NGUYỄN ƯỚC
(Broken Wings, 1912)
Lời mở đầu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Kahlil Gibran
Nguyễn Ước dịch
3 Đường vào điện thờ
Suốt mấy ngày, tôi bị cô đơn khống chế và thấm mệt với bộ mặt ảm đạm của sách vở. Tôi thuê chiếc xe ngựa và khởi sự đi tới nhà của Farris Effandi. Khi tới rừng thông dân chúng thường ra cắm trại, xa phu quành xe theo một lối đi riêng phủ bóng những hàng cây cao mọc hai bên đường. Trong lúc xe chạy ngang đó, chúng tôi có thể ngắm vẻ đẹp của các băi cỏ xanh thẩm, các vườn nho và nhiều cây hoa tháng Nisan vừa kết nụ. Vài phút sau, xe dừng bánh trước một toà nhà đơn độc tọa lạc giữa một hoa viên xinh đẹp. Hương thơm hoa hồng, hoa sơn chi và hoa lài tràn ngập không khí. Tôi thấy Farris Effandi bước ra đón tôi. Kế đó, với lời chào mừng nồng nhiệt và chân thật ông dẫn tôi vào nhà. Ngồi bên tôi và nh́n tôi như người cha sung sướng thấy con trai của ḿnh, ông hỏi tôi dồn dập những câu hỏi về đời sống, tương lai và việc học hành của tôi. Tôi sốt sắng trả lời bằng giọng chứa chan hoài băo v́ tôi nghe âm vang trong tai ḿnh một điệu nhạc vinh quang và thuyền tôi đang dong buồm trên mặt biển lặng chan ḥa những giấc mơ hi vọng. Đúng lúc ấy, từ đằng sau màn cửa bằng nhung, xuất hiện một thiếu nữ xinh đẹp trong áo dài lụa trắng, và bước về phía tôi. Farris và tôi cùng đứng lên. "Đây là Selma, con gái ta." Ông cụ mở lời như thế rồi giới thiệu tôi với nàng và nói thêm: "Con ạ, số phận đă mang trở lại cho cha người bạn cũ thân thiết qua con trai của ông ấy." Trong một chốc, Selma nh́n thẳng mặt tôi như thể nghi ngờ việc có một người khách đă có thể vào nhà họ và viếng thăm họ. Bàn tay nàng, khi tôi chạm vào, tựa đóa huệ trắng, và tôi chợt thấy tim ḿnh như bị xuyên thấu bởi một cảm giác đau nhói lạ thường. Chúng tôi ngồi bên nhau thinh lặng như thể Selma vừa mang theo nàng vào căn pḥng này một tinh thần siêu phàm mà chỉ có sự trang trọng không nói nên lời mới xứng đáng tiếp nhận. Cảm nhận được sự im ĺm ấy, nàng mỉm cười với tôi và nói: "Cha tôi kể tới kể lui cho tôi nghe hoài câu chuyện thời trai trẻ của ông và những ngày ông cùng phụ thân anh trải qua với nhau. Nếu thân phụ anh từng nói với anh theo cách giống y như của cha tôi th́ đây không phải là lúc chúng ta gặp nhau lần đầu." Thấy thái độ của con gái và nghe lời ấy, ông cụ tỏ vẻ hài ḷng. Ông nói: "Selma t́nh cảm lắm. Nó nh́n mọi sự qua con mắt tinh thần". Kế đó, ông tiếp tục cuộc tṛ chuyện với vẻ ân cần và cư xử lịch thiệp như thể ông vừa t́m thấy trong tôi một sức cuốn hút kỳ bí mang ông bay trên đôi cánh kư ức về lại những ngày xưa cũ. Trong khi tôi suy ngẫm các lời ông nói và mơ màng tới những năm về sau của ḿnh, Farris Effandi nh́n tôi như một cây cổ thụ cao ngất từng chịu đựng băo tố và lúc này ánh mặt trời rủ bóng mát của nó lên một cây non nhỏ bé đang run rẩy trong gió nhẹ hừng đông. C̣n Selma giữ ḿnh im lặng. Thỉnh thoảng nàng nh́n tôi rồi nh́n sang thân phụ ḿnh, như đang đọc chương đầu tiên rồi chương cuối cùng của vở kịch cuộc đời. Ngày trôi qua nhanh trong vườn hoa. Qua cửa sổ, tôi có thể thấy chiếc hôn ma quái vàng vọt của mặt trời đang lặn trên núi non Li-băng. Farris Effandi tiếp tục kể về các trải nghiệm của ông c̣n tôi lắng nghe và đáp ứng với thiện cảm tới độ nỗi khổ năo của ông biến thành niềm hạnh phúc. Selma ngồi bên cửa sổ, tiếp tục nh́n với đôi mắt năo nùng và không nói tuy thế, nhan sắc có ngôn ngữ tuyệt trần của chính nó, cao ngất hơn những giọng nói của lưỡi của môi. Nó là thứ ngôn ngữ vượt thời gian, chung cho toàn thể loài người, như mặt hồ yên lặng quyến rũ những con lạch nhỏ đang hát ca t́m tới đáy sâu thẳm của nó và rồi làm cho chúng im tiếng. Chỉ tinh thần của chúng ta mới có thể thấu hiểu cái đẹp hoặc sống chung và tăng trưởng với nó. Cái đẹp làm tâm trí chúng ta bối rối. Chúng ta không có khả năng diễn đạt nó bằng ngôn từ. Nó là một cảm giác mắt chúng ta không thể thấy; nó phát nguồn từ người ngắm nh́n và kẻ được ngắm nh́n. Cái đẹp chân chính là một tia sáng phát sinh từ chốn cực thiêng liêng của tinh thần; nó soi chiếu thể xác, như sự sống đến từ chốn sâu thẳm của đất và cung cấp hương sắc cho hoa. Cái đẹp chân chính nằm trong sự ḥa điệu tinh thần, được gọi là t́nh yêu, và nó chỉ có thể hiện hữu giữa người nam và người nữ. Có phải tinh thần của Selma và của tôi đă vươn tới nhau trong ngày đầu gặp mặt, và có phải ḷng khát khao khiến tôi thấy nàng là người nữ xinh đẹp nhất dưới ánh mặt trời? Hoặc có phải v́ cơn ngất ngây men rượu thanh xuân khiến tôi tưởng tượng ra cái không bao giờ hiện hữu? Có phải tuổi trẻ đă làm mù quáng con mắt tự nhiên của tôi khiến tôi tưởng tượng ánh rạng rỡ trong đôi mắt nàng, vị dịu ngọt trên đôi môi nàng và vẻ duyên đáng của khuôn mặt nàng? Hoặc có phải rạng rỡ, dịu ngọt và duyên dáng ấy đă mở mắt tôi, cho tôi thấy hạnh phúc và khổ năo của t́nh yêu? Trả lời các câu hỏi đó không là việc dễ làm nhưng tôi chân thành nói rằng vào giờ khắc ấy, tôi cảm thấy ḷng xúc động như chưa bao giờ cảm thấy trước đây, một nỗi niềm thương cảm mới mẻ an nghỉ tĩnh lặng trong tâm hồn tôi, giống như tinh thần lơ lửng trên mặt nước lúc bắt đầu cuộc sáng thế. Và từ nỗi niềm thương cảm đó ra đời hạnh phúc của tôi cùng khổ năo của tôi. Như thế, kết thúc giờ gặp gỡ đầu tiên giữa Selma với tôi, và như thế, ư muốn của Trời đă giải phóng tôi khỏi t́nh trạng câu thúc của tuổi trẻ và cô đơn, để tôi đi trong đám rước của t́nh yêu. T́nh yêu là sự tự do độc nhất trên thế giới này v́ nó làm thăng hoa tinh thần tới độ luật lệ của loài người và các hiện tượng thiên nhiên không thể nào làm lệch ḍng chảy của nó. Khi tôi đứng lên để từ giă, Farris Effandi tới gần tôi và nói nhă nhặn: "Giờ đây, hỡi con trai của ta, v́ anh đă biết cách tới ngôi nhà này nên anh phải thường xuyên tới đây và xem như đang về nhà của thân phụ anh. Anh cứ xem ta như một người cha và Selma như chị em gái của anh vậy." Nói như thế xong, ông quay sang nh́n Selma như yêu cầu xác nhận lời ông vừa phát biểu. Nàng gật đầu tán thưởng và nh́n tôi như nh́n một người quen biết cũ vừa t́m lại được. Những lời Farris Effandi vừa thốt ra đă đặt tôi vai kề vai với con gái của ông nơi bàn thờ của t́nh yêu. Những lời ấy là khúc hát tuyệt vời, bắt đầu với phơi phới rạng rỡ và kết thúc trong đau thương sầu thăm. Chúng nâng tinh thần chúng tôi lên cao tới cảnh giới của sự sáng và ngọn lửa nồng cháy. Chúng là chiếc ly trong đó chúng tôi cùng uống hạnh phúc và cay đắng. Tôi rời ṭa nhà. Ông cụ đi với tôi tới cuối hoa viên trong khi con tim tôi đập theo nhịp run rẩy của đôi môi kẻ đang khát.
|