục mà chỉ bày tỏ ḷng ḿnh... Cái đẹp của văn anh là nội dung, cảm xúc, những trăn trở nhân sinh...” Tôi cũng xin nói thêm là có lẽ v́ những luận đề này mà ”Bàn tay nhỏ dưới mưa” có lúc làm người đọc phải ngừng lại, gấp sách chờ mai đọc tiếp. Cái lạ của t́nh cảm đôi lứa chỉ cần cảm nhận nhưng cái lạ của kiến thức khoa học và xă hội làm người đọc phải động năo, suy ngẫm! Đọc mà ”Bàn tay nhỏ dưới mưa”cần thời gian là v́ vậy! Tôi cũng có liên tưởng là tác giả đă lấy cảm hứng cho cuốn tiểu thuyết này từ một người phụ nữ đă đóng một vai tṛ vô cùng quan trọng trong đời ḿnh:
Thoáng nh́n một sợi tóc rơi “Bàn tay nhỏ dưới mưa” đích thực là một cuốn tiểu thuyết đầy tính nhân văn, nhưng đa sắc thái, chứa đựng khía cạnh lư trí nhuần nhuyễn của Tây phương và t́nh cảm tinh tế của Á đông. Tuy sống ở trời Âu cả mấy chục năm, Trương Văn Dân vẫn giữ được giọng văn Việt mượt mà, tha thướt nhiều lúc đầy chất thơ... Một cuốn tiểu thuyết nên đọc, những động tác đầy quyến rũ của một bàn tay dưới mưa, trên đường đời và trong không gian tri thức, với nhiều bất trắc trái ngang của con người, của thời đại hôm hay...
Nguyễn Đăng Hưng
|
