Nhắc đến Trương Văn Dân
không thể không nhắc đến Elena và ngược lại. Bởi v́ cặp đôi văn nghệ
sĩ này sinh ra là để cùng nhau làm nên những giá trị văn chương độc
đáo dâng tặng cho đời. Xuất thân là chàng sinh viên du học ngành hóa
và công nghệ dược từ năm 1971, Trương Văn Dân yêu cô gái người Ư
Elena Pucillo mà sau này là tiến sĩ ngôn ngữ và văn học nước ngoài
(Đại học Milano - Italia). Mười ba năm kể từ ngày quen và yêu Elena
mà họ chưa dám làm đám cưới bởi có rất nhiều thử thách và trở ngại.
Nhưng là người luôn chấp nhận hy sinh, Elena yêu Trương Văn Dân với
một t́nh yêu trong sáng, hoàn toàn vô vụ lợi, chị đă chấp nhận đến
với Trương Văn Dân từ khi c̣n là một “công tử” ngu ngơ du học, đến
những năm tháng khó khăn sau 1975, ở căn nhà không ḷ sưởi, mùa đông
nhiệt độ trong nhà lạnh hơn bên ngoài. Chị đă động viên, khuyến
khích anh để anh có sức mạnh vượt qua bao nỗi khó khăn vươn lên, trở
thành giám đốc kỹ thuật và trưởng pḥng nghiên cứu phát triển dược
thú y cho một công ty thuộc tập đoàn lớn nhất nước Ư (Ferruzzi
Group). T́nh yêu đă giúp họ nắm tay nhau vượt qua tất cả, Trương Văn
Dân đă chân thành chia sẻ: “Giờ th́ tôi hiểu ra, khó khăn là một
chất xúc tác để những bông hoa trong khu vườn t́nh người nở rộ.
Thăng trầm, vinh nhục…tất cả đều đă trải qua, đều đă vô thường, thay
đổi, và chỉ có hằng số Elena là c̣n ở lại. Nàng luôn ở bên tôi. Lúc
nào cũng ở bên tôi. Dù có khi chúng tôi cách xa nhau hơn 10.000km ”.
Mối duyên lành của Trương Văn Dân & Elena Pucillo Truong không những
xóa đi sự khác biệt giữa hai nền văn hóa Việt và Ư; Đông và Tây mà
c̣n tạo nên một sự hợp lưu diệu kỳ giữa hai nền văn hóa này, được
thể hiện khá sâu sắc trong những trang viết của cả hai người. Những
năm gần đây, rời bỏ cuộc sống đầy đủ từ thành phố Milano (Italia),
một trong những thành phố phát triển nhất châu Âu, Elena tiếp tục
theo Trương Văn Dân trong một hành tŕnh mới, về sống ở Việt Nam như
một sự trở về nguồn cội, với lư do giản dị: “Nơi nào có chồng th́
tôi thích” . Trên một căn hộ nhỏ tại một chung cư khiêm tốn ở
Sài G̣n, trên một con đường mang tên một nhà văn của những người
nghèo khổ - Nhà văn Ngô Tất Tố, họ không chỉ là vợ chồng mà c̣n là
đôi bạn văn chương tri kỷ, là nơi kết nối, gắn bó bao tấm ḷng bạn
bè yêu văn chương trong và ngoài nước.
Người viết bài này đă từng gặp họ trong cảnh làm việc mỗi người một
máy tính, mải mê đọc, mải mê viết, mải mê đuổi theo những con chữ và
phận số của bao mảnh đời. Những khi đó, cứ nghĩ họ “bỏ bê” nhau.
Nhưng không phải, mỗi lần nhận Email những truyện ngắn mà Elena gửi,
đọc, trước khi dịch là nước mắt Trương Văn Dân chảy dài… ông tâm sự
là luôn thấy phần đời của cả hai vợ chồng trong từng câu chữ đó.
Đến nay, Trương Văn Dân và Elena đă cho ra mắt nhiều đầu sách. Bạn
đọc Việt Nam biết đến các tác phẩm như: Hành Trang ngày trở lại
(Tập truyện ngắn, Nhà xuất bản Trẻ, 2007), Bàn tay nhỏ dưới mưa
( Tiểu thuyết, Cty văn hoá Phương Nam & Nxb Hội Nhà Văn (2011),
Mùa Hè tươi đẹp (Tiểu thuyết, dịch, của Cesare Pavese (Ư), Cty
vh Phương Nam & Nxb Hội Nhà Văn (2011), Bóng của ngày (Tập
truyện ngắn &Tản văn, dịch của Elena Pucillo Truong và Từ Sâm- Nxb
Hội Nhà Văn (2012), Một phút tự do (Tập truyện ngắn &Tản văn,
dịch của Elena Pucillo Truong - Nxb Hội Nhà Văn (10-2014) ;Vàng
trên Biển đá đen (Tập truyện ngắn &Tản văn, dịch của Elena
Pucillo Truong – Nxb Văn hóa Van nghệ (1-2018), Milano Sài G̣n,
đang về hay sang (tập truyện ngắn & tùy bút- nxb Tổng hợp 9-
2018). T́nh yêu đă giúp tâm hồn nghệ sĩ của Trương Văn Dân và Elena
thăng hoa, làm nên những trang văn đẹp dâng tặng cuộc đời, góp phần
không chỉ thắp sáng những đốm lửa nhân ái, thương yêu trong trái tim
mỗi người mà c̣n lan tỏa t́nh yêu nguồn cội qua những giá trị văn
hóa được thể hiện trong sáng tác của họ.
Có thể nói những cuộc viễn du của Trương Văn Dân khắp năm châu, bốn
biển cũng là một phương thức để tích lũy vốn sống cho những trang
viết. Có phải vậy chăng mà thế giới nghệ thuật của Trương Văn Dân
như muốn ôm chứa cả cơi nhân sinh, nó cũng bề bộn, ngổn ngang như
cuộc sống hiện hữu mỗi ngày. Mấy chục năm sống nơi đất khách quê
người, Trương Văn Dân thấm thía nỗi buồn nhân thế và hiểu rằng, bất
kể phương trời nào những buồn đau của kiếp người vẫn tồn tại, và ở
đâu cũng vẫn có những tấm ḷng cao thượng… Trương Văn Dân cũng như
nhiều người Việt Nam khác, đă ra đi và đă trở về. Đọc Hành Trang
ngày trở lại, Milano Sài G̣n đang về hay sang thấy rất rơ sự lựa
chọn trở về không chỉ là để sống tiếp nửa đời sau của ḿnh ở quê
hương xứ sở mà về bởi bao t́nh tự dân tộc, về với những người thân
yêu và quan trọng hơn là về để t́m lại chính ḿnh. Truyện của Trương
Văn Dân v́ vậy rất gần với tự thuật, nhà văn viết như kể chuyện cuộc
đời ḿnh và cuộc đời những người thân yêu gắn bó. Thông điệp xuyên
suốt, vang ngân trong truyện của Trương Văn Dân là sự kết nối con
người với con người và đây là một giá trị mang tính nhân văn sâu
sắc: “Những con người ra đi không thể ǵ tái tạo, Những vũ trụ
riêng tư không lặp lại bao giờ” nên người ơi, hăy sống tử tế với
nhau, hăy yêu thương quư trọng nhau, hăy giúp nhau sống là người. Là
một nhà khoa học chuyên nghiên cứu về hóa, sinh, lại đam mê sáng tác
văn học, rất mực yêu văn chương và đến với văn chương như một nhu
cầu tinh thần tất yếu, với lối viết b́nh dị, nhẹ nhàng nhưng rất
tinh tế, thấm thía những trang viết của Trương Văn Dân đă thực sự để
lại trong ḷng nhiều bạn đọc những dấu ấn cảm xúc khó phai mờ. Và để
có được điều đó không thể không nhắc đến vai tṛ “xúc tác” của Elena
Pucillo - người bạn đời thân yêu của Trương Văn Dân.
Elena Pucillo Trương đă đến làm dâu nước Việt, sẵn sàng “uống
nước giếng khơi trong ăn bún đậu, dưa cà…”, rất nhanh chóng chị
vượt qua những rào cản khó khăn văn hóa để trở thành cô dâu Việt với
tâm hồn thuần Việt. Chị tham gia dạy tiếng Italy tại Nhạc viện thành
phố Hồ Chí Minh và tại pḥng lănh sự danh dự Italy, dạy tiếng Italy
và Văn hóa Pháp tại Đại học Khoa học Xă hội và Nhân văn thành phố Hồ
Chí Minh. Năm 2012, Elena Pucillo Truong in chung với Từ Sâm tập
truyện Bóng của ngày (Nxb. Hội Nhà văn) và đến nay chị đă cho
ra mắt bạn đọc 3 đầu sách in riêng. Là nhà văn người Ư nhưng hầu như
các chủ đề của chị viết đều xoay quanh thân phận con người và xă hội
Việt Nam. Từ góc nh́n sáng tạo, nhà văn Elena Pucillo Truong luôn có
ư thức làm mới ng̣i bút của ḿnh để đem đến cho người đọc những
khoảnh khắc thú vị bất ngờ của hiện hữu. Đằng sau mỗi câu chuyện về
những điều tưởng chừng rất nhỏ của mỗi thân phận là những thông điệp
về Cơi Người muôn màu, muôn vẻ, vừa quen vừa lạ. Thông điệp đó có
lúc là lời cảnh báo, có khi là sự ngợi ca, phê phán, đồng t́nh, lúc
lại là nỗi ưu tư, niềm trắc ẩn, mong ước, tin yêu, hy vọng… và trên
hết là tinh thần trân trọng những giá trị nhân văn, nhân bản với
khát khao tha thiết hướng về những ǵ tốt đẹp nhất cho con người và
v́ con người… Những điều đó chính là cơ sở làm nên giá trị đặc sắc
trong truyện ngắn của Elena Pucillo Trương và cũng là sức hút “vẫy
gọi” bạn đọc đến với thế giới văn chương của Chị.
Lặng lẽ những chuyến đi về giữa hai đất nước Việt - Ư, lặng lẽ t́m
về nguồn cội, sống và viết trong đam mê, yêu thương hết ḿnh để từ
đó kết nối chia sẻ cùng bạn đọc, xa gần chỉ với mong muốn duy nhất:
lan tỏa tinh thần nhân văn, nhân ái, và những giá trị văn hóa, giúp
con người yêu thương nhau, quư trọng nhau hơn, chỉ chừng ấy thôi đủ
để chúng ta hiểu v́ sao giữa ồn ào, náo nhiệt, phồn hoa của Sài G̣n,
Trương Văn Dân và Elena vẫn lặng lẽ sống, lặng lẽ viết, lặng lẽ sáng
tạo để không ngừng đem đến cho văn đàn những áng văn mới như mỗi
ngày mới mà họ hiện hữu trên quê hương của ḿnh, để rồi họ trở thành
những cái tên lắng lại trong ḷng bạn bè với bao t́nh thương mến./.
C.T.H
Thái Nguyên 12-2018
H́nh b́a các tác phẩm của Trương Văn Dân và Elena
art2all.net
