Nguyễn Phúc Vĩnh Ba

VĂN BIA

KHU TƯỞNG NIỆM  NHÀ LAO AN NAM Ở GUYANE

Thương ơi!

Vì nước quên mình; Đày thân đất khách.

Ngàn thu gương trung nghĩa, rạng rỡ non sông,

Muôn thuở chí quật cường, chói loà sử sách.

Dòng Hồng giống Lạc, bốn ngàn năm còn nối tiếp nơi đây,

Tiếng Việt người Nam, mới thế kỷ sao đoạn đành phân cách?

Nhớ tiền nhân,

Sinh ra trong thời tao loạn, miền miền khói lửa, núi sông vương nạn ngoại xâm,

Lớn lên giữa buổi can qua, xứ xứ đao thương, đất cát gặp hồi chia cắt.

Vốn đâu phải binh cơ lính lệ, chẳng qua vì yêu nước thương nòi,

Dẫu chỉ là thợ mỏ dân cày, không cam nỗi thờ gian theo giặc.

Căm đế quốc gông xiềng dân tộc, thêm những triều đình vô lực, nên vùng lên đánh đổ bạo quyền,

Hận thực dân giày xéo giang sơn, mà mấy quan lại nhẫn tâm, bèn họp lại trừ tiêu nghịch tặc.

Rừng Yên Thế¹ sơn lam chướng khí, có ai nề gian khổ, lập chiến khu hào luỹ sát san,

Đất Đông Kinh² đô hội phồn hoa, nào kẻ tiếc công lao, mở nghĩa thục học sinh đầy đặc.

Nơi đánh Pháp bằng gươm bằng súng, năm qua rồi tháng lại, Pháp cũng phải kinh,

Chốn đuổi Tây với bút với nghiên, trẻ học có già bày, Tây đà phát ức.

Lớp lớp tưng bừng nổi dậy, lập đoàn kết đảng, bọn Lê dương đàn áp thẳng tay,

Nhà nhà hừng hực đấu tranh, bãi thị đình công, lũ Mật thám rình mò méo mặt.

Vừa mới vụ Hà thành đầu độc³, cai đội còn run,

Lại xảy cuộc Thuận Hoá⁴ chống sưu, cẩm cò bạc tóc.

Chủ mộ phu Bazin⁵ bỏ mạng, súng nổ vang tan nát giấc mơ tiền,

Lão quan thầy Merlin⁶ suýt tiêu, bom tung toé ngỡ xong đời thằng ác.

Đau đớn thay!

Đề Thám, Đình Phùng, Đội Cung, Thái Học, bao nhiêu lần khởi nghĩa không thành,

Cần Vương, Dân Đảng, Nghĩa Thục, Văn Thân, mấy mươi cuộc mưu đồ đều bại.

Tận tâm vì đại nghĩa, tiếc chỉ nhờ gươm súng thô sơ,

Chí nguyện quá trung trinh, hận một nỗi tay chân mềm mại.

Nghĩa binh mấy vạn, dù tan thây quyết chẳng gươm buông,

Chí sĩ hằng trăm, vẫn phanh ngực cho dù đạn tới.

Pháp sục lùng truy bắt, phần thì giam Côn Đảo, Hoả Lò,

Tây tàn sát trả thù, nhóm bị giết Nghệ An, Yên Bái.

Lao Bảo, Sơn La, rừng sâu nước độc, đâu lao tù chứa đủ kẻ trung can,

Guyane, Tahiti, đất khách quê người, bao hoang đảo chật ních người khẳng khái.

Thảm thiết bấy, phận tù nhân cách mạng, sống cực mà sống chẳng ra người,

Khủng khiếp thay, cõi địa ngục trần gian, chết thảm đó chết nào ấm xác.

Cơ gân teo giống bầy ngạ quỉ, cùm xích khổ sai,

Xương da bọc như lũ hung ma, roi đòn lao tác.

Khi làm đường, khi phá núi, đày đoạ cho tóc rụng răng rơi,

Lúc chặt gỗ, lúc đãi vàng, hành hạ đến máu khô thịt nát.

Rừng xanh là bạn, rặt muỗi mòng mù mịt trăm nơi,

Chuồng cọp ấy nhà, không mái lợp quẩn quanh mấy thước.

Ôi thôi!

Xót mấy thì vừa; Kể sao hết được.

Sống tha phương gầy mòn thân xác, nhớ quê nhà đau đáu, mơ ngày về tiếp cuộc diệt thù,

Yêu Tổ quốc rắn rỏi tinh thần, thương làng xóm tiêu điều, đợi thời đến góp công dựng nước.

Ông mất rồi cha mất, trái tim nào chịu trọ đất ly hương,

Con còn lại cháu còn, chùm ruột vẫn mãi tìm trời bản quốc.

Trộm nghĩ,

Công quá trời nam; Khổ tày biển bắc.

Các tiền bối quên mình vì nghĩa, chịu gian lao chẳng chút khuất thân, 

Phường hậu sinh uống nước nhớ nguồn, hưởng hạnh phúc dám đâu phụ bạc.

Lòng thệ nguyện noi gương hào kiệt, còn sống còn bảo vệ sơn hà,

Chí kiên trì học đấng anh hùng, mỗi việc mỗi chấn hưng xã tắc.

Nay,

Ngưỡng mộ anh linh liệt sĩ, nhang đốt trầm xông,

Ký biên tiên tổ huân công, bia xây chữ tạc.

Nhất nhất tâm thành,

Đồng lòng phụng lập.

Vĩnh Ba

 Huế - Tháng 5/2008

Chú thích:

1. Yên Thế: Một huyện rừng núi thuộc Tỉnh Bắc Giang, nơi Hoàng Hoa Thám lập chiến khu từ tháng 4.1892

2. Đông Kinh nghĩa thục: Một trường tư thục do các sĩ phu Bắc Hà thành lập tại Hà Nội từnăm 1907 đến 1908 nhằm truyền bá chữ quốc ngữ và các tư tưởng nhân quyền, dân chủ, tự do… Đứng đầu trường này là Lương Văn Can, Nguyễn Quyền, Phan Chu Trinh…

3. Vụ đầu độc lính Pháp tại Hà Nội do Hoàng Hoa Thám tổ chức ngày 27.6.1908.

4. Cuộc biểu tình chống sưu thuế xảy ra ở Huế năm 1908 có Hồ Chủ tịch tham dự.

5. Trùm mộ phu Bazin bị xử tử bởi các đảng viên Việt Nam Quốc Dân Đảng tại Chợ Hôm, Hà Nội ngày 06.02.1929.

6. Toàn quyền Đông Dương Merlin bị Phạm Hồng Thái ném bom mưu sát hụt tại Quảng Châu ngày 18.6.1924.

trang Vĩnh Ba

art2all.net